فصلنامه پژوهشی خون

چکیده
سابقه و هدف 
گروه‎بندی ABO به عنوان یک آزمایش مهم قبل از انتقال خون در بانک خون انجام می‎شود که شامل گروه‎بندی سلولی  و سرمی است که باید با یکدیگر مطابقت داشته باشند. عدم تطابق ABO زمانی رخ می‎دهد که بین گروه‎بندی سلولی و سرمی ناهماهنگی وجود داشته باشد. هر گونه عدم تطابق باید قبل از انتقال خون حل شود تا از تزریق خون ناسازگار جلوگیری شود. زیرگروه‌های ضعیف B که در خلال رفع عدم تطابق گروه خونی ABO کشف شده است، شیوع بسیار پایینی دارند. تشخیص زیرگروه‌های ضعیف B در آزمایشگاه سرولوژی با روش (Adsorption & elution) که روش بسیار زمان بر و سختی است انجام می¬شود، ولی تشخیص قطعی با روش مولکولی می‎باشد. هدف از این مطالعه ارائه گزارش¬های موردی، از 3 مورد زیرگروه ضعیف B است که بسیار ناشایع می‌باشند. گروه خونی این افراد در روش سرولوژی به دلیل عدم تطابق ABO قابل گزارش نبوده و در نهایت با روش مولکولی تعیین شده است.
گزارش مورد
این گزارش‎های موردی مربوط به سه بیمار به شرح زیر است که نمونه آن‌ها به آزمایشگاه مرجع ایمنوهماتولوژی سازمان انتقال خون ایران ارسال شد. یک دختر 18 ساله به علت جراحی معده و یک خانم 42 ساله که به علت زایمان در بیمارستان بستری شده بودند. برای هر دو بیمار درخواست فرآورده گلبول قرمز متراکم شده بود و به گفته مادر هر دو بیمار گروه خونی آن‌هاO  مثبت می‎باشد. بیمار سوم یک پسر 15 ساله دارای معلولیت ذهنی می‌باشد که به علت ناتوانی در تعیین گروه خونی توسط بیمارستان نمونه آن ارسال شد. تعیین گروه‎بندی ABO سلولی و سرمی به روش اتوماسیون و لوله‎ای ازنمونه هر سه بیمار نتایج متفاوتی را نشان داد به طوری که گروه‎بندی سلولی B ضعیف و گروه‎بندی سرمی گروه O را نشان می‎داد. برای رفع عدم تطابق ABO آزمایش مولکولی با روش PCR-SSP انجام شد. نتایج آزمایش مولکولی وجود آلل B را نشان دادند. با توجه به نتایج سرولوژیکی و مولکولی، هر سه بیمار زیرگروه ضعیف B می‎باشند.
نتیجه گیری            
روش مولکولی یک روش مکمل ارزشمند برای روش‎های سرولوژیک در تعیین صحیح گروه خونی اهداکننده و بیمار می‎باشد. از طرفی ژنوتایپ ABO به منظور تایید بیان ضعیف آنتی‌ژن‎های A یا B و رفع تناقض‎های ایجاد شده در گروه‎بندی سلولی و سرمی به عنوان یک روس با اهمیت استفاده می‎شود.