چکیده سابقه و هدف سیستم خود حذفی محرمانه از سال 1382 به منظور ارتقای سلامت خون در سازمان انتقال خون ایران اجرا شد. باتوجهبه اهمیت سلامتاهداکنندگان درتامینخونسالمو شیوعبیماریهایمنتقلهازراهخون،برآنشدیمبه بررسی روند خود حذفی محرمانه در سلامت خون‌های اهدایی در انتقال خون استان کهگیلویه و بویر احمد بپردازیم. مواد و روش‌ها در این مطالعه توصیفی، اطلاعات مربوط به 167341 اهداکننده خون در طی سال‌های 1385 تا 1393 توسط نرم‌افزار اطلاعات اهداکنندگان استخراج و بررسی شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار 16 SPSS و آزمون آماری کای‌دو انجام شد. یافته‌ها اطلاعات اهداکنندگان به سه گروه سه سالانه طبقه‌بندی گردید و مشاهده شد که فرآیند خود حذفی در گروه‌های تحت مطالعه سیر صعودی داشته است. کمترین تعداد خود حذفی مربوط به سه ساله 1387-1385 (310 نفر) و بیشترین آن مربوط به سه ساله 1393-1391 (805 نفر) بود(0001/0 p<). فراوانی نسبی هپاتیت B و هپاتیت C در گروه خود حذفی از غیر خود حذفی به نحو معناداری بیشتر بود و در گروه خود حذفی HIV مثبت گزارش نشده بود(0001/0 p<). نتیجه گیری اگر چه به کارگیری سیستم خود حذفی منجر به از دست دادن تعدادی از اهداکنندگان شده است اما در ارتقای سلامت خون در استان مؤثر است. پس در کشور ایران که از نظر شاخصهای انتقال خون در منطقه خاورمیانه از جایگاه مناسبی برخوردار است و با توجه به فرهنگسازیهای انجام شده در زمینه اهدای خون میتوان از این فرآیند جهت ارتقای بیشتر سلامت خون استفاده کرد. کلمات کلیدی:انتقال خون، اهداکنندگان خون، فراوانی
تاریخ دریافت: 16/3/96 تاریخ پذیرش: 1/3 /97
1- PhD هماتولوژی و بانک خون آزمایشگاهی ـ مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی ـ دانشگاه علوم پزشکی یاسوج ـ یاسوج ـ ایران 2- کارشناس ارشد مدیریت ـ دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج ـ یاسوج ـ ایران 3- کارشناس علوم آزمایشگاهی ـ مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون و پایگاه منطقه‌ای انتقال خون یاسوج ـ یاسوج ـ ایران 4- پزشک عمومی ـ مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون و پایگاه منطقه‌ای انتقال خون یاسوج ـ یاسوج ـ ایران 5- مؤلف مسئول: متخصص پزشکی اجتماعی ـ دانشیار مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون ـ تهران ـ ایران ـ صندوق پستی: 1157-14665
مقدمه نیاز به خون و فرآورده‌های خونی سالم یک نیاز دائم در سراسر دنیا است(2، 1). علی‌رغم پیشرفت‌های چشمگیر در زمینه علوم پزشکی، تاکنون جایگزینی مناسب برای خون در نظر گرفته نشده است. همین امر سبب شده تا تهیه و توزیع خون سالم هم چنان از اصلی‌ترین مباحث انتقال خون در سراسر دنیا باشد. در راستای ارتقای سلامت خون در دنیا، اقداماتی صورت گرفته که میتوان به بهبود شرایط جهت حضور اهداکنندگان داوطلب در سیستم انتقال خون اشاره کرد (4، 3). یکی دیگر از اقدامات مؤثر انتقال خون جهت تهیه خون سالم و کاهش خطر عفونت‌های منتقله از راه خون، بهبود کیفیت آزمایشهای غربالگری است(5). از راهکارهای مؤثر دیگر جهت افزایش سلامت خون، مصاحبه و معاینه فیزیکی توسط پزشکان سازمان انتقال خون قبل از اهدای خون میباشد. از آن‌جایی که ممکن است برخی اهداکنندگان به هر علتی از گفتن برخی رفتارهای پرخطر در هنگام مصاحبه خودداری نمایند، پیندینگ و همکارانش در سال 1984 سیستمی طراحی کردند که بر اساس آن فرد اهداکننده تعیین می‌کند که خون وی جهت بیماران مصرف شود یا خیر. این راه‌کار که با هدف افزایش ضریب ایمنی خون‌های اهدایی به توصیه FDA از سال 1984 وارد سیستم انتقال خون آمریکا گردید را اصطلاحاً خود حذفی محرمانه (Confidential Unit Exclusion=CUE) می‌نامند(7، 6). اصطلاح CUE به روشی با تکنولوژی پایین اشاره دارد که در آن فرد به شکلهای مختلف مثل استفاده از برچسب بارکددار آری یا خیر و یا با تماس تلفنی و ارائه شماره واحد خون اهدایی انتخاب می‌کند که خونش مورد استفاده قرار گیرد یا خیر(8). کیسه‌های خونی که گزینه خود حذفـی را انتخاب کرده‌اند باید از سیستم انتقال خون حذف شوند و نمی‌توانند مورد استفاده قرار گیرند حتی اگر کلیه نتایج غربالگری آن‌ها منفی باشد. بنابراین CUE ممکن است به عنوان یک فرآیند برای افزایش بیشتر سلامت خون استفاده شود و به شناسایی اهداکنندگانی که در دوره پنجـره به سر می‌برند کمک کند(9، 8). اگر چه از سال 1984 به بعد سیستم خود حذفی محرمانه در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا از جمله آمریکا و انگلستان مورد استفاده قرار گرفت اما به نظر میرسد که استفاده از آن در کشورهای کمتر توسعه یافته که ویروس HIV ، هپاتیت B و C در آن‌ها شیوع بالاتری دارد(کشورهایی هم چون برزیل)، ضروری‌تر باشد(8). این سیستم از سال 1382 در سازمان انتقال خون ایران (IBTO) به اجرا درآمد و از همان سال بر اساس استاندارها و دستورالعمل‌های IBTO در کلیه مراکز انتقال خون کشور از جمله مرکز انتقال خون استان کهگیلویه و بویراحمد(استان کهگیلویه و بویراحمد در جنوب غرب ایران با جمعیتی بالغ بر 640000 نفر قرار دارد که به طور متوسط 18593 خونگیری سالانه دارد) به کار گرفته شد و هم چنان در حال انجام میباشد(9-7). هر چند سیستم خود حذفی در کشورهایی هم چون استرالیا و برزیل هم چنان در حال انجام است اما در سال‌های اخیر برخی مطالعه‌ها نشان دادند که سیستم خود حذفی حساسیت پایینی دارد و به دلیل حذف درصدی از اهداکنندگان سالم، ارزش کمی دارد. همین مسئله سبب مطالعه‌ها و بررسی‌های بیشتر در زمینه خود حذفی شد. مطالعه‌های انجام شده در این زمینه نشان دادند یکی از مشکلات اساسی این سیستم، سوء تعبیر و عدم دانش صحیح اهداکنندگان در رابطه با گزینه خود حذفی است. از جمله راهکارهای ارائه شده برای این مشکل، توجیه اهداکنندگان و یا استفاده از نشانه‌ها و علائمی کمک‌کننده جهت درک بهتر این مسئله میباشد(10، 8). باتوجهبه اهمیت ونقشسلامتاهداکنندگان درتامین خونسالمو شیوعبیماریهایمنتقلهازراهخون و با توجه به این مسئله که سیستم خود حذفی برحسب نوع روش اجرائی آن میتواند نتایج متفاوتی داشته باشد، بر آنشدیم به بررسی تغییرات روند سیستم خود حذفی محرمانه در سلامت خون‌های اهدایی در پایگاه انتقال خون استان کهگیلویه و بویراحمد بینسالهای 1384 تا 1393و در دوره‌های سه سالانه(در این بازه زمانی) براساساطلاعات موجود در پرونده‌‌های این اهداکنندگان بپردازیم. مواد و روش‌ها مطالعهانجامشدهازنوعتحلیلیوگذشتهنگربودهکه بابررسی اطلاعات موجوددر نرم‌افزار اطلاعات اهداکنندگانپایگاهانتقال خون استان کهگیلویه و بویراحمدازسالهای1385لغایت 1393 به مدت 9 سال انجام شد. در این مرکز همانند سایر مراکز انتقال خون ایران، علاوه بر مصاحبه پزشکی قبل از اهدای خون، فرآیند خود حذفی محرمانه نیز انجام میگردد. در این فرآیند بروشوری حاوی اطلاعات در مورد رفتارهایی که با خطر ابتلا به بیماری‌های منتقله از طریق خون همراه است، توسط پزشک در اختیار اهداکننده قرار می‌گیرد. چنانچه فرد واجد این فاکتورها باشد و به هر دلیل در مصاحبه با پزشک اظهار نکرده باشد، میتواند در فرمی به صورت محرمانه ثبت نماید که خون اهدایی وی به بیمار دیگری تزریق نگردد. بدین وسیله به داوطلبان اهدای خون فرصت داده می‌شود تا در صورت لزوم بتوانند به صورت محرمانه خون خود را از چرخه مصرفحذفنمایند. در این مطالعه اطلاعات تمامی اهداکنندگانی که از فروردین 1385 تا پایان اسفند 1393 به پایگاه‌های انتقال خون استان کهگیلویه و بویراحمد شامل سه شهرستان یاسوج، دهدشت و گچساران مراجعه کرده بودند و یا در یکی از تیم‌های سیار این استان اقدام به اهدای خون نموده بودند، توسط نرم‌افزار اطلاعات اهداکنندگان استخراج و مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات تحت بررسی شامل جنسیت، سال مراجعه، نتیجه خود حذفی محرمانه، نتایج آزمایشهای تاییدی HIV ، هپاتیت B و هپاتیت C و هم چنین سابقه اهدای خون شامل مستمر، با سابقه و یا بار اولی آن‌ها در اولین اهدای خون هر سال(در گروه بدون خود حذفی) و یا در زمان خود حذفی(در گروه خود حذفی) بود. سپس اهداکنندگان به تفکیک سال در دو گروه خود حذفی و بدون خود حذفی قرار گرفتند. گروه بدون خود حذفی شامل تمامی اهداکنندگان واجد شرایطی بود که در پایگاه‌های انتقال خون استان کهگیلویه و بویراحمد توسط پزشک جهت اهدای خون تایید شده و در فرم مربوطه گزینه" خون من جهت تزریق به بیماران مصرف گردد" را انتخاب کرده بودند. گروه خود حذفی شامل تمامی اهداکنندگان واجد شرایطی بود که در این پایگاه‌ها توسط پزشک جهت اهدای خون تایید شده و گزینه "خون من جهت تزریق به بیماران مصرف نگردد" را در فرم مربوطه انتخاب کرده بودند. نتایج آزمون‌های تأییدی افراد فوق‌الذکر جمع‌آوری شد. آزمایشهای تاییدی مورد استفاده جهت HCV ،HIV و HBV به ترتیب شامل آزمایشهای ریبا، وسترن بلات و خنثی‌سازی(نوترالیزیشن) بود. برای این منظور از کیت‌های اینوژنتیک(بلژیک، گنت) و ماربرگ و بهرینگ(آلمان) استفاده شد. بر اساس دستورالعمل‌ها و استانداردهای سازمان انتقال خون ایران، این آزمایشهای تائیدی بر روی تمامی نمونه‌های الایزا مشکوک یا مثبت، انجام گرفته بود. در نهایت در این مطالعه موارد دارای آزمایش تاییدی مثبت به عنوان موارد مثبت درنظر گرفته شد. پس از جمع‌آوری اطلاعات اهداکنندگان در طی این 9 سال به منظور بررسی روند خود حذفی محرمانه، ابتدا اطلاعات به صورت سالیانه در سال‌های تحت مطالعه بررسی شد و سپس اطلاعات اهداکنندگان در هر گروه خود حذفی و بدون خود حذفی در قالب گروه‌های سه سالانه تقسیم‌بندی شدند. جهت بررسی و تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها از نرم‌افزار 16 SPSS و آزمون کای‌دو استفاده شد.
یافته‌ها بررسی‌های آماری نشان داد که تعداد 167341 نفر از شهروندان استان کهگیلویه و بویراحمد از فروردین 1385 تا پایان اسفند 1393 در پایگاه‌های انتقال خون استان توسط پزشکان جهت اهدای خون انتخاب گردیدند که از این میان 158209 (6/94 درصد) نفر را مردان و 9132 (4/5%) نفر را زنان تشکیل دادند. در میان اهداکنندگان انتخاب شده توسط پزشکان، 1767(06/1%) نفر در فرم‌های مربوطه گزینه خود حذفی را انتخاب کرده بودند که به عنوان گروه خود حذفی در نظر گرفته شدند. هم چنین 165574 (94/98%) نفر از کل اهداکنندگان انتخاب شده، گزینه خود حذفی را انتخاب نکرده بودند که به عنوان گروه بدون خود حذفی در نظر گرفته شدند(نمودار 1).
نمودار 1: بررسی روند خود حذفی محرمانه در طی سال‌های 1393-1385
جدول 1: مقایسه سابقه اهدای خون در اهداکنندگان با و بدون خود حذفی در مدت مطالعه در فواصل سه سالانه
گروه‌های مورد بررسی
سال اهدای خون
اهداکنندگان بار اول فراوانی(درصد)
اهداکنندگان با سابقه فراوانی(درصد)
اهداکنندگان مستمر فراوانی(درصد)
کل اهداکنندگان در هر سه سال
گروه خود حذفی
1387-1385
142 (8/45)
46 (8/14)
122 (4/39)
310
1390-1388
387 (3/59)
114 (5/17)
151 (2/23)
652
1393-1391
367 (6/45)
170 (1/21)
268 (3/33)
805
گروه بدون خود حذفی
1387-1385
10633 (4/26)
6172 (3/15)
23537 (3/58)
40342
1390-1388
16523 (2/31)
9591 (14/18)
26760 (6/50)
52874
1393-1391
16061 (2/22)
14856 (5/20)
41441 (3/57)
72358
بر اساس نمودار مذکور، کمترین درصد خود حذفی در استان در سال 1387 با 77 (05/0%) نفر بوده و پس از آن سیر صعودی داشته است به طوری که در سال 1390 با 369 (22/0%) نفر به حداکثر رسید و پس از آن، در سال‌های 1393-1391، با کاهشی خفیف به سمت روندی ثابت پیش رفته است. فـراوانی اهداکننـده بـار اول، با سابقه و مستمر در گروه بدون خود حذفی در طول 9 سال مطالعه به ترتیب 43217 (1/26%)، 30619 (5/18%) و 91738 (4/55%) بود. در حالی که فراوانی اهداکنندگان بار اول، با سابقه و مستمر در گروه خود حذفی به ترتیب 896 (04/49%)، 330 (06/18%) و 541 (61/26%) نفر بود. پس از بررسی اهداکنندگان از نظر آلودگی بـه ویـروس هپاتیت B ، هپاتیت C و HIV در طی دوره 9 ساله در گروه بدون خود حذفی، مشاهده شد که درصد این عفونت‌ها به ترتیب 12/0 ، 06/0 و 002/0 درصد بوده است. درصد و فراوانی هپاتیت B ، هپاتیت C و ایدز در گروه خود حذفی به ترتیب 45/0 و 51/0 درصد بود که نشان می‌داد نسبت هپاتیت B و هپاتیت C در گروه خود حذفی به ترتیب (6/7-9/1 = 95% CI) 8/3 و (7/15-4 = 95% CI) 8 برابـر گروه بدون خود حذفی بوده است(به ترتیب 0001/0 p< و0001/0 p<). هیچ کدام از اهداکنندگان در گروه خود حذفی از نظر ویروس HIV مثبت نبودند. هم چنین به منظور مقایسه بهتر روند موارد مثبت در گروه خود حذفی و کارآیی آن در طول زمان، اهداکنندگان به سه گروه سه سالانه تقسیم شدند(جداول 3-1).
جدول 2: مقایسه نتایج آزمایشهای تائیدی HBs-Ag اهداکنندگان با و بدون خود حذفی در فواصل سه سالانه
بازه زمانی
فراوانی(%) HBs-Ag مثبت در گروه خود حذفی
فراوانی(%) HBs-Ag مثبت غیر خود حذفی
p value
1387-1385
3 (97/0)
61 (15/0)
0001/0 p<
1390-1388
2 (30/0)
68 (13/0)
0001/0 p<
1393-1391
3 (37/0)
63 (09/0)
0001/0 p<
جدول 3: مقایسه نتایج آزمایش تاییدی HCV اهداکنندگان با و بدون خود حذفی در فواصل سه سالانه
بازه زمانی
فراوانی(%) HCV مثبت در گروه خود حذفی
فراوانی(%) HCV مثبت در گروه غیر خود حذفی
p value
1387-1385
0
26 (06/0)
13/0 p>
1390-1388
4 (61/0)
43 (08/0)
0001/0 p<
1393-1391
5 (63/0)
28 (04/0)
0001/0 p<
پس از بررسی نتایج آزمایشهای تاییدی در اهداکنندگان با و بدون خود حذفی [R1]در مقایسه بررسی سه سالانه در دو گروه، مشخص شد که فراوانی هپاتیت B در بازه‌های زمانی سه سالانه در گروه خود حذفی(37/0، 30/0 و 37/0 درصد به ترتیب) به طور معناداری از فراوانی آن‌ها در گروه بدون خود حذفی(15/0، 13/0 و 09/0 درصد به ترتیب) بیشتر بود(0001/0 p<). به عبارت دیگر نسبت وجود هپاتیت B (Odds Ratio = OR) در سه سالانه 1387-1385، 1390-1388 و 1393-1391 در گروه خود حذفی نسبت به گروه غیر خود حذفی به ترتیب(28/20-01/2 = 95% CI) 4/6، (7/9 – 59/0 = 95% CI) 39/2 و (6/13-35/1 = 95% CI) 3/4 بود. هم چنین پس از بررسی نتایج آزمایشهای تاییدی اهداکنندگان با و بدون خودحذفی در[R2] مقایسه بررسی سه سالانه در دو گروه، مشخص شد که فراوانی هپاتیت C در بازه‌های زمانی 3 سالانه 1390-1388 و 1393-1391در گروه خود حذفی(0، 61/0 و 63/0 درصد به ترتیب) به طور معناداری از فراوانی آن‌ها در گروه بدون خود حذفی(06/0، 08/0 و 04/0 درصد) بیشتر بود(0001/0 p<). نسبت (OR) هپاتیت C در سه سالانه 1390-1388 و 1393-1391 در گروه خود حذفی نسبت به گروه غیر خود حذفی به ترتیب(40-15/0 = 95% CI) 4/2، (44-7/5 = 95% CI) 9/15 و 2/107 - 2/16 = 95% CI) 41/7 بود. در حالی که نتایج آزمون تاییدی جهت HIV تفاوت معناداری را در دو گروه نشان نداد، هر چند در گروه غیر خود حذفی، مورد مثبتی در زمینه HIV گزارش نشده بود.
بحث مطالعه حاضر نشان داد، در طی 9 سال، 1767 (06/1%) نفر از اهداکنندگان پایگاه انتقال خون استان کهگیلویه و بویراحمد در سیستم خود حذفی اعلام نمودند که خون آن‌ها از چرخه مصرف خارج گردد که از این میان، 896 (04/49%) نفر اهداکننده بار اول، 330 (06/18%) نفر اهداکننده با سابقه و 541 (61/26%) نفر اهداکننده مستمر بودند. در مطالعه‌های انجام شده در پایگاه‌های انتقال خون استان‌های فارس، قم، بوشهر و هم چنین در مطالعه انجام شده در سال 2011 در تهران مشخص شد که میزان استفاده از سیستم خود حذفی در این پایگاه‌ها به ترتیب 7/0%، 57/1%، 3/2% و 92/0% بوده است(13-11 ، 7). این آمار نشان می‌دهد که میزان خود حذفی در پایگاه‌های انتقال خون استان کهگیلویه و بویر احمد(06/1%) نسبت به میزان خود حذفی در پایگاه‌های استان فارس و مطالعه انجام شده در سال 2011 در تهران بیشتر ولی از میزان خود حذفی در پایگاه‌های استان قم و بوشهر کمتر میباشد. کمتریـن میـزان خـود حذفی در میان گروه خود حذفی مورد مطالعه ما مربوط به سه ساله اول(1387-1385) بود که در این بازه زمانی310 (5/17%) نفر از مجموع 1767 نفر، گزینه خود حذفی را انتخاب نموده بودند. بیشترین میزان خود حذفی در گروه فوق مربوط به سه ساله سوم (1393-1391) بود که در واقع 805 (6/40%) نفر از اهداکنندگان این گزینه را انتخاب نموده بودند. در واقع در این مطالعه استفاده از گزینه خود حذفی یک سیر صعودی داشته که این خود میتواند ناشی از تفهیم بهتر اهداکنندگان توسط پزشک اهدا و استفاده از وسایل آموزشی باشد. دلیل دیگر این امر میتواند به بالا رفتن سطح اطلاعات و دانش افراد نسبت به بیماری‌های منتقله از طریق خون در اثر گذشت زمان و تاثیر آگاهی افراد در زمینه اهدای خون سالم باشد. در مطالعه اخیر مشاهده شد که انتخاب گزینه خود حذفی توسط اهداکنندگان بار اول(04/49%) در مقایسه با اهداکنندگان باسابقه و مستمر، به طور معناداری بیشتر بوده است که این نتایج مشابه نتایج به دست آمده از مطالعه‌های انجام شده در پایگاه‌های انتقال خون استان‌های فارس، بوشهر، قم و تهران بود(13، 11، 8، 7). پایین‌تر بودن خود حذفی در میان اهداکنندگان مستمر و با سابقه نسبت به اهداکنندگان بار اول خود میتواند نشان‌دهنده اهمیت اهداکنندگان مستمر در تامین خون سالم و کافی باشد. در مطالعه حاضر مشخص شد که فراوانی هپاتیت B و هپاتیت C طی دوره 9 ساله در گروه خود حذفی نسبت به گروه بدون خود حذفی به طور معناداری بیشتر بوده است(0001/0 p<). این مطلب نشان می‌دهد شیوع هپاتیت B و هپاتیت C در گروه بدون خود حذفی از گروه خود حذفی کمتر بوده است. این یافته‌ها با نتایج به دست آمده در مطالعه‌های انجام شده در استان فارس، بوشهر، قم و در سایر مطالعه‌ها مشابه میباشد (هر چند از نظر درصد شیوع با همدیگر متفاوت هستند) و خود نشان‌دهنده کارآمد بودن سیستم خود حذفی در پایگاه‌های انتقال خون این استان‌ها است. هم چنین پس از بررسی نتایج آزمایشهای تاییدی در اهداکنندگان با و بدون خود حذفی در فواصل سه سالانه، مشخص شد که فراوانی هپاتیت B و Cدر طول زمان کارآیی خود را از دست نداده است(14-11، 8، 7). هم چنین شیوع هپاتیت B و هپاتیت C در اهداکنندگان بار اول در گروه خود حذفی بیشتر از اهداکنندگان مستمر و با سابقه در این گروه بود که با نتایج لوسیا و همکارانش در سال 2013 مشابه بود(15). با در نظر گرفتن این نکته که فراوانی رفتارهای پرخطر که منجر به معافیت میگردد و شیوع مارکرهای عفونی در اهداکنندگان بار اول بیشتر از اهداکنندگان مستمر و باسابقه میباشد، میتوان نتیجه گرفت که استفاده از این روش جهت اهداکنندگان بار اول نسبت به اهداکنندگان با سابقه و مستمر مفیدتر است زیرا گاهی اهداکنندگان خون به منظور بررسی و اطلاع از نتایج آزمایشهای غربالگری چون HIV ، HBV و HCV اقدام به اهدای خون می‌کنند که خود میتواند زمینه‌ساز مشکلات جدی برای مراکز انتقال خون باشد. لذا با توجه به علم اهداکنندگان مستمر و با سابقه به اهدای خون، می‌بایست شرایط را به گونه‌ای بهبود داد که تمایل و حضور چنین اهداکنندگانی در مراکز انتقال خون روز به روز افزایش یابد و بدین شکل میتوان احتمال شیوع عفونت‌های قابل انتقال از طریق خون را تا حد زیادی کاهش داد. یافته‌های فوق نشان داد که فراوانی هپاتیت B و هپاتیت C در گروه خود حذفی نسبت به گروه غیر خود حذفی به طور معناداری بالاتر است و لذا این احتمال وجود دارد که تعداد افرادی که در دوره پنجره هستند و امکان شناسایی آن‌ها کم است، در این گروه بیشتر از گروه غیر خود حذفی باشد. پس به کارگیری سیستم خود حذفی محرمانه علی‌رغم معایبی که دارد ممکن است هم‌چنــان در ارتقـا و بهبـود ایمنی خون نقش به سزایی در این استان داشته باشد.
نتیجه‌گیری سـازمان انتقـال خون همانند ترازوی دو کفهای میباشد که به طور هم زمان دو وظیفه مهم تأمین کمیت و سلامت خون را بر عهده دارد. اگر چه به کارگیری سیستم خود حذفی در پایگاه انتقال خون استان کهگیلویه و بویر احمد منجر به از دست دادن 06/1% اهداکنندگان شده است اما این فرآیند، منجر به حذف بخشی از اهداکنندگان پر خطر گردیده که در ارتقای سلامت خون در استان مؤثر بوده است. به نظر میرسد در کشوری همچون کشور ایران که از نظر شاخصهای انتقال خون در منطقه خاورمیانه از جایگاه خوب و مناسبی برخوردار است و باتوجه به فرهنگسازیهای انجام شده در زمینه اهدای خون و استقبال هم‌وطنان جهت اهدای خون، میتوان از 06/1 درصد اهداکنندگان خود حذفی چشم پوشی کرد و از این فرآیند جهت ارتقا هر چه بیشتر سلامت خون بهره‌برداری
نمود.
تشکر و قدردانی از همکاری و مساعدت سازمان انتقال خون ایران و پایگاه انتقال خون شهر یاسوج تشکر و قدردانی میگردد. مقاله حاضر با کد IR.YUMS.REC1396-177 در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی یاسوج پذیرفته شده است.
Rad F, Rad S, Kariminezhad Y, Hasanzadeh R, Sayari Nobandegani S, Maghsudlu M. Study of confidential unit-exclusion and its efficacy at Blood Center of Kohgiluyeh and Boyerahmad province. Sci J Iran Blood Transfus Organ 2018; 15 (2) :87-94 URL: http://bloodjournal.ir/article-1-1008-fa.html
راد فریبا، راد سارا، کریمی نژاد یوسف، حسن نزاد رستم، سیاری نوبندگانی سعید، مقصودلو مهتاب. روند خود حذفی محرمانه و کارآیی آن در انتقال خون استان کهگیلویه و بویراحمد. فصلنامه پژوهشی خون. 1397; 15 (2) :87-94
