دکتر حمیداله غفاری، دکتر کامران علی مقدم، دکتر فروغ فروغی، بهرام چهاردولی، دکتر زهره صناعت، دکتر بابک بهار، دکتر اسداله موسوی، دکتر مسعود ایروانی، دکتر اردشیر قوام‌زاده،
جلد ۲، شماره ۵ - ( پاييز ۱۳۸۴ )
چکید ه
سابقه و هدف
حضور هم‌زمان سلول‌های خون‌ساز گیرنده و دهنده در بدن شخص گیرنده پس از پیوند آلوژن مغزاستخوان، کایمریسم مختلط (mixed chimerism) نامیده می‌شود. تحلیل کایمریسم روش بسیار ارزشمندی برای ارزیابی رژیم‌های آماده‌سازی مختلف، GVHD ، رژیم‌های پیشگیرانه و سلول درمانی برای افزایش موفقیت پیوند است. مطالعه حاضر درکشور به‌منظور بررسی اثرات کایمریسم بر بیماری پیوند علیه میزبان، عود بیماری و بقا پس از پیوند مغزاستخوان، انجام شد.
مواد و روش‌‌ها
مطالعه انجام شده هم‌گروهی و آینده‌نگر بود. در این مطالعه ارتباط کایمریسم مختلط با بیماری پیوند علیه میزبان حاد، عود بیماری، بقا، و بقای بدون عود در ۹۱ بیمار دریافت‌کننده پیوند از مغزاستخوان (۱۲نفر) یا از خون محیطی (۷۹ نفر) بررسی شد. ارزیابی کایمریسم با استفاده از روش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز توالی‌های تکراری کوتاه (STR-PCR) صورت گرفت. جمعیت مورد مطالعه شامل بیماران مبتلا به تالاسمی، AML ، ALL ، CML و سایر موارد و شامل ۳۸ زن (۸/۴۱%) و۵۳ مرد (۲/۵۸%) با میانه سنی ۲۱ سال (۵۰-۳) بودند. میانه زمان پیگیری۱۳ ماه بود. تحلیل داده‌ها در نرم‌افزار آماری SPSS با آزمون t و کای‌دو (Chi-square) صورت گرفت.
یافته‌‌‌ها
در روز ۳۰ بعد از پیوند، کایمریسم مختلط در ۱ ۵ بیمار ( ۵ /۱ ۶ %)، کایمریسم کامل دهنده در ۷۲ بیمار (۷۹%) و فقدان کایمریسم در ۴ بیمار (۵/۴%) مشاهده شد. میزان بروز GVHD حاد به طرز قابل توجهی در بیماران با کایمریسم مختلط پایین‌تر از بیماران با کایمریسم کامل بود (۰۱/۰= p ) ولی تفاوت معنی‌داری در شدت GVHD حاد (درجه ۱، ۲ در مقابل ۳، ۴) بین دو گروه مشاهده نشد. میزان عود ۶/۱۷% ، بقای کلی بیماران ۹/۸۸% و بقای بدون عود ۲/۸۰% بود که تفاوت معنی‌داری بین بیماران با کایمریسم مختلط و کایمریسم کامل مشاهده نشد.
نتیجه گیری
پیش‌بینی نتیجه نهایی کایمریسم می‌تواند به انتخاب مداخلات درمانی مناسب و پیشگیری از عود یا رد پیوند در بیماران کمک کند.
کلمات کلیدی: پیوند مغزاستخوان، آلوژن ، کایمریسم، واکنش زنجیره‌ای پلیمراز
