|
شیوع انواع کم خونی‌ها در دانشجویان دانشکده پیراپزشکی بابل
|
هایده علاءالدوله ئی   ، پروین سجادی ، فرحناز صدیقیان |
| خیابان گنجی افروز ـ بابل ـ ایران ـ کدپستی: 47754-47176 |
|
| |
|
|
متن کامل [PDF 125 kb]
(1849 دریافت)
| چکیده (HTML) (5703 مشاهده)
|
موضوع مقاله:
هماتولوژي
انتشار: 1393/7/5
|
|
|
|
|
|
|
متن کامل: (1468 مشاهده) |
شیوع انواع کم خونی‌ها در دانشجویان دانشکده پیراپزشکی بابل
هایده علاءالدوله‌ای1، پروین سجادی2، فرحناز صدیقیان3
کم خونی از مشکلات عمده بهداشت عمومی در هر جامعه‌ای بوده و اثرات آن بر تکامل جسمی، رفتاری و میزان بازده کاری افراد به اثبات رسیده است(1). در بین انواع کم خونی‌ها، کم خونی ناشی از فقر آهن و تالاسمی مینور، بالاترین شیوع را به ترتیب در بین کم خونی‌های تغذیه‌ای و ارثی دارند(2). کودکان و نوجوانان و خانم‌های باردار، بیشتر در معرض ابتلا به کم خونی فقر آهن می‌باشند(1). دانشجویان نیز، به دلایل مختلف، از جمله فشارهای روحی ـ روانی ناشی از استرس‌های آمادگی پیش از کنکور، ورود به یک زندگی اجتماعی جدید در دانشگاه و تغییر شرایط زندگی ناشی از آن، بیشتر در معرض ابتلا به کم خونی قرار دارند. بروز این عارضه می‌تواند موجب کاهش کارآیی در آنان گردد. در مطالعه‌ای بر روی دانشجویان دانشگاه آزاد مشهد، 5/11% از آنان دچار کم خونی فقر آهن بودند(3). در مالزی نیز، 5/14% از دانشجویان پزشکی، دچار کم خونی میکروسیتیک - هیپوکرومیک بودند(4). این مطالعه نیز، به منظور بررسی شیوع کم خونی در دانشجویان، انجام شد.
بدین منظور، 342 دانشجوی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی بابل، از مهر 1390 الی بهمن 1391 مورد بررسی قرار گرفتند. پرسشنامه‌ای مبتنی بر اطلاعات دموگرافیک و محل زندگی آنان از نظر سکونت در خوابگاه و غیره، تدوین و تکمیل گردید. از شرکت کنندگان در مطالعه، 3 میلی‌لیتر نمونه خون، جهت انجام آزمایش CBC گرفته شد. هموگلوبین کمتر از g/dL 12 برای خانم‌ها و کمتر از g/dL 13 برای آقایان، به عنوان کم خونی در نظر گرفته شد. برای تشخیص تالاسمی مینور، تعداد گلبول‌های قرمز، مقدار هموگلوبین، هماتوکریت و MCV در نظر گرفته شد. افراد مبتلا به هر گونه بیماری داخلی، از مطالعه حذف گردیدند. افراد کم خون، بر اساس مقدار MCV ، به 3 دسته نرموسیتی(95-80 MCV=)، میکروسیتی(80 MCV<) و ماکروسیتی(95 MCV>) تقسیم شدند. در افراد مبتلا به کم خونی میکروسیتی، جهت تفکیک فقر آهن از تالاسمی مینور، از شاخص منتزر (MCV/RBC) استفاده گردید. اطلاعات با استفاده از نرم‌افزار آماری 18 SPSS و آزمون‌های مجذور کای و t مستقل، تجزیه و تحلیل شدند.
از 342 دانشجوی مورد بررسی، 9 نفر برای خونگیری مراجعه نکردند. میانگین سنی شرکت‌کنندگان، 6/1 ± 9/20، تعداد دختران 226 نفر(9/67%) و پسران 107 نفر (1/32%) بود. 2/49% (164 نفر) از شرکت‌کنندگان، در خوابگاه و 8/50% (169 نفر) در غیر آن، ساکن بودند. در مجموع 4/17% (58 نفر) از افراد مورد مطالعه، دچار کم خونی بودند. کم خونی‌های میکروسیتی و ماکروسیتی به ترتیب بیشترین(4/14%) و کمترین(6/0%) میزان شیوع را داشت. کم‌خونی‌های نرموسیتی، 4/2% از انواع کم خونی‌ها را تشکیل دادند. از 4/14% افراد دچار کم خونی‌های میکروسیتی، 6/3% بر اساس شاخص منتزر دچار کم خونی ناشی از فقر آهن و 8/10% دچار تالاسمی مینور بودند(جدول 1). شیوع کم خونی در دختران(2/20%)، با اختلاف معناداری بیشتر از پسران (8/11%)، بود(039/0=p). هم چنین، شیوع کم خونی فقر آهن نیز در دختران بیشتر از پسران بود (4/5% در برابر 8/1%). شیوع کم خونی در بین دانشجویان ساکن خوابگاه کمتر از دانشجویان غیر خوابگاهی بود(4/16% در برابر 19%)، ولی اختلاف بین آن‌ها معنادار نبود.
یافته‌های حاصل از این مطالعه بیانگر آن است که، کم خونی‌هـای میکروسیتـی بـالاترین میـزان شیوع را دارد، که احتمالاً به دلیل شیوع بالای تالاسمی در این منطقه و بومـی
جدول 1: میانگین و انحراف معیار شاخص‌های خونی به تفکیک جنس در دانشجویان دانشکده پیراپزشکی بابل
شاخص‌های
خونی
جنس |
plt
انحراف معیار ± میانگین |
MCH
انحراف معیار ± میانگین |
MCV
انحراف معیار ± میانگین |
Hct
انحراف معیار ± میانگین |
Hb
انحراف معیار ± میانگین |
RBC
انحراف معیار ± میانگین |
WBC
انحراف معیار ± میانگین |
| دختران |
1649 ± 7595 |
53/0 ± 8/4 |
1/1 ± 3/13 |
3 ± 9/40 |
8/9 ± 1/86 |
4/3 ± 9/27 |
9/60 ± 3/266 |
| پسران |
1655 ± 7320 |
49/0 ± 54/5 |
2/1 ± 5/15 |
2/3 ± 6/46 |
6/7 ± 8/84 |
9/2 ± 2/28 |
5/49 ± 7/250 |
| کل |
1653 ± 7504 |
62/0 ± 04/5 |
6/1 ± 14 |
4 ± 8/42 |
1/9 ± 7/85 |
3/3 ± 28 |
8/57 ± 2/261 |
| PV |
15/0 |
001/0 |
001/0 |
001/0 |
16/0 |
29/0 |
13/0 |
گزینی دانشگاه‌ها می‌باشد. نتایج حاصل از این بررسی با برخی از مطالعه‌های انجام شده در داخل و خارج کشور مطابقت دارد. به عنوان مثال در مطالعه سلطان و همکاران 7/26% از دانشجویان دختر، دچار کم خونی بودند، که 9/15% آن از نوع کم خونی‌های میکروسیتی و 6/1% نیز ماکروسیتی بوده است. اما میزان کم خونی‌های نرموسیتی در مطالعه فوق(2/9%)، بیشتر از مطالعه حاضر می‌باشد(5). این تفاوت می‌تواند به دلیل بالا بودن شیوع بیماری‌های زمینه‌ای و یا حضور هم‌زمان کم خونی‌های میکروسیتی و ماکروسیتی در فرد، که موجب طبیعی شدن مقدار MCV می‌گردد، باشد. هم چنین در مالزی، شیوع کم خونی میکروسیتی در بین دانشجویان پزشکی 5/14% بود که 11% از آنان دارای تالاسمی مینور و 5/3% دچار فقر آهن بودند(4).
در مطالعه حاضر، شیوع کم خونی فقر آهن در بین دختران، از مطالعه انجام شده بر روی دانشجویان دختر رشته پزشکی دانشگاه تهران(8/3%) بیشتر، اما از مطالعه انجام شده در دانشگاه اصفهان(7/8%) و دانشگاه آزاد مشهد(5/11%)، کمتر می‌باشد(7، 6، 3). هم چنین میزان کم
خونی فقر آهن در دختران دانشجوی دانشکده پرستاری ارتش، بیشتر از پسران بوده که مشابه نتایج مطالعه ما می‌باشد(8).
در بررسی حاضر میزان کم خونی میکروسیتی، کمتـر از
مطالعه انجام شده در شهر بابل(1/17%) در سال 1374 بود ولی میزان تالاسمی‌های مینور افزایش داشت(8/10% در برابر 5/8%)(2). این کاهش احتمالاً به دلیل مکمل یاری آهن در دختران دانش‌آموز و کاهش کم خونی فقر آهن است اما افزایش شیوع تالاسمی مینور، زنگ خطری برای مسؤولین و برنامه‌ریزان سلامت می‌باشد. زیرا با استراتژی حاضر، یعنی ممانعت از ازدواج دو فرد دارای تالاسمی مینور با یکدیگر، تولد نوزادان دارای تالاسمی مینور افزایش خواهد یافت. بنابراین پیشنهاد می‌گردد مسؤولین سیاست‌گذاری سلامت جامعه، با اجرای راه‌کارهایی مانند تخصیص تسهیلاتی از جمله اعطای وام‌های بدون بهره برای زوجین مبتلا به تالاسمی مینور، انجام رایگان مشاوره‌های ژنتیکی، آزمایش‌های تشخیصی پیش از تولد و سقط جنین‌های مبتلا به تالاسمی ماژور، از این روند صعودی جلوگیری نمایند.
تاریخ دریافت : 5 /9 /92
تاریخ پذیرش : 25/5/93
1ـ کارشناس ارشد هماتولوژی و بانک خون ـ مربی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی بابل ـ بابل ـ ایران
2- کارشناس ارشد تغذیه ـ مربی دانشگاه علوم پزشکی بابل ـ بابل ـ ایران
3- مؤلف مسؤول: کارشناس علوم آزمایشگاهی ـ دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی بابل ـ خیابان گنجی افروز ـ بابل ـ ایران ـ کد پستی: 47754-47176
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
