چکیده
سابقه و هدف
آنتی‌ژن‌های سازگاری نسجی(HLA)، تنوع ژنتیکی بالایی داشته و فراوانی آن­ها می‌تواند در قومیت‌های مختلف، متفاوت باشد. لذا تعیین این آنتی‌ژن‌ها در قومیت‌های مختلف می‌تواند داده‌هایی به دست دهد که از آن بتوان در گسترش مرکز ملی پذیره‌نویسی اهداکنندگان سلول‌های بنیادی استفاده نمود.
مواد و روش‌ها
در این مطالعه توصیفی که در طی سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ بر روی ۲۰۶۴ داوطلب اهدای سلول‌های بنیادی خونساز صورت گرفت، تعیین آلل‌های HLA-A با روش PCR-SSP صورت پذیرفت. اطلاعات نژادی/قومیتی و HLA از قومیت‌های گیلک(۵۱۰ نفر)، لر(۴۶۵ نفر)، کرد(۷۱۹ نفر) و عرب(۳۷۰ نفر) تجزیه و تحلیل و ارتباط آلل و نژاد با روش آماری کای‌دو، ارزیابی شد. برای این منظور، مقایر باقی‌مانده استاندارد شده، تعیین گردیده و در تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار R استفاده شد.
یافته‌ها
فراوانی آللی در گروه‌های قومی مورد مطالعه، برای HLA-A*۲۳ و HLA-A*۳۱ ، کمتر از ۳ درصد به دست آمد. در گروه‌های آللی HLA-A*۲۵ ، HLA-A*۳۴ ، HLA-A*۳۶ ، HLA-A*۴۳ ، HLA-A*۶۶ ، HLA-A*۶۹ و HLA-A*۷۴ ، این فراوانی کمتر از ۱% جمعیت مورد مطالعه بود. فراوانی گروه‌های آللی کمیاب HLA-A ، شامل HLA-A*۳۴ ، HLA-A*۶۹ و HLA-A*۷۴ ، در اقوام لر، گیلک، عرب و کرد تفاوت معنادار(p- value کمتر از ۰۵/۰) نشان دادند.
نتیجه گیری
شناسایی فراوانی آلل‌های HLA در قومیت‌های مختلف، می‌تواند شباهت‌ها و تفاوت‌ها در گروه‌های آللی را در آن اقوام مشخص و در طراحی یک برنامه بهتر برای توسعه مراکز اهدای سلول های بنیادی مؤثر باشد.
 

چکیده
سابقه و هدف
سرب، جیوه و کادمیوم تهدیدی جدی برای افراد می‌باشند. با توجه به این که فرآورده‌های خونی به عنوان منابع پنهان و بالقوه برای مواجهه با این فلزات سنگین به شمار می‌روند، مرور نظام‌مند غلظت خونی آن‌ها در اهداکنندگان خون، به تصمیم‌گیری در خصوص ضرورت انجام غربالگری اهداکنندگان خون از این نظر به منظور محدود کردن مواجهه گیرندگان با آن‌ها کمک می‌کند. بنابراین پروتکل حاضر با هدف تشریح شیوه و مراحل چنین مرور نظام‌مندی تهیه شده است.
مواد و روش‌ها
کلید واژه‌های انگلیسی Cd ، Hg ، Pb ، Cadmium ، Mercury ، Lead ، “blood donor” ،  به صورت آنلاین در پایگاه‌های اطلاعاتیPubMed  ، Scopus ، Web of Science و  ProQuest جستجو می‌شوند. پس از غربالگری و انتخاب مقالات مرتبط توسط دو داور، اطلاعات لازم استخراج می‌شوند. در صورت دستیابی به بیش از ۵ مطالعه اولیه، متاآنالیز انجام خواهد شد. به منظور بررسی میزان عدم همگنی از آماره ^۲ I و آزمون کوکران و برای ادغام میانگین‌ها، از روش fixed effects model و یا  random effects modelاستفاده خواهد شد. محاسبات آماری توسط پکیجmeta  در نرم‌افزارR  انجام خواهند شد.
یافته‌ها
این مرور نظام‌مند در حال انجام است و تا پایان سال ۱۴۰۲ تکمیل خواهد شد.
نتیجه گیری
پروتکل حاضر برای تشریح  مراحل مرور  نظام‌مند مطالعه‌هایی که غلظت خونی سرب، جیوه و کادمیوم را در اهداکنندگان خون اندازه‌گیری کرده‌اند و با هدف تصمیم‌گیری درخصوص ضرورت انجام غربالگری اهداکنندگان خون از این نظر به منظور دستیابی به فرآورده‌های ایمن‌تر و جلوگیری از مواجهه گیرندگان با آن‌ها تهیه شده است.  

 

چکیده
سابقه و هدف
اهداکنندگان مستمر به دلیل اهدای مکرر خون، ممکن است به کمبود آهن در بدن دچار شوند. تفاوت‌های ژنتیکی ممکن است بر کمبود آهن در اهداکنندگان مستمر خون تأثیرگذار باشند. برخی از این ژن‌ها شامل ژن‌هایی هستند که در فعالیت‌های مرتبط با جذب و انتقال آهن در خون نقش دارند. در مطالعه حاضر ارتباط پلی‌مورفیسم تک نوکلئوتیدی ژن TMPRSS۶ (rs۸۵۵۷۹۱ V۷۳۶A) با میزان آهن در اهداکنندگان مستمر مرد مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روش‌ها
این مطالعه از نوع مقطعی بوده و ۱۳۰ اهداکننده مستمر مرد در آن شرکت داشتند. آزمایش‌های CBC با استفاده از دستگاه Sysmex K۱۰۰۰ ، آهن سرم با استفاده از روش کالریمتری، فریتین با استفاده از روش الایزا و TIBC با استفاده از روش مستقیم بر روی نمونه خون آن‌ها انجام شد. ژنوتیپ پلی‌مورفیسم‌های مورد نظر با استفاده از روش Allele specific PCR تعیین شد. تمامی داده‌های جمع‌آوری ‌شده به وسیله نرم افزار R تحت تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. سطح معناداری در این مطالعه ۰۵/۰ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها
میانگین سنی اهداکنندگان مستمر مورد مطالعه ۴۵ سال با انحراف معیار ۵/۱۰ بود. از بین ۱۳۰ نفر اهداکننده مستمر خون، ۲۸ نفر (۵۴/۲۱ درصد) حامل آلل هموزیگوت T/T، ۲۹ نفر (۳۱/۲۲ درصد) حامل آلل هموزیگوت C/C و ۷۳ نفر (۱۵/۵۶ درصد) حامل آلل هتروزیگوت C/T بودند. ارتباط معنا‌دار بین پلی‌مورفیسم rs۸۵۵۷۹۱ و شاخص‌های ارزیابی آهن مشاهده نشد.
نتیجه گیری
پلی‌مورفیسم تک نوکلئوتیدی ژن TMPRSS۶ (rs۸۵۵۷۹۱ V۷۳۶A) با سطح آهن و کمیت‌های مرتبط با آن در اهداکنندگان مستمر خون ارتباط ندارد.

 

چکیده
سابقه و هدف
انجام پیوند سلول‌های بنیادی خونساز در بیماران هماتولوژیک  نیاز به سازگاری دهنده و گیرنده برای آنتی‌ژن‌های سازگاری نسجی یا HLA دارد. این مطالعه جهت بررسی فراوانی آلل‌های HLA و تنوع ژنتیکی آن‌ها در برخی اقوام ایرانی صورت گرفت تا در بانک HLA ذخیره شده و جهت جستجوی اهداکننده مناسب در پیوند مغز استخوان، مورد استفاده قرار گیرد.  
مواد و روش‌ها
در این مطالعه توصیفی، با استفاده از روش PCR-SSP، آلل‌های HLA-DRB۱ مربوط به اهداکنندگان، در وضوح پایین تعیین گردید. با استفاده از داده‌های آزمایشگاهی HLA و نرم‌افزار مرکز سپاس مربوط به اطلاعات اهداکنندگان سلول‌های بنیادی خونساز سازمان انتقال خون، اطلاعات قومیتی و HLA از افراد دارای قومیت‌های گیلک، (۵۱۰ n= ، ۷۰/۲۴ درصد)، لر (۴۶۵ n= ، ۵۳/۲۲ درصد)، کرد (۷۱۹ n= ، ۸۴/۳۴ درصد) و عرب (۳۷۰ n=، ۹۳/۱۷ درصد) جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل شد. با روش کای‌دو، رابطه معناداری بین فراوانی آلل‌ها در قومیت‌ها ارزیابی شد (۰۵/۰ p<).
یافته‌ها
در گروه‌های آللی لکوس ژنی HLA-DRB۱ ، HLA-DRB۱*۰۹  (۶/۰ درصد) و HLA-DRB۱*۱۲  (۸/۰ درصد) و  HLA- DRB۱*۰۸(۶/۱ درصد) دارای فراوانی پایین بودند. گروه‌های آللی با فراوانی بالا عبارت بودند از HLA-DRB۱*۱۱  (۷/۲۲ درصد)، HLA-DRB۱*۰۳  (۸/۱۱ درصد)، HLA-DRB۱*۱۵  (۷/۱۱ درصد) وHLA- DRB۱*۰۴  (۱/۱۱ درصد). از بین این گروه‌های آللی، فراوانی ۹ گروه آللی HLA-DRB۱ ، در اقوام مورد مطالعه، تفاوت معنادار نشان دادند.
نتیجه گیری
فراوانی تعدادی از آلل‌ها در بین اقوام ایرانی تفاوت معنادار داشتند. شناسایی شباهت‌ها و تفاوت‌ها در فراوانی آلل‌های HLA بین اقوام ایرانی می‌تواند علاوه بر گسترش بانک اهداکنندگان، در راستای برنامه‌ریزی تأمین اهداکنندگان سلول‌های بنیادی خونساز برای بیماران از اقوام مختلف ایرانی کمک‌کننده باشد.

 

چکیده
سابقه و هدف
علاوه بر تأمین خون و فرآورده‌های سالم و کافی، سازمان انتقال خون ایران از سال ۱۳۸۵، با ارسال پلاسمای مازاد برای پالایش قراردادی، پلاسما برای تولید محصولات دارویی مشتق از پلاسما را تأمین کرده است. فرآیند لوک‌ بک از الزامات پالایش قراردادی بوده و هدف آن ارتقای سلامت داروهای مشتق از پلاسما و فرآورده‌های خون است. این مطالعه تعداد واحدهای لوک‌ بک به علت واکنش تکرارپذیر در آزمایش‌های غربالگری در بازه زمانی ۱۴۰۰-۱۳۹۷ را بررسی کرد.
مواد و روش‌ها
این مطالعه مقطعی (سریالی) بر مبنای جمع‌آوری اطلاعات موجود در فرم لوک‌ بک شامل موارد لوک‌بک، لوک ‌بک به علت واکنش تکرارپذیر، نتایج آزمایش‌های تأییدی و تغییرات کیت‌های غربالگری و تأییدی بود. اطلاعات در ۲۳SPSS وارد و از آزمون کای‌دو و میزان نسبت به روز در نرم‌افزار R استفاده شد.
یافته‌ها
سال ۱۳۹۹ با تغییر روش و کیت‌های غربالگری، میزان لوک‌ بک و تعداد نمونه‌های دارای واکنش تکرارپذیر در آزمایش‌های غربالگری افزایش معنادار داشت. شیوع واکنش تکرارپذیر در آزمایش غربالگری HBsAg نسبت به HIV و HCV کمتر بود. نتایج آزمایش تأییدی نشان داد که نتایج منفی در آزمایش تأییدی برای HCV و HIV به ترتیب ۸۵% و۹۰% بوده است.
نتیجه گیری                                                                                                
تغییر در روش‌ و کیت‌های غربالگری می‌تواند منجر به افزایش نمونه‌های واکنش‌ تکرارپذیر شود که منجر به افزایش واحدهای لوک‌ بک و ضایعات پلاسما خواهد شد.

 

چکیده
سابقه و هدف
مقایسه تنوع ژنتیکی مولکول‌های HLA در اقوام مختلف ایران، می‌تواند در ارائه راه‌کار مناسب برای تأمین اهداکنندگان سلول‌های بنیادی خونساز جهت بیماران ایرانی کمک‌کننده باشد. هدف، مطالعه مقایسه دو گروه آللی شایع در ایران شامل HLA-B*۳۵  و HLA-B*۵۱، دراقوام ایرانی بود.
مواد و روش‌ها
در این مطالعه توصیفی، تعیین آلل‌هایHLA-B  در وضوح پایین با روشPCR-SSP صورت پذیرفت. اطلاعات قومیتی و HLA از قومیت‌های عرب (۳۷۰ n=)، گیلک (۵۱۰ n=)، لر (۴۶۵ n=) و کرد (۷۱۹ n=) جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل گردیده و ارتباط آلل و نژاد، بررسی و با آزمون آماری کای‌دو، رابطه معنادار بین فراوانی آلل‌ها ارزیابی شد.
یافته‌ها
فراوانی HLA-B*۳۵ در اقوام لر، گیلک، عرب و کرد به ترتیب عبارت بود از: ۲۲/۲۰، ۷۵/۲۲، ۳۵/۱۱ و ۶۱/۱۹ و به همین ترتیب برای HLA-B*۵۱ ، فراوانی عبارت بود از ۲۸/۱۸، ۳۱/۹، ۳۲/۹ و ۵۲/۱۷. فراوانی‌های به دست آمده در جمعیت کلی ایران در این مطالعه عبارت بود از ۱۹% برای HLA-B*۳۵ و ۲/۱۴% برای HLA-B*۵۱ . داده‌ها بـرای دو گـروه آللی ذکـر شـده در اقوام مورد مطالعه، تفاوت معنادار نشان دادند (۰۵/۰ p<).
نتیجه گیری
هر چند HLA-B*۳۵ و HLA-B*۵۱ ، در جمعیت کلی و هم در قومیت‌های بررسی شده، بیشترین فراوانی را در جایگاه ژنی HLA-B به خود اختصاص دادند ولی اختلاف آن‌ها در قومیت‌ها معنادار بود. این مطالعه، نشان‌دهنده تنوع ژنتیکی بالای HLA-B در اقوام مورد مطالعه بوده و می‌تواند در ارائه راه‌کار برای جستجوی اهداکننده مناسب جهت بیماران از اقوام مختلف کمک‌کننده باشد. 


 

چکیده
سابقه و هدف 
با استقرار فرآیند لوک بک در کشور در سال ۱۳۸۵ ، بخش مهمی از لوک بک بر مبنای اطلاعات پس از اهدا بوده که در سلامت خون نیز اهمیت دارد. مهم‌ترین گروه در اطلاعات پس از اهدا، رفتارهای پرخطر اهداکننده بوده که در فرآیند انتخاب اهداکننده اظهار نشده است. در این مطالعه، روند تغییرات واحدهای لوک بک مرتبط با رفتارهای پرخطر اهداکننده در پلاسمای ارسالی برای پالایش قراردادی بررسی شدند. 
مواد و روش‌ها
در این مطالعه مقطعی، اطلاعات از پایگاه‌های دارای مجوز ارسال پلاسما جمع‌آوری گردیدند و طبق دسته‌بندی عوامل خطرساز، گروه‌بندی شدند. از آزمون کوکران-‌ آرمیتاژ جهت ارزیابی روند خطی خطر لوک بک در طی زمان و به تفکیک علل مختلف لوک بک مرتبط با رفتارهای پرخطر استفاده شد. شاخص خطر نسبی به همراه فاصله اطمینان ۹۵% به عنوان اندازه اثر آزمون کوکران آرمیتاژ گزارش گردید. تمام محاسبات آماری توسط پکیج epitools از نرم‌افزار R انجام شد.
یافته‌ها
تعداد واحدهای لوک بک برمبنای اطلاعات پس از اهدا در طی مطالعه کاهش یافته است (۰/۰۰۱ >p ؛ ۰/۷۸-۰/۶۸ :۹۵%CI ؛ ۰/۷۳ RR:). در ارتباط با عوامل خطرساز منجر به لوک بک مصرف مواد مخدر (۰/۰۰۱ =p) و رفتارهای پرخطر جنسی (۰/۰۰۱ >p) با سیر کاهشی و خالکوبی (۰/۰۱ =p)، انجام حجامت و طب سوزنی (۰/۰۰۱ >p) با سیر افزایشی دارای روند تغییرات معنادار بودند. 
نتیجه گیری            
با توجه به این مطالعه، در فرآیند انتخاب اهداکنندگان، توجه بیشتر به رفتارهای پرخطر که در تعداد واحدهای لوک بک و سلامت خون مهم است، توصیه می‌گردد.

چکیده
سابقه و هدف 
مواجهه با سرب، جیوه و کادمیوم تهدیدی جدی برای افراد محسوب می‌شود. از طرفی انتقال خون و فرآورده‌های خونی، منابعی پنهان و بالقوه برای مواجهه با این فلزات می‌باشند. لذا این مطالعه با هدف تعیین غلظت خونی فلزات مذکور در اهداکنندگان خون انجام شد.
مواد و روش‌ها
پایگاه‌های اطلاعاتی PubMed ، Scopus ، Web of Science و ProQuest با توجه به کلید واژه‌های Cd ، Hg ، Pb ، Cadmium ، Mercury ، Lead و "blood donor"، به صورت آنلاین تا پایان ژوئیه ۲۰۲۳ جستجو شدند. پس از غربالگری و انتخاب مقالات مرتبط بر اساس معیارهای ورود و خروج، داده‌ها استخراج شدند. به منظور ادغام نتایج مطالعه‌های اولیه و محاسبه میانگین نهایی از مدل اثر تصادفی استفاده شد و میانگین و انحراف معیار به عنوان اندازه اثر در نظر گرفته شدند. محاسبات آماری توسط نرم‌افزار R و پکیج meta انجام شدند.
یافته‌ها
میانگین غلظت خونی سرب، جیوه و کادمیوم در اهداکنندگان خون در سطح جهان، به ترتیب µg/dL ۴/۸۵، µg/dL ۰/۱۵۴ و µg/dL ۰/۰۵۹۵ بودند. میانگین غلظت خونی سرب در اهداکنندگان خون درسطح جهان، به طور متوسط سالانه به میزان µg/dL ۲/۲۷ کاهش نشان داد. به این ترتیب زمان انجام مطالعه عاملی مهم و تاثیرگذار در تبیین میانگین غلظت خونی سرب در اهداکنندگان خون درسطح جهان تشخیص داده شد (۰/۰۰۱۸ =p).
نتیجه گیری        
تصمیم‌گیری درخصوص ضرورت غربالگری اهداکنندگان خون از نظر سرب، هم‌چنان نیازمند انجام مطالعه‌های اولیه بیشتر به ویژه در اهداکنندگان مناطق پرخطر یا مشاغل خاص می‌باشد. در حالی که این غربالگری برای کادمیوم و جیوه ضروری به نظر نمی‌رسد.