فصلنامه پژوهشی خون

  چکید ه

  سابقه و هدف

  آنتی‌ژن H ب ه‌ عنوان مولکول پیشرو در ساخته شدن آنتی‌ژن A و B عمل می ‌ کند. افرادی ‌ که روی سطح گلبول قرمزشان آنتی‌ژن A و B وجود ندارد دارای آنتی‌ژن H بسیار قوی می ‌ باشند. بعضی مواقع شرایطی رخ می ‌ دهد که گلبول قرمز فقط یک فر د در هر یک میلیون نفر، فاقد آنتی‌ژن‌های A ، B و H باشد. به این افراد فنوتیپ بمبئی Oh گفته می ‌ شود. چون افراد Oh در زمان نیاز به تزریق خون فقط باید از خون خود استفاده نمایند لذا ضروریست قبل از نیاز به تزریق خون، این افراد شناسایی شوند.

  مواد وروش‌ها

  این مطالعه توصیفی است. جهت تعیین وجود یا عدم وجود آنتی‌ژن H ، ۲۱۷۸ نفر از سه قشر مختلف مورد بررسی قرار گرفتند . قشر اول هندوهای ساکن تهران به تعداد ۱۰۰ نفر،‌ قشر دوم ۷۸ نفر از افراد فامیل دو خانواده که در میان آنها فرد Oh شناخته شده­ بود . قشر سوم ۲۰۰۰ نفر از کسانی ‌ که جهت اهداء خون مراجعه نموده بودند. گروه خون همگی O بود.

  از هر نفر ۱۰ سی سی خون ب ه‌ عنوان نمونه اخذ گردید گلبول های هر نمونه سه بار با سرم فیزیولوژی شسته شده سپس رقت ۵% تهیه ش د. نمونه ‌ ها با آنتی سرم H لکتین با استفاده از روش لوله و لام مجاور و پس از نیم ساعت انکوباسیون ، پدیده آگلوتیناسیون با چشم و میکروسکوپ مورد بررسی قرار گر فت . نتایج به کمک نرم افزار minitab تجزیه و تحلیل شد.

  یافته ها

  در بین یکصد نفر از جمعیت هندوها فنوتیپ بمبئی مشاهده نشد. در گروه دوم از بین ۷۸ نفر وابستگان درجه اول دو خانواده که Oh د ر آنها شناخته شده بود، فنوتیپ بمبئی دید ه نشد. فقط در میان ۲۰۰۰ نفر از اهداکنندگان خون که همگی O بودند ، یک نفر فنوتیپ بمبئی Oh مشاهده گردید.

  نتیجه گیری

  محدودیت تعداد هندوهای ساکن تهران که مورد آزمایش قرار گرفتند باعث عدم شناسایی Oh جدید ش د. عدم شناسایی Oh جدید در گروه دوم شاید یک مساله اتفاقی بود. ولی شناسایی یک نفر Oh در بین ۲۰۰۰ نفر از اهداکنندگان می ‌ توانست خیلی معنی دار باشد.

  کلمات کلیدی: آنتی‌ژن H ، فنوتیپ بمبئی، اهداکننده خون

  چکید ه

  سابقه و هدف

  بیماران هموفیلی به دلیل دریافت مکرر فرآورده‌های خونی و کنسانتره فاکتورهای انعقادی در معرض ابتلا به عفونت‌های ویروسی قابل انتقال از راه خون می‌باشند که از میان آن‌ها عفونت هپاتیت C و HIV تأثیر زیادی بر زندگی این بیماران داشته است . عدم اعمال روش‌های ویروس زدایی بر روی کنسانتره فاکتورهای انعقادی تا قبل از سال ۱۹۸۵ موجب گردید که تقریباً تمام بیماران هموفیلی که تا قبل از سال ۱۹۸۵ تحت درمان با کنسانتره فاکتورهای انعقادی قرار گرفته بودند، مبتلا به عفونت هپاتیت C شوند. در بسیاری از کشورها حدود ۵۰% بیماران هموفیلی به عفونت HIV نیز مبتلا شده‌اند. در این مطالعه هدف، بررسی میزان شیوع هپاتیت B ، C و HIV در بیماران هموفیلی استان آذربایجان شرقی می‌باشد.

  مواد و روش‌ها

  ۱۶۲ بیمار خونریزی دهنده شامل ۱۱۳ بیمار مبتلا به هموفیلی نوع A و ۱۷ بیمار مبتلا به هموفیلی نوع B ۱۳ نفر مبتلا به کمبود سایر فاکتورهای انعقادی، ۱۳ نفر مبتلا به بیماری فون‌ویلبراند و ۶ نفر مبتلا به سایر اختلالات پلاکتی که در استان آذربایجان شرقی زندگی می‌کنند در این مطالعه مشاهده‌ای ، مورد بررسی قرار گرفتند. از ابتدای سال ۱۳۸۲ از این بیماران نمونه‌گیری به عمل آمد و از نظر وجود HCVAb, HIVAb, HBsAg تحت آزمایش‌های سـرولوژی قـرار گرفتند . سایر اطلاعات مربوط به نوع بیماری ، شدت بیماری ، سن و جنسیت به صورت پرسـش نامه‌ای و مراجعه به پرونده بیماران جمع آوری شد و اطلاعات توسط آزمون‌های آماری کای دو (Chi-square) و دقیق فیشر (Fisher's exact test) ارزیابی شد .

  یافته‌ها

  از ۱۱۳ بیمار با هموفیلی نوع A ، ۶۳ مورد (۵۶%) و از ۱۷ بیمار با هموفیلی نوع B ، ۹ مورد (۵۳%) از نظر HCVAb تاییدی مثبت بودند که در این بین جوان ترین بیمار هموفیلی HCVAb مثبت، ۱۱ ساله بود و سابقه اولین تزریق وی سال ۱۳۷۲ می باشد . در گروه سنی کمتر از ۱۰ سال در هیچ کدام از بیماران، آزمایش HCVAb مثبت نبود. در مجموع هیچ مورد HCV مثبت ر متولدین بعد از سال ۱۳۷۴ یعنی بعد از اجرای طرح غربالگری مشاهده نمی شود (۰۰۱/۰ p< ). یک نفر (۹/۰%) از بیماران، مبتلا به عفونت HIV و ۳ مورد (۷/۲%) از نظر HBsAg مثبت بودند که در گروه هموفیلی نوع A قرار داشتند . بیشترین موارد HCV مثبت در گروه بیماران هموفیلی شدید ( با کمبود فاکتور ۱% < ) قرار داشت به این ترتیب که در هر دو گروه بیماران هموفیلی شدید A و B میزان آلودگی هپاتیت C ۷۵% بود.

  نتیجه گیری

  در متولدین سال ۱۳۷۴ به بعد شواهدی از عفونت HCV مشاهده نمی شود. یک مورد (۹/۰%) بیمار HIV مثبت در این مطالعه وجود داشت که از این نظر وضعیت استان نسبت به کشورهای مختلف بسیار مطلوب‌تر است.

  کلمات کلیدی: هموفیلی، هپاتیت C ، هپاتیت B ، HIV

  چکید ه

  سابقه و هدف

  امروزه طب انتقال خون به عنوان یک تخصص چند جانبه جایگاه خاصی در جامعه پیدا کرده است. اهدای خون، در عین حال که باعث تجدید حیات در گیرنده می‌شود، به دلیل احتمال خطر انتقال عفونت‌های قابل انتقال از طریق خون یکی از چالش‌های سرویس‌های مصرف کننده خون می‌باشد. بیماری‌های قابل انتقال از راه خون از اهمیت بالایی در مراکز انتقال خون سراسر دنیا برخوردارند. از آن جا که خون فقط از منابع انسانی تهیه می‌شود، توجه به شیوع این عفونت‌ها بسیار حایز اهمیت است زیرا از یک سو بیانگر سلامت خون‌های مصرفی و از سوی دیگر، بازتاب میزان شیوع بیماری در جامعه است.

  مواد وروش‌ها

  مطالعه انجام شده از نوع گذشته‌نگر مقطعی بود. به روش سرشماری کلیه اهداکنندگان داوطلب مراجعه کننده به پایگاه انتقال خون رشت(۴۹۸۲۰ نفر) طی سال‌های ۸۲ تا ۸۴ مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات فردی اهداکنندگان و نتایج آزمایش‌های HBsAg ، HCVAb و HIVAb آن‌ها از اطلاعات کامپیوتری استخراج شده بر اساس آزمایش‌های اولیه سازمان، تعیین عفونت هپاتیت B ، C و HIV با روش الایزا انجام شد. در صورت مثبت شدن، آزمایش‌ها تکرار و سپس آزمایش تاییدی نهایی شامل نوترالیزاسیون، ریبا، بلات انجام شد. نتایج به دست آمده توسط آزمون آماری کای‌دو( Chi-square ) و با کمک نرم‌افزار ۵/۱۱ SPSS مورد تحلیل قرار گرفت.

  یافته‌ها

  از ۴۹۸۲۰ اهداکننده، پس از انجام آزمایش‌های تاییدی، ۲۲۵ نفر مبتلا به یکی از عفونت‌های منتقله از طریق خون شامل هپاتیت B ، هپاتیت C و HIV بودند. شیوع موارد HBsAg⁺ ، HCVAb⁺ و HIVAb با ضریب اطمینان ۹۵% در میان کل داوطلبان به ترتیب ۲۶/۰ درصد، ۱۸/۰ درصد و ۰۰۸/۰ درصد بود. متوسط سن این افراد ۵/۳۵ سال بود. ۳/۶۹% این افراد از طریق واحدهای سیار و بیشترین درصد(۳/۷۷%) برای اولین بار خون اهدا نموده بودند.

  نتیجه گیری

  عفونت‌های قابل انتقال از طریق خون در میان اهداکنندگان فقط ۴/۰% شیوع داشتند، که این میزان بسیار کمتر از شیوع این بیماری‌ها در جامعه است. این امر بر اهمیت مصاحبه و شرح حال‌گیری، به عنوان روشی ساده، ارزان و مطمئن برای غربالگری اهداکنندگان دلالت دارد.

  کلمات کلیدی : اهدای خون، ویروس‌های منتقله از طریق خون، هپاتیت B ، HIV

  چکید ه

  سابقه و هدف

  با توجه به تاسیس مرکز پذیرش اهداکنندگان سلول‌های بنیادی خونساز در سازمان انتقال خون ایران (مرکز سپاس) در سال ۱۳۸۷, بر آن شدیم به بررسی آنتی‌ژن‌های سازگاری بافتی داوطلبان اهدای این سلول‌ها از قومیت‌های حاضر در شهر تهران طی سال ۹۱-۹۰ بپردازیم.

  مواد و روش‌ها

  در یک مطالعه توصیفی، ۱۵۱۳ نفر از افراد داوطلب عضو مرکز سپاس در محدوده سنی ۱۸ تا ۵۰ سال و با سابقه یک بار اهدای خون، به روش تصادفی وارد مطالعه شدند. آنتی‌ژن‌های سازگاری بافتی HLA-A/B/DRB۱ آن‌ها به روش مولکولی تعیین گردیدند. سایر اطلاعات زمینه‌ای از طریق تکمیل فرم‌های لازم جمع‌آوری شدند.

  یافته‌ها

  ۹ /۹۶% از افراد این مطالعه مرد بودند. اکثریت افراد فارس(۱۲/۶۳%) و آذری‌ها(۰۲/۲۰%) دومین وفور بالا را در این مطالعه داشتند. حدود ۵/۸۱% از داوطلبان اهدای سلول به غیر خویشاوند، در محدوده سنی ۲۶ الی ۴۵ سال قرار داشتند. به طور کلی در این مطالعه تعداد ۲۱ آلل HLA-A , ۳۱ آلل HLA-B و ۱۳ آلل HLA-DRB۱ در بین افراد مورد مطالعه مشاهده شدند. بررسی آماری مقایسه وفور آلل‌های مختلف HLA , در قومیت‌های متفاوت نشان دادند که بین فارس‌ها و آذری‌ها به جز در مورد HLA-A*۳۳ , سایر اختلافات مشاهده شده معنادار نبود. بین فارس‌ها و کردها فقط از نظر وفور HLA-A*۰۳/۱۱ و HLA-B*۰۸/۵۱ اختلاف معنادار مشاهده شد. بین فارس‌ها و گیلک‌ها از نظر وفور HLA-A*۰۳/۲۶ و HLA-B*۳۸/۵۲ اختلاف معنادار مشاهده گردید.

  نتیجه گیری

  تعداد آلل‌های گزارش شده در این مطالعه شبیه به سایر مطالعه‌های مشابه بود. علی‌رغم وجود برخی اختلافات بین گروه‌ها, قومیت‌های تحت بررسی شبیه به یکدیگر به نظر می‌رسند.