فصلنامه پژوهشی خون

چکیده
سابقه و هدف 
اهدای خون یک اقدام حیاتی در نظام سلامت است. نرخ اهدای خون می‌تواند تحت تأثیر ویژگی‌های جمعیتی اهداکنندگان از جمله سن قرار گیرد. درک الگوهای مرتبط با رفتار اهدای خون، نقش مهمی در بهبود راهبردهای مؤثر برای حفظ و جذب اهداکنندگان خون دارد. این مطالعه با هدف تحلیل توزیع سنی و تأثیر آن بر نرخ اهدای خون در ایران در سال ۱۴۰۱ انجام شد.
مواد و روش‌ها
این مطالعه مقطعی- تحلیلی اکولوژیک بود که با استفاده از داده‌های تجمعی استخراج شده از پایگاه داده‌های سازمان انتقال خون ایران انجام شد. داده‌ها شامل نرخ اهدای خون و توزیع سنی در سطح استان‌های کشور بودند. رابطه نسبت اهداکنندگان در سه گروه سنی: 35-18 سال، 55-36 سال و بالای ۵۵ سال با نرخ اهدای خون با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی بررسی گردید. تحلیل‌های آماری با نرم‌افزار STATA نسخه 17 انجام و سطح معنا‌داری برابر یا کمتر از 0.05 در نظر گرفته شد.
یافته‌ها
در سال 1401، نرخ اهدای خون در 31 استان ایران از کمترین میزان 17/76 در هر 1000 نفر جمعیت در استان سیستان و بلوچستان تا بیشترین میزان 39/78 در هر 1000 نفر جمعیت در استان سمنان متغیر بود. به طور کلی، گروه سنی 35 تا 55 سال بیشترین سهم اهدای خون (56/72%) و گروه سنی بالای 55 سال کمترین سهم اهدای خون (6/39%) را در کشور داشتند. نتایج آزمون رگرسیون خطی رابطه معنادار بین گروه سنی 55-36 سال و نرخ اهدای خون با ضریب بتای 0/615 و ضریب بتای استاندارد شده 0/388 را نشان داد (0/031= p).
نتیجه گیری            
این مطالعه بر نقش تعیین‌کننده سن و تأثیر توزیع سنی بر رفتار اهدای خون تأکید می‌کند. نتایج این مطالعه نشان داد که گروه سنی 55-36 سال می‌تواند به‌ عنوان گروه تأثیرگذار در بالا بودن نرخ اهدای خون در کشور در نظر گرفته شوند. این نتایج می‌تواند به سیاست‌گذاران مربوطه کمک کنند تا از طریق شناخت رفتار گروه‌های سنی مختلف، راهبرد هدفمند برای افزایش نرخ اهدای خون طراحی و اجرا کنند.