فصلنامه پژوهشی خون

---

  چکید ه

  سابقه و هدف

  ‌ آلبومین عمده‌ترین پروتئین پلاسما می‌باشد. این پروتئین نه تنها به عنوان حامل بسیاری از ماکروملکول‌ها در بدن نقش عمده‌ای ایفا می‌کند بلکه نقش مهمی در تنظیم فشار اسمزی دارد. امروزه از آلبومین در درمان خونریزی‌ها و سوختگی‌های شدید و هم‌چنین در درمان افراد مبتلا به کمبود آلبومین استفاده می‌شود. مصرف سالیانه آلبومین در دنیا حدود ۴۵۰ تن می‌باشد. به‌منظور برطرف کردن این نیاز و تولید آلبومین عاری از هرگونه آلودگی از روش‌های بیوتکنولوژی استفاده گردیده است.

  در این تحقیق از مخمر هانسونلا پلی مورفا که امروزه در سطح وسیعی به ‌منظور تولید پروتئین‌های هترولوگ به‌کار برده می‌شود،‌ برای آلبومین انسانی نوترکیب استفاده گردیده است.

  مواد وروش‌ها

  مطالعه انجام شده از نوع تجربی (experimental) است. به‌منظور تولید پروتئین آلبومین نوترکیب و هم‌چنین بهینه ‌سازی شرایط تولید از سوش RB-۱۱ هانسونلا پلی ‌مورفا به ‌عنوان میزبان استفاده گردید. پلاسمید
pFMPT-MFα حاوی cDNA آلبومین تحت کنترل پروموتور FMD با استفاده از روش الکتروپوریشن داخل میزبان شد و سپس تحت شرایط مختلف با بررسی پارامترهایی نظیر زمان انکوباسیون، محیط کشت، دما و مهارکننده‌های پروتئازی بیان آلبومین مورد بررسی قرار گرفت. آلبومین تولید شده با روش‌هایی هم‌چون الایزا، HPLC و Western Blot ارزیابی شد.

  یافته‌ها

  درطی این تحقیق چهارعامل مهم دربیان پروتئین آلبومین موردمطالعه قرارگرفت ومشخص گردید که از بین سه محیط derepression ، YNB ۱% Glycerol ، YP ۱% Glycerol ،‌ YNB ۱% Glycerol with buffer ، محیط کشت YNB ۱% Glycerol with buffer و از بین سه دمای ۲۵،‌۳۰ و۳۷ درجه سانتی گراد دمای ۳۷ درجه و از بین سه زمان انکوباسیون، ۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت، مدت ۴۸ ساعت با حضور آنتی ‌پروتئازها بیشترین میزان تولید آلبومین به‌دست آمد.

  نتیجه گیری

  بالاترین میزان تولید شده تحت شرایط بهینه به‌دست آمده در مقیاس آزمایشگاهی، mg/l ۶/۱۷ را نشان داد. از سوی دیگر با استفاده از این سوش در شرایط نیمه صنعتی، میزان mg/l ۴۷۸ آلبومین تولید شد و این امر نشان‌دهنده آن است که می‌توان تولید پروتئین آلبومین را در شرایط انبوه ادامه داد.

  کلمات کلیدی: آلبومین سرم انسانی، مخمر هانسونلاپلی مورفا، آلبومین نوترکیب

---

چکیده

سابقه و هدف

بیماری هموفیلی B‌، به‌علت کاهش یا عدم وجود فاکتور IX  انعقادی می‌باشد. روش درمان انتخابی برای این بیمـاران، استفـاده از فاکتـور IX است که تا حـد امکـان خالص شـده باشد، لذا محققین درصـدد تفکیک و خالص‌سازی پروتئین‌های پلاسمایی برآمده‌اند. از روش‌های رایج جهت تخلیص فاکتور IX می‌توان استفاده از کروماتوگرافی تعویض یونی را نام برد. ولی از دو دهه قبل به‌تدریج کروماتوگرافی تمایلی نیز به‌کار گرفته شده است.

هدف از این تحقیق در مرحله اول یافتن میزان خالص‌سازی فاکتور IX با استفاده از کروماتوگرافی تمایلی هپارین (به‌عنوان روش تکمیلی) و سپس مقایسه آن با سیستم کروماتوگرافی تعویض یونی با استفاده از DEAE بوده است.

 مواد و روش‌ها

مطالعـه انجـام شده از نـوع تجربـی بود. به‌منظـور تهیه فاکتـورIX انعقـادی از ستون XK-۱۶ و ژل‌هــای
DEAE- سفاروز و هپارین- سفاروز استفاده گردید. برای اندازه‌گیری فعالیت انعقادی، کیت پلاسمایی فاقد فاکتور IX و برای اندازه‌گیری میزان آنتی‌ژن، کیت الیزا مورد استفاده قرارگرفت.

یافته‌ها

فعالیت ویژه فاکتور IX و در نهایت میزان خالص‌سازی آن نسبت به پلاسما در کلیه مراحل کار مشخص گردید که با اضافه شدن یک مرحله کروماتوگرافی تمایلی (هپارین- سفاروز) به روش تهیه فاکتور IX، میزان فعالیت ویژه فاکتور IX از IU/mg ۱/۳ به IU/mg ۲۹ افزایش یافت و میزان خلوص آن در مقایسه با پلاسما حدود۱۴۵۰ برابر شد. درحالی‌که در استفاده تنها از کروماتوگرافی تعویض یونی (DEAE- سفاروز)، خلوص فاکتور IX حدود ۱۵۵ برابر پلاسما می‌باشد.

نتیجه گیری

نتایج این بررسی نشان می‌دهد که اضافه نمودن یک مرحله کروماتوگرافی تمایلی با استفاده از هپارین، در افزایش درجه خلوص و فعالیت ویژه این پروتئین پلاسمایی نقش چشمگیری داشته است.

کلمات کلیدی:  کروماتوگرافی تمایلی هپارین، فاکتور IX انعقادی، هموفیلی B، کروماتوگرافی تعویض یونی

---

  چکید ه

  سابقه و هدف

  لوسمی میلوئید مزمن (CML) بیماری است که به دلیل موتاسیون اختصاصی در سلول‌های بنیادی چند قوه‌ای مغزاستخوان ایجاد می‌شود. وجود کروموزوم فیلادلفیا و عوامل ژنتیک در این بیماری برای نخستین بار در سال ۱۹۷۳ گزارش گردید. امروزه وجود محصول ژن اتصال یافته BCR-ABL که دارای فعالیت غیرطبیعی تیروزین کینازی است و موجب بی‌نظمی در تکثیر سلول‌ها می‌شود در این بیماری ثابت شده است. در این بررسی میزان بیان ژن معیوب در بیماران درمان شده با داروی ایماتینیب مزیلیت Imatinib Mesylate) ، (Gleevec^® که مهارکننده تیروزین کیناز است و درمان قطعی‌تر با پیوند مغزاستخوان مقایسه شده‌اند.

  مواد و روش‌‌ها

  این مطالعه یک بررسی تجربی بوده و با تعداد کل بیماران ۳ ۴ نفر انجام گردید. بیان ژن BCR-ABL در ۱۷ بیمار مبتلا به CML تحت درمان با ایماتینیب مزیلیت و ۱۷ بیمار که پیوند مغزاستخوان شده بودند با روش PCR کمی، با استفاده از دستگاه Light Cycler اندازه‌گیری شد ونتایج با استفاده از آزمون Mann-Whitney بررسی گردید.

  یافته‌‌‌ها

  نتایج به‌دست آمده در این بررسی مقدماتی بیانگر آن بوده که میزان بیان ژن BCR-ABL در بیمارانی که بیش از ۸ ماه با مقادیر صحیح داروی ایماتینیب مزیلیت درمان شده‌اند مشابه با بیمارانی که پیوند مغزاستخوان شده و در وضعیت عمومی نسبتاً پایداری هستند، می‌باشد.

  نتیجه گیری

  به این ترتیب می‌توان انتظار داشت که یک داروی مهارکننده مولکولی ممکن است با عواقب درمانی کمتر اثری مشابه درمان قطعی‌تر، مانند پیوند مغزاستخوان داشته باشد. مطمئناً دستیابی به نتایج قطعی نیازمند بررسی‌های کامل‌تر بر روی تعداد بیماران بیشتری می‌باشد.

  کلمات کلیدی: Gleevec ^® ، Imatinib Mesylate ، CML ، BCR-ABL ، پیوند مغزاستخوان، CML

---

  چکیده

  سابقه و هدف

  پلاسمای انسان ماده‌ای‌حیاتی و منحصر به فرد است که حاوی پروتئین‌های مهم نظیر آلبومین، ایمونوگلوبولین، فاکتورهای انعقادی و غیره می‌باشد و مصارف دارویی دارد. فرآیند تخلیص ایمونوگلوبولین از پلاسما به روش اصلی پالایش با اتانل کوهن انجام می‌شود و محصول پایه ، فرکشن II می‌باشد. جهت دستیابی به فرکشن II با شرایط مناسب برای استفاده به عنوان ماده اولیه در خالص‌سازی ایمونوگلوبولین تزریق وریدی، از روش تغییر یافته کوهن استفاده گردید. هدف از تهیه این ماده حد واسط، استفاده از آن برای مراحل بعدی تخلیص و ویروس‌زدایی جهت تولید ایمونوگلوبولین تزریق وریدی بوده ‌است.

  مواد و روش ها

  مطالعه انجام شده از نوع تجربی (experimental) بود. به منظور تولید خمیر فرکشن II ، پروتئین‌های مختلف پلاسما با استفاده از اتانل در غلظت‌های متفاوت و در شرایط کنترل شده همراه با تنظیم دما، pH و قدرت یونی رسوب داده شد. در طی مراحل مختلف ، فرآیند پالایش نمونه‌های تولید شده به منظور ارزیابی فرآیند تولید مورد آزمایش قرار گرفت و نتایج حاصل از هر مرحله تولید با یکدیگر و نیز با پلاسما به عنوان ماده اولیه مقایسه گردید.

  یافته ها

  نتایج به دست آمده حاکی از بازده بالا ( gr/kg plasma ۲/۵ ) و خلوص مناسب (بالای ۹۰ درصد) فرکشن II مطابق استاندارد فارماکوپه به دست آمده بود به نحوی که سایر پروتئین‌های ضروری پلاسما که می‌تواند برای تهیه دیگر فرآورده‌های پلاسمایی مـورد استفـاده قرار گیرند نیز در شرایط مطلوب حفظ شدند. فرکشن II به دست آمده از نظر مقدار فعال کننده پری‌کالیکرین مطابق استاندارد فارماکوپه بود. در طی چند سری کاری انجام شده ، ساختار پروتئین تکرار پذیری خوبی را نشان داد که با استانداردهای استفاده شده نیز مطابقت داشت.

  نتیجه گیری

  فرکشن II به دست آمده یک ماده حد واسط مناسب برای تولید ایمونوگلوبولین تزریق وریدی می باشد که مقدار تجمعات و همچنین میزان فعال کننده پری کالیکرین آن در حد ناچیز است. از آن‌جایی که ساختار محصول به دست آمده در حد مطلوب است می‌توان از این روش برای تهیه فرکشن II در مقیاس نیمه صنعتی و حتی صنعتی استفاده نمود.

کلمات کلیدی : ایمونوگلوبولین تزریق وریدی ، پالایش به روش کوهن، ساختار مولکولی

---

  چکید ه

  سابقه و هدف

  جهش سوماتیک نقطه‌ای در ژن پروتئین تیروزین کیناز JAK۲ ( JAK۲ V۶۱۷F ) باعث جابجایی G با T در اگزون ۱۲ ژن JAK۲ می‌شود که منجر به فعالیت خودبخودی پروتئین JAK۲ و انتقال پیام غیر وابسته به سیتوکاین می‌گردد و در نتیجه باعث تکثیر کلونال پیش‌سازهای خونساز در MPNs می‌شود. با توجه به این که تاکنون در ایران، هیچ گزارشی از جهش JAK۲ V۶۱۷F و اهمیت آن در تشخیص بیماران مبتلا به نئوپلاسم‌های میلوپرولیفراتیو ارایه نشده است، مطالعه حاضر به منظور تعیین این جهش انجام شد.

  مواد وروش‌ها

  مطالعه انجام شده از نوع تجربی بود. در این مطالعه جهش JAK۲ با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده، در ۱۰۰ بیمار با تشخیص جدید و یا در حال درمان مبتلا به بدخیمی‌های میلوپرولیفراتیو مورد ارزیابی قرار گرفت. گروه مورد مطالعه شامل بیماران مبتلا به پلی‌سیتمی ورا(۴۴ نفر)، بیماران مبتلا به میلوفیبروز اولیه(۳۱ نفر) و بیماران مبتلا به ترومبوسیتمی اولیه(۲۵ نفر) بودند. برای تعیین جهش، ابتدا DNA ژنومیک از بافی‌کوت تهیه شده از خون محیطی استخراج شد و تعیین جهش به روش واکنش زنجیره‌ای پلی‌مراز با آلل اختصاصی( Allele Specific PCR ) انجام شد. برای تایید نتایج، واکنش هضم آنزیمی( RFLP ) به وسیله آنزیم محدودالاثر BsaXI صورت گرفت.

  یافته‌ها

  ۷۲%(۸۳-۶۱= ۹۵% CI: ) بیماران مبتلا به نئوپلاسم‌های میلوئیدی مورد بررسی، دارای جهش بودند. با استفاده از واکنـش زنجیره‌ای پلی‌مراز با آلل اختصاصی و واکنش هضم آنزیمی، جهش JAK۲ در ۸۹%(۱۰۰-۷۸ = ۹۵% CI: ) بیماران پلی‌سیتمی ورا، ۶۱%(۱۰۰-۲۲= ۹۵% CI: ) بیماران میلوفیبــروز اولیـه و ۵۶%(۱۰۰-۱۲= ۹۵% CI: ) بیماران ترومبوسیتمی اولیه وجود داشت.

  نتیجه گیری

  میزان جهش ژن JAK۲ در گروه مطالعه، قابل مقایسه با نتایج گزارش شده قبلی می‌باشد. بنابراین می‌توان بر اساس معیارهای تشخیصی سازمان بهداشت جهانی از واکنش زنجیره‌ای پلی‌مراز با آلل اختصاصی برای شناسایی این جهش در بیماران ایرانی مشکوک به نئوپلاسم‌های میلوپرولیفراتیو Bcr-Abl منفی( MPNs ) استفاده نمود.

  کلمات کلیدی : جهش JAK۲ ، پروتئین تیروزین کیناز، واکنش زنجیره‌ای پلی‌مراز، موتاسیون، نئوپلاسم‌ها

 

---

جداسازی، کلونینگ و بیان ژن فاکتور VII انعقادی نوترکیب انسانی در رده سلولی CHO راحله حلبیان۱، ناصر شاگردی اسماعیلی۲، آرزو اوودی۲، ناصر مسروری۳، دکتر ناصر امیری‌زاده۴، دکتر کامران موسوی حسینی۵، دکتر احمد قره‌باغیان۶، دکتر حوری رضوان۷، دکتر محمد علی جلیلی۸، دکتر مهریار حبیبی رودکنار۹ چکیده سابقه و هدف فاکتور VII ، یک گلیکوپروتئین پلاسمایی است که در آبشار انعقادی تشکیل فیبرین، شرکت دارد. فاکتور VII در مسیر انعقادی نقش مهمی داشته و آغازگر مسیر خارجی انعقاد است. هدف اساسی این مطالعه جداسازی و کلونینگ فاکتور VII نوترکیب انسانی و بیان آن در رده سلولی یوکاریوتی CHO جهت بیان فاکتور VII نوترکیب(FVII) بود. مواد وروش‌ها مطالعه انجام شده از نوع تجربی بود. ابتدا cDNA ژن فاکتور VII از رده سلولی کبد انسان(HepG۲) جدا شده و در وکتور(+) ۱/۳ pcDNA کلون شده سپس وکتور نوترکیب به داخل سلول‌های CHO ترانسفکت شد. در نهایت، یک کلون سلولی که به طور پیوسته فاکتور VII را بیان می‌کند تثبیت شد. بیان فاکتور VII نوترکیب توسط روش‌های RT-PCR ، الایزا، SDS-PAGE و وسترن بلات مورد بررسی قرار گرفت. هم چنین تایید فعالیت بیولوژیکی فاکتور VII نوترکیب توسط آزمایش PT و ایجاد لخته در پلاسمای فاقد فاکتور VII صورت گرفت. یافته‌ها نتایج به دست آمده نشان‌دهنده کلونینگ و بیان موفقیت‌آمیز ژن فاکتور VII بود. پس از ۳ هفته کشت سلول‌های CHO در حضور جنتیسین، کلون سلول‌های پایدار به دست آمد. نتایج آزمایش‌های RT-PCR ، الایزا، SDS-PAGE و وسترن بلات حاصل از کلون‌ها، نشان‌دهنده بیان این پروتئین در رده سلولی CHO بود. کاهش ۳ الی ۴ برابری در زمان انعقاد نشان‌دهنده وجود فعالیت بیولوژیکی فاکتور VII نوترکیب بیان شده بود. نتیجه گیری سالانه حدود ۴۰۰۰ الی ۶۰۰۰ ویال(۳۳۶۰۰ تا ۵۰۴۰۰ میلی گرم) از این فرآورده وارد کشور می‌شود که دولت را متحمل هزینه بسیار بالایی می‌کند. بنابراین تولید فاکتور VII نوترکیب با استفاده از فناوری DNA نوترکیب در سطح آزمایشگاهی، می‌تواند اولین گام در راه فایق آمدن بر مشکلات فوق باشد.

---

  چکید ه

  سابقه و هدف

  روش‌های آموزشی مؤثر می­تواند نقش مهمی در افزایش سطح آگاهی جوانان قبل از ازدواج و در نتیجه پیشگیری از بیماری تالاسمی ایفا کند. این مطالعه با هدف تاثیر نمایش فیلم و جزوه آموزشی بر آگاهی و نگرش دانش‌آموزان دختر دبیرستانی شهرهای گرمه و جاجرم انجام گرفت.

  مواد و روش‌ها

  این مطالعه نیمه تجربی بر روی ۴۸۹ نفر از دانش‌آموزان دختر گرمه و جاجرم در سال ۱۳۸۹ انجام شد. نمونه­ها به سه گروه شاهد، جزوه آموزشی و نمایش فیلم با روش نمونه­گیری چند مرحله‌ای دسته‌بندی شدند. میزان آگاهی و نگرش آن­ها قبل و بعد از مداخله سنجش شد. داده­ها با استفاده از پرسشنامه­ای که پایایی و روایی آن مورد تایید قرار گرفته بود جمع­آوری و به وسیله نرم‌افزار ۱۶ SPSS و آزمون­های تی ­زوج و آنالیز واریانس تجزیه و تحلیل شدند.

  یافته‌ها

  نتایج نشان داد که قبل از مداخله، سه گروه از نظر آگاهی تفاوتی نداشته­اند و پس از مداخله سه گروه از نظر آگاهی متفاوت بوده­اند(۰۵/۰ p< )، که مربوط به تفاوت بین گروه‌های مداخله و کنترل بوده است. قبل و بعد از مداخله، تفاوت معنا­داری بین نگرش سه گروه وجود داشت(به ترتیب ۰۱/۰ p= ، ۰۳/۰ = p ). در هر سه گروه، آگاهی بعد از مداخله نسبت به قبل از مداخله افزایش داشت(برای هر سه گروه ۰۱/۰ p= ).

  نتیجه گیری

  با توجه به تاثیر روش­هایی هم چون نمایش فیلم و جزوه آموزشی بر آگاهی دانش­آموزان، پیشنهاد می­­گردد آموزش‌دهندگان از روش­های آموزشی دیداری جهت آموزش مؤثرتر استفاده نمایند و مسؤولین مربوطه نیز با برنامه‌ریزی این امکان را فراهم کنند.

 

---

 

  چکید ه

  سابقه و هدف

  بیماران مبتلا به تالاسمی با مشکلات جسمی و روانی زیادی روبرو می‌گردند که می‌تواند کیفیت زندگی آن‌ها را تحت تاثیر خود قرار دهد. این مطالعه به منظور بررسی ارتباط بین واکنش‌های روانشناختی و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به تالاسمی صورت گرفته است.

  مواد و روش‌ها

  این پژوهش مقطعی با هدف مذکور در شهر کرمان انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه‌های ویژگی‌های فردی، واکنش‌های روانشناختی(۴۲ DASS ) و کیفیت زندگی SF۳۶ بود . تجزیه تحلیل داده‌ها با استفاده از شاخص‌های مرکزی، پراکندگی و آزمون‌های کای‌دو، آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون t صورت گرفت.

  یافته‌ها

  نتایج نشان داد که ۲۳۶ نفر(۱۶/۴۹%) از شرکت‌کنندگان مرد و ۲۴۴(۸۴/۵۰) نفر زن بودند. میانگین و انحراف معیار سن ۵/۴ ± ۶/۲۲ سال بود؛ میانگین نمره بعد جسمی کیفیت زندگی نسبت به بعد روانی بیشتر بود(۰۰۰۱/۰ p= ). نتایج مربوط به واکنش‌های روانشناختی نشان داد که درجاتی از افسردگی، اضطراب و استرس در این بیماران وجود داشت(به ترتیب ۷/۵۰% ، ۶/۵۳% و ۹/۴۴%). نتایج هم‌چنین ارتباط معناداری را بین کیفیت زندگی و واکنش‌های روانشناختی نشان داد.

  نتیجه گیری

  با توجه به نتایج مراقبین بهداشتی باید به تمامی ابعاد کیفیت زندگی بیماران توجه داشته و مشکلات روانشناختی این بیماران را نیز مد نظر قرار دهند و در مجموع، مراقبت و درمان کل‌نگر از این بیماران بعمل آورند.