فصلنامه پژوهشی خون

چکیده
سابقه و هدف 
تزریق خون و فرآورده‌های آن، یکی از اقدامات حیاتی در کنترل موارد خونریزی شدید مرتبط با بارداری و زایمان است و نقش مهمی در کاهش مرگ‌ومیر مادران ایفا می‌کند. با توجه به شیوع بالای کم ‌خونی در دوران بارداری و وجود عوامل متعدد مؤثر بر افزایش خطر خونریزی و ضرورت بهینه‌سازی مصرف منابع خونی محدود، این مطالعه با هدف بررسی فراوانی، الگوی استفاده و عوامل مرتبط با تزریق خون و فرآورده‌های آن در زنان باردار بستری ‌شده در بیمارستان حافظ شیراز انجام شد.
مواد و روش‌ها
در این مطالعه مورد - شاهد گذشته‌نگر، اطلاعات پزشکی ۱۱۱۹ زن باردار بستری‌ شده طی سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ بررسی شد. گروه مورد شامل ۵۲۷ زن دریافت‌کننده خون یا فرآورده‌های آن و گروه شاهد شامل ۵۹۲ زن بدون سابقه دریافت خون و یا فرآورده‌های آن بودند. داده‌ها شامل مشخصات دموگرافیک، یافته‌های بالینی و آزمایشگاهی، عوارض بارداری و داده‌های بانک خون در مورد دریافت خون و فرآورده‌های آن بودند. از آزمون‌های آماری تی مستقل (t-test) و مجذور کای (Chi-square) برای تحلیل داده‌ها در نرم‌افزار 28SPSS استفاده شد.
یافته‌ها
شایع‌ترین علل تزریق خون شامل هموگلوبین پایین (۵۴٫۴۶%)، خونریزی (18/4%) و اختلالات جفت (9/68 %) بود. عوامل مرتبط با تزریق خون و یا فرآورده‌های آن شامل سابقه سزارین بیماری‌های زمینه‌ای به ویژه تالاسمی مینور بارداری چند قلویی، فشار خون سیستولیک بالا در هنگام بستری، هموگلوبین پایین، پره‌اکلامپسی دیسترس جنینی، پارگی زودرس کیسه آب و اختلال رشد داخل رحمی بود. میانگین واحدهای تزریق‌ شده شامل 2/15 واحد گلبول قرمز (2/33-1/97 : 95% CI)، 3/78 واحد پلاسما (4/28- 3/28 : %95 CI) و 3/69 واحد پلاکت (4/01- 3/37 : 95% CI) بود. از دریافت‌کنندگان خون %98 واحد خون، 10/17% پلاکت، 10/17% پلاسما و 2/5% کرایو دریافت کرده بودند. 
نتیجه گیری            
نتایج این مطالعه نشان داد کم ‌خونی و خونریزی از مهم‌ترین علل تزریق خون در بارداری هستند. غربالگری سیستماتیک و درمان به ‌موقع کم‌خونی، مراقبت مطلوب دوران بارداری، کاهش سزارین‌های غیر ضروری و توسعه دستورالعمل‌های استاندارد مدیریت عوارض مامایی می‌تواند نقش مؤثری در کاهش نیاز به تزریق فرآورده‌های خون ایفا کند.