چکید ه

  سابقه و هدف

  دلایل متعددی برای معافیت از اهدای خون وجود دارد. بعضی از علل از قبیل مصرف مواد مخدر تزریقی، داشتن رابطه جنسی با هم‌جنس در مردان و نتایج آزمایش‌های مثبت و مشخص، باعث معافیت دایم اهداکننده می‌شوند. اما اغلب معافیت‌ها دارای علل موقت و کوتاه مانند سرماخوردگی و گلودرد هستند. اهداکنندگان دارای معافیت موقت و کوتاه بعد از بهبودی کامل، واجد شرایط برای اهدای خون می‌شوند و می‌توانند اقدام به اهدای خون نمایند. درمطالعه حاضر، تأثیر معافیت موقت برمیزان بازگشت داوطلبان اهداکننده خون به مرکز انتقال خون اصفهان (پس از بهبودی کامل) و به دنبال آن حجم خون‌های اهدایی بررسی شده است.

  مواد و روش‌ها

  مطالعه انجام شده از نوع کوهورت (Historical Cohort) بود. درفاصله بین اول دی ماه لغایت 29 اسفند 1378 با استفاده از ثبت رایانه، 804 نفر گروه مورد (معافیت موقت) با 295 نفر گروه کنترل (پذیرفته شده) به‌طور تصادفی که در همان تاریخ خون اهدا نموده بودند، انتخاب شدند. هم افراد با معافیت موقت و هم گروه کنترل برای میزان بازگشت به مرکز انتقال خون در مدت زمان 3 سال از اول فروردین ماه 1379 لغایت 29 اسفند ماه 1381 مورد ارزیابی قرار گرفتند. آنالیز آماری نتایج بین دو گروه براساس آزمون کای‌دو صورت گرفت.

  یافته‌ها

  فشار خون بالا یا پایین، مصرف دارو، عفونت‌های باکتریایی، زخم، دمل و سرماخوردگی از بیشترین علل مردودین موقت بودند. میزان بازگشت در طول 3 سال در گروه معاف شدگان موقت به‌علت سرماخوردگی 4/32%، درگروه مصرف دارو42%، درگروه فشارخون بالا 3/29% و درگروه معاف‌شدگان موقت به‌علت عفونت، دمل، زخم 3/37%، بود. به‌طور کلی اهداکنندگان پذیرفته شده در طول 3 سال نسبت به اهداکنندگان معاف شده موقت بیشتر جهت اهدای مجدد مراجعه نموده بودند. 6/36% میزان بازگشت اهداکنندگان پذیرفته شده در مقابل 8/34% اهداکنندگان معاف شده موقت بود (57/0= p ). همچنین اهداکنندگان پذیرفته شده خون بیشتری را اهدا نموده بودند.

  نتیجه گیری

  علی‌رغم این که معافیت‌های موقت دارای اثر منفی در میزان مراجعه مجدد اهداکننده هستند ولی در مطالعه حاضر این نتیجه حاصل نشد، شاید علت آن آموزش لازم و کافی کادر پزشکان معاینه کننده و آگاهی آن‌ها در توجیه اهداکننده‌ای با معافیت موقت باشد تا اهداکننده پس از بهبودی و رفع عامل مردودی مجدداً جهت اهدای خون به مرکز خونگیری مراجعه نماید.

  کلمات کلیدی: اهدای خون، معافیت، ایران، اهداکننده خون