فصلنامه پژوهشی خون

  سابقه و هدف

  آلودگی باکتریایی فرآورده‌های خون به عنوان یک مشکل عمده در طب انتقال خون مطرح می‌باشد. استقرار قوانین اصول صحیح تولید و استفاده صحیح از مواد ضد عفونی کننده یکی از اقدامات موثر جهت کاستن عوامل باکتریایی در مراکز تولید فرآورده‌های خونی‌ می‌باشد. در این تحقیق ضمن شناسایی میکروارگانیسم‌های موجود در محیط و تجهیزات مورد استفاده در روند تولید پلاکت، رقت و زمان اثر مناسب محلول ویرکن تعیین و سپس به ارزیابی تاثیر کاربرد صحیح و نظارت شده آن بر کاهش میزان آلودگی فرآورده نهایی(پلاکت) پرداخته شد.

  مواد وروش‌ها

مطالعه انجام شده مداخله‌ای بود. در این تحقیق از 169 محل واقع بر سطوح کار، تجهیزات و سطح خارجی کیسه‌های پلاکت، به صورت اتفاقی نمونه‌برداری انجام و علاوه بر تعیین هویت باکتری‌ها، واحد کلنی در میلی‌لیتر آن‌ها تعیین شد. با تلقیح رقت‌های مختلف از محلول ویرکن( ) بر سوسپانسیون‌ها و سوش‌های کنترل شده، مناسب‌ترین رقت و اثر زمان ویرکن مشخص شد. در مرحله دوم تمامی سطوح(مشابه مرحله اول) به مدت یک هفته با رقت مناسب محلول ویرکن ضدعفونی شد و از 101 محل، اقدام به نمونه‌برداری و نهایتاً بررسی میکروبی گردید. در مرحله آخر، تعداد 1100 عدد کورد از پلاکت‌ها جدا و طبق دستورالعمل کنترل کیفی میکروبی(پلاکت‌ها)، مورد ارزیابی قرار گرفتند. کلیه اطلاعات جمع‌آوری شده وارد نرم‌افزار SPSS گردید و با استفاده از آزمون کای‌دو و دقیق فیشر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

  یافته‌ها

  از محل‌های نمونه‌برداری شده(قبل از ضدعفونی نمودن با ویرکن)، تعداد 96 مورد باسیل گرم مثبت(8/56%)، 101 مورد کوکسی گرم مثبت(8/59%)، 159 مورد باسیل گرم منفی(8/94%) و 139 مورد کوکسی گرم منفی(2/82%) جدا گردید. در مرحله بعد از ضدعفونی نمودن به ترتیب باکتری‌های فوق به تعداد 25 مورد(8/24%)، 17 مورد(8/16%)، صفر مورد(0%) و 6 مورد(9/5%) جدا شد. در مقایسه نتایج هر دو مرحله با هم، کاهش شیوع باکتری‌ها به ترتیب، میزان 32% در باسیل‌های گرم مثبت، 43% در کوکسی‌های گرم مثبت، 8/94% در باسیل‌های گرم منفی، 9/76% در کوکسی‌های گرم منفی به دست آمد. در نهایت از 1100 عدد کورد پلاکت بعد از ضد عفونی نمودن، تعداد 4 مورد آلودگی باکتریایی به میزان شیوع(0036/0%) جدا شد که در مقایسه با شیوع آلودگی قبل از ضدعفونی(1%) اختلاف معنی‌داری حاصل گردید.

  نتیجه گیری

  اقدامات فوق توانسته است با کاهش لگاریتمی عوامل باکتریایی موجود در روند تولید واحدهای پلاکتی، تاییدی بر کاربرد روش مذکور در کاستن از میزان آلودگی باکتریایی فرآورده نهایی(پلاکت‌ها) باشد. با کاهش موثر باکتری‌های گرم منفی، واکنش‌های ناشی از فرآورده‌های خون به ویژه پلاکت به حداقل می‌رسد.