ورود اهداکنندگان ناآگاه و پرخطر به چرخه اهدای خون، سلامت خون‌های اهدایی را به خطر می‌اندازد لذا اهمیت آموزش اهداکنندگان به عنوان منابع تامین خون سالم می‌تواند از اهداف اساسی سازمان انتقال خون باشد. در این مطالعه با تمرکز بر محتوای آموزشی ارایه شده برای اهداکنندگان خون شهر تبریز در سال 1384 ، به بررسی میزان آگاهی آن‌ها در زمینه اهدای خون سالم پرداخته شد.
مواد وروش‌ها
این بررسی به صورت مقطعی روی 1200 اهدا کننده خون با سواد در شهر تبریز که بروشورهای آموزشی در زمینه اهدای خون سالم را مطالعه کرده‌بودند، انجام گرفت. اهداکنندگان به صورت تصادفی انتخاب شده و به یک پرسشنامه حاوی 21 سؤال در سه بخش پاسخ دادند.آنالیز داده‌ها در نرم افزار SPSS و با آزمون کای‌دو (Chi-square) در قالب جداول توافقی صورت گرفت.
یافته‌ها
در حدود 97% از اهداکنندگان به سؤال‌های مربوط به نحوه ارایه مطالب آموزشی پاسخ دادند که در اکثر موارد، پاسخ‌ها از میزان متوسط به بالا ارزیابی شده‌بودند. سطح تحصیلات اهداکنندگان ارتباط معنی‌داری با ارزیابی میزان استفاده از جزوات آموزشی، میزان سادگی مطالب، حجم آن‌ها و کسب اطلاعات جدید در زمینه اهدای خون سالم داشت (05/0 p< ). 8/68% از اهداکنندگان از مرحله غیر قابل تشخیص بیماری‌های منتقله از طریق خون توسط آزمایش‌های غربالگری روتین (دوره پنجره) و همچنین 8/66% از مفهوم خود حذفی محرمانه آگاهی داشتند که در هر دو مورد ارتباط معنی‌داری با دفعات اهدای خون وجود داشت (05/0 p< ). علاوه بر این 7/51% افراد نیز روش‌های آزمایشگاهی موجود را در مقایسه با مشاوره دقیق با پزشک مهم‌ترین عامل دست‌یابی به خون سالم تلقی نمودند.
نتیجه گیری
سطح تحصیلات اهداکنندگان، به عنوان عامل مهمی در ارزیابی نحوه ارایه مطالب آموزشی مطرح می‌باشد لذا در طراحی مطالب آموزشی باید مد نظر قرار گیرد. با توجه به نتایج به دست آمده از موارد پاسخ‌های نادرست و بدون پاسخ در مورد آگاهی از دوره پنجره بیماری‌های منتقله از طریق خون و مرحله خود حذفی محرمانه، باید متذکر گردید که این مفاهیم نیاز به بازبینی بیشتری در جزوات آموزشی دارند. علاوه بر این در مطالب آموزشی تهیه شده باید درخصوص تفهیم نقش مؤثر پزشک مشاور سازمان در هنگام مصاحبه با اهداکنندگان، در مقایسه با روش‌های آزمایشگاهی موجود، به عنوان مهم‌ترین عامل دست‌یابی به خون سالم تاکید بیشتری گردد.
کلمات کلیدی: اهداکنندگان خون، مطالب آموزشی، اهدکنندگان خون سالم
Ilbeigi S, Gharehbaghian A, Moghadam A, Dehkhoda R, Sarvi H, Zoghi F et al . Evaluation of awareness of blood donors exposed to educational materials about safe blood donation in Tabriz in 1384. Sci J Iran Blood Transfus Organ 2006; 3 (2) :171-181 URL: http://bloodjournal.ir/article-1-79-fa.html
شراره ایل بیگی ، دکتر احمد قره‌باغیان ، دکتر عبدالناصر مقدم ، دکتر رحیم دهخدا ، هوشنگ سروی ، فرهاد ذوقی و همکاران.. بررسی میزان آگاهی اهداکنندگانی که مطالب آموزشی ارایه شده در زمینه اهدای خون سالم را در تبریز در سال 1384 مطالعه نموده‌اند. فصلنامه پژوهشی خون. 1385; 3 (2) :171-181
