چکیده

سابقه و هدف

با­توجه به نیاز روز­افزون به خون و فرآورده­های آن، نیازمند منابع خون لازم و کافی و اهداکنندگان سالم و مستمر بیشتری هستیم. هدف از انجام این پژوهش، بررسی انگیزه­ها و اثرات جسمی- روانی اهداکنندگان خون و هم چنین مقایسه آن بین تهران و مهاباد با شرایط فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی متفاوت بود.

مواد و روش‌ها

این مطالعه مقطعی در زمستان 1392 بر­ روی 258 نفر از اهداکنندگان خون در مراکز انتقال­خون تهران (123 نفر) و مهاباد(135 نفر) صورت گرفت. نمونه­گیری به صورت افراد در دسترس در روزهایی که به صورت تصادفی انتخاب شدند، انجام شد. ابزار جمع­آوری داده­ها فرمی شامل 44 سؤال بود. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از آمار توصیفی، آزمون‌های مقایسه میانگین­ها، کای­دو و نرم­افزار SPSS ویرایش18 استفاده شد.

یافته‌ها

در این مطالعه 242 مرد(8/93%) و 16 زن(2/6%) شرکت داشتند. بیشترین انگیزه­های اهدای خون نوع دوستی (مهاباد80% و تهران 93%)، اثرات مثبت اهدای خون روی سلامتی(مهاباد 80% و تهران 66%) و اهدای خون جهت بررسی سلامتی(مهاباد 69% و تهران 52%) بود. در بین اثرات کوتاه­ مدت، احساس مفید بودن، هوشیاری، شادابی و آرامش روانی، در بین اثرات بلند مدت، افزایش قدرت­ کاری، بهبود وضعیت جسمانی و کاهش فشار عصبی از فراوانی بیشتری برخوردار بودند.

نتیجه گیری

مهم‌ترین انگیزه اهدای خون نوع ­دوستی، اثرات مثبت اهدای خون و اهدای خون جهت بررسی سلامتی بود که دو انگیزه اخیر در مهاباد بیشتر از تهران بود. بیشترین اثرات ذکر شده نیز آرامش روانی، هوشیاری و شادابی و احساس مفید­­­ بودن با فراوانی بیشتر در مهاباد بود.