فصلنامه پژوهشی خون

چکیده
سابقه و هدف 
واکنش های تزریق خون، واکنش های ناخواسته و اغلب وابسته به پاسخ ایمنی هستند که در فرد گیرنده نسبت به خون و فرآورده های خون تزریق شده بروز می یابد. برخی از این واکنش ها از نوع حاد هستند و ممکن است منجر به بروز علائم شدید و یا حتی مرگ بیمار شوند. شناسایی نوع واکنش‌های تزریق خون در کاهش عوارض و مرگ و میر ناشی از آن‌ها اهمیت دارد. هدف مطالعه حاضر تعیین واکنش‌های حاد تزریق فرآورده‌های خون در بیمارستان بعثت همدان طی سال‌های 1398-1400 بود.
مواد و روش‌ها
این مطالعه مقطعی- گذشته نگر بر روی پرونده 428 بیمار بستری که پس از دریافت فرآورده خون واکنش بروز داده بودند در همدان انجام شد. پس از تأیید طرح در کمیته اخلاق، اطلاعات بیماران از سوابق آن‌ها و دفتر هموویژلانس استخراج گردید. نرم‌افزار SPSS نسخه 24 و با استفاده از آزمون‌های آماری تی مستقل و مجذور کای تجزیه و تحلیل گردید.
یافته‌ها
میانگین سنی بیماران تحت مطالعه 45/33 سال بود. 299 نفر (53/50 درصد) از بیماران مرد و 199 نفر(46/50 درصد) زن بودند. میانگین تعداد فرآورده دریافتی 2/65 بود. 13/10 درصد (56 نفر) بیماران سابقه دریافت فرآورده خون داشتند و 86/90 درصد (372 نفر) فرآورده ای تزریق نکرده بودند. 25/64 درصد فرآورده ها از نوع سلولی و 35/75 درصد از نوع پلاسمایی بود. واکنش‌های تب‌زای غیر همولیتیک تزریق خون (42/15 درصد) و آلرژیک (38/56 درصد) از دیگر واکنش‌ها شایع‌تر بودند. ارتباط معناداری بین سن بیمار با بروز واکنش‌های تب‌زای غیر همولیتیک تزریق خون (0.020 =p)، آلرژیک (0.019 =p)، افت فشار وابسته به تزریق خون (0.001 =p) و تنگی نفس وابسته به تزریق خون (0.010 =p) وجود داشت. در کل میزان واکنش‌ها به طور معناداری با تعداد واحد فرآورده تزریق شده مرتبط بود (0.030 =p). تزریق فرآورده‌های سلولی نسبت به تزریق فرآورده‌های پلاسمایی منجر به بروز واکنش‌های بیشتری شده بود (0.018 =p).
نتیجه گیری            
شایع‌ترین واکنش گزارش شده واکنش تب‌زای غیر همولیتیک تزریق خون بود. ارتباط معناداری بین سن، تعداد و نوع فرآورده دریافتی با بروز برخی واکنش‌ها وجود داشت. این موارد اهمیت دقت و کنترل بیشتر در درخواست نوع و تعداد فرآورده خون جهت تزریق به بیماران به خصوص افراد مسن‌تر را گوشزد می‌کند.