|
وضعیت دموگرافیک و شیوع عفونت‌های منتقله از راه خون در اهداکنندگانی که اقدام به خود حذفی می‌کنند در سازمان انتقال خون شیراز از 1388 تا 1391
|
لیلا کسرائیان*   ، ندا نگارستانی |
| دانشیار مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون و پایگاه منطقه‌ای آموزشی انتقال خون شیراز |
|
| واژه‌های کلیدی: کلمات کلیدی : اهداکنندگان خون، سلامت خون، انتخاب اهداکننده، حذف اهداکننده، غربالگری اهداکننده |
|
|
متن کامل [PDF 255 kb]
(1621 دریافت)
| چکیده (HTML) (8254 مشاهده)
|
نوع مطالعه: مقاله کوتاه |
موضوع مقاله:
طب انتقال خون
انتشار: 1394/1/19
|
|
|
|
|
|
|
متن کامل: (1263 مشاهده) |
وضعیت دموگرافیک و شیوع عفونت‌های منتقله از راه خون در اهداکنندگانی که اقدام
به خود حذفی می‌کنند در سازمان انتقال خون شیراز از 1388 تا 1391
لیلا کسراییان1، ندا نگارستانی2
چکیده
سابقه و هدف
سیستم خود حذفی محرمانه، به منظور حذف اهداکنندگان خونی که در خطر ابتلا به عفونت‌های منتقله از راه خون باشند، طراحی شد. این مطالعه به بررسی وضیت دموگرافیک و شیوع عفونت‌های منتقله از راه خون در اهداکنندگانی که اقدام به خود حذفی می‌کنند پرداخت.
مواد و روش‌ها
مطالعه گذشته‌نگر حاضر، از سال 1388 تا 1391 در سازمان انتقال خون شیراز انجام شد. حذف خون اهدایی پس از صدور مجوز اهدا بر مبنای اطلاعاتی که از طریق مطالعه در راهنمای شرایط اهدای خون ویا از طریق پزشک اهدا دریافت می‌کنند انجام گرفت. وضعیت دموگرافیک و شیوع ویروس هپاتیت B ، C وHIV در اهداکنندگانی که خود حذفی را انتخاب کرده بودند با اهداکنندگانی که خود حذفی انجام نداده بودند مقایسه و با نرم‌افزار Med Calc-8 و آزمون آماری t-test تحلیل شد.
یافته‌ها
4551 نفر از اهداکنندگان(13/1%) گزینه خود حذفی را انتخاب کرده بودند. خود حذفی در اهداکنندگان مجرد، با سطح تحصیلات پایین و با تاریخچه اهدای قبلی بیشتربود(001/0 p<). میزان شیوع هپاتیت C و B در اهداکنندگانی که خود حذفی را انتخاب کرده بودند بیشتر بود(001/0 p<). میزان شیوع HIV در اهداکنندگانی که گزینه خود حذفی را انتخاب کرده بودند و انتخاب نکرده بودند تفاوتی نداشت.
نتیجه گیری
در این مطالعه میزان شیوع هپاتیت B و هپاتیت C در اهداکنندگانی که اقدام به خود حذفی محرمانه کرده بودند بیشتر بود. ولی انتخاب بی‌دلیل خود حذفی محرمانه منجر به دور ریختن مقدار زیادی خون می‌شود که نیاز به بازنگری در فرآیند خود حذفی و انجام تغییراتی در نحوه اجرای آن دارد.
کلمات کلیدی: اهداکنندگان خون، سلامت خون، انتخاب اهداکننده، حذف اهداکننده، غربالگری اهداکننده
تاریخ دریافت : 28/8/92
تاریخ پذیرش : 3/10/93
1- مؤلف مسؤول: متخصص پزشکی اجتماعی ـ دانشیار مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون و پایگاه منطقه‌ای آموزشی انتقال خون شیراز ـ شیراز ـ ایران ـ صندوق پستی: 1153
2- متخصص روانپزشکی ـ استادیار مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون و پایگاه منطقه‌ای آموزشی انتقال خون شیراز ـ شیراز ـ ایران
مقدمه
سلامت خون و فرآورده‌های خونی یکی از مهم‌ترین اهداف مراکز انتقال خون در سراسر جهان است(5-1). مشخص نمودن و انتخاب اهداکنندگان خونی که در خطر پایین ابتلا به عفونت‌های منتقله از راه خون باشند، اولین و مهم‌ترین گام در سلامت خون است(6). گاه برخی از اهداکنندگان خون، رفتارهای پر خطر خود را هنگام مصاحبه با پزشک اهدا مخفی می‌کنند، با وجودی که این افراد از مناسب نبودن خونشان جهت تزریق اطلاع دارند ولی به دلایلی هم چون اثرات مثبت خوندهی بر سلامت بدن، بررسی وضعیت سلامتی خون، دسترسی به نتیجه آزمایش HIV بدون هزینه و انگ، خواهان اهدای خون هستند(10-6). سیستم خود حذفی محرمانه یکی از شیوه‌های افزایش ضریب سلامت خون و حذف اهداکنندگان پر خطر که به ویژه در دوره پنجره قرار دارند، می‌باشد. حذف خون اهدایی توسط اهداکننده به هر علتی پس از انجام مصاحبه و معاینه پزشک و صدور مجوز اهدا بر مبنای اطلاعاتی که از طریق مطالعه در راهنمای شرایط اهدای خون و یا از طریق پزشک اهدا داده می‌شود، اهداکنندگان خون را قادر می‌سازد که از طریق این سیستم در مورد مناسب بودن خونشان جهت تزریق به بیمار تصمیم بگیرند و در صورتی که فکر کنند خونشان برای گیرنده خون ممکن است مشکلی ایجاد نماید، بتوانند خون خود را از چرخه تزریق خارج نمایند(10-6).
سیستم خود حذفی محرمانه در آمریکا از سال 1984 استقرار یافت و از آن به بعد در بسیاری از کشورها به منظور بهبود سلامت خون به کار گرفته شد(10). سیستم خودحذفی محرمانه در سازمان انتقال خون شیراز در سال 2002 (1381) استقرار یافت. پس از برقراری سیستم خود حذفی محرمانه، مطالعه‌های متعددی به منظور بررسی کارآیی آن صورت گرفته که نتایج متفاوتی را نشان داده‌اند(12، 11). برخی از این مطالعه‌ها بر این باورند که این فرآیند مقرون به صرفه نیست و منجر به از دست دادن اهداکنندگان خون از چرخه اهدا می‌گردد ولی برخی از آنها معتقدند که موجب بهبود در سلامتی خون می‌شود (17-13). این مطالعه به منظور بررسی وضیت دموگرافیک و شیوع عفونت‌های منتقله از راه خون در اهداکنندگانی که اقدام به خود حذفی می‌کنند در سازمان انتقال خون شیراز از 1388 تا 1391 انجام گرفت.
مواد و روش‌ها
این مطالعه گذشته‌نگر از ابتدای سال 1388 تا انتهای اسفند سال 1391 در سازمان انتقال خون شیراز انجام شد. کمیته اخلاق پزشکی سازمان انتقال خون فارس دستورالعمل انجام این تحقیق را تایید کرد. پیش از اهدا، افرادی که جهت اهدای خون مراجعه کرده بودند، بروشور و پمفلت‌های لازم درخصوص سلامتی خون و شرایط اهدا را مطالعه کرده و پس از مطالعه این پمفلت‌ها، تصمیم به اهدای خون گرفته و برای اهدای خون ثبت نام می‌نمودند. تمام اهداکنندگانی که برای اهدای خون مراجعه کرده بودند، توسط پزشک در فضای محرمانه مورد مصاحبه قرار می‌گرفتند. پزشک، اهداکننده را از نحوه انجام خود حذفی محرمانه مطلع می‌گرداند. بر اساس سیاست سازمان انتقال خون ایران، اهداکنندگان می‌توانند پس از مصاحبه توسط پزشک در صورت وجود هرگونه شک به سلامتی و نامناسب بودن خونشان برای تزریق، گزینه خون من مصرف نشود را انتخاب کرده و به صورت محرمانه در جعبه‌ای که در حد فاصل اتاق پزشک و اتاق خونگیری قرار گرفته است بیاندازند. اگر اهداکنندگان گزینه خود حذفی محرمانه را انتخاب کرده بودند، خونشان از چرخه اهدا خارج شده ولی آزمایش‌های غربالگری بر روی خون آنها انجام می‌شد.
آزمایش‌های غربالگری الایزا شامل آنتی‌ژن - آنتی‌بادیHIV (HIV Ag-Ab)(بیوماریو- مارسی - فرانسه)، آنتی‌بادی هپاتیت C (HCV Ab)(بیو ماریو- مارسی- فرانسه) و آنتی‌ژن هپاتیت B (HBS Ag) ( زیمنس- ماربورگ - آلمان) بود. تمامی نتایج مثبت توسط آزمایش‌های تاییدی وسترن بلات برای HIV (امپی دیاگنوستیک- اینگبرت-آلمان)، RIBA برای هپاتیت C (امپی دیاگنوستیک- اینگبرت-آلمان) و خنثی‌سازی (Neutralizing Test) برای هپاتیت B (زیمنس، ماربورگ، آلمان) مورد تایید قرار گرفتند. وضعیت دموگرافیک اهداکنندگان و میزان شیوع HIV ، HCV و HBV در اهداکنندگان بر حسب انجام خود حذفی از نرم‌افزار ثبت اطلاعات اهداکنندگان(نگاره 62/5) استخراج شد.
میزان اقدام به خود حذفی بر حسب سن، تاهل، جنس و دفعات اهدا مورد بررسی قرار گرفت. میزان شیوع HIV ، HCV و HBV در اهداکنندگانی که گزینه خود حذفی را انتخاب کرده بودند با گروهی که انتخاب نکرده بودند مقایسه شد. اطلاعات جمع‌آوری شده با نرم‌افزارMed Calc توسط آزمایش‌های آماری t-test ، مجذور کا و مقایسه نسبت‌ها مورد بررسی قرار گرفتند و Value p کمتر از 05/0 با اهمیت تلقی شد.
یافته‌ها
از ابتدای فروردین 1388 تا انتهای اسفند 1391، 596341 نفر برای اهدای خون مراجعه کرده که از بین آنها 401547 نفر خون اهدا نموده بودند. 4551 نفر از اهداکنندگان (13/1%) گزینـه خـود حذفی را انتخاب کرده
بودند. در سال 1388 ، 624 نفر(319/0)، در در سال 1389، 559 نفر(281/0%)، در سال 1390، 1003 نفر (491/0%) و در سال 1391، 2365 نفر(181/1%) از اهداکنندگان اقدام به خود حذفی کرده بودند(جدول 1). اقدام به خود حذفی در میان مردان مجرد، اهداکنندگان با سطح تحصیلات پایین و اهداکنندگانی با تاریخچه اهدای قبلی بیشتربود(05/0 p<)(جداول 4-1).
میزان شیوع HIV در میان اهداکنندگانی که گزینه خود حذفی را انتخاب کرده بودند در سال 1388 تا 1391، صفر برای HBV ، 96/0% ، 53/0% ، 39/0% و 04/0% و برای هپاتیت C 15/0% ، 08/0% ، 06/0% و 21/0% بود. میزان شیوع هپاتیت B و C به طور معناداری در اهداکنندگانی که اقدام به خود حذفی محرمانه کرده بودند بیشتر بود(05/0 p<). میزان شیوع HIV در اهداکنندگانی که اقدام به خود حذفی کرده بودند تفاوتی با میزان شیوع آن در اهداکنندگانی که اقدام به خود حذفی نکرده بودند نداشت(جدول5).
جدول 1: میزان اقدام به خود حذفی بر حسب سن، تاهل، جنس و دفعات اهدا در سال 1388
| سال 1388 |
تحصیل |
سن |
تأهل |
دفعات اهدا |
جنس |
| خود حذفی |
بالای دیپلم |
زیر دیپلم |
25-18 |
45-26 |
46 > |
متأهل |
مجرد |
مستمر و
با سابقه |
بار اول |
زن |
مرد |
تعداد
(%) |
بلی |
99
(26) |
525
(8/87) |
48
(12/0) |
427
(99) |
149
(02/1) |
453
(55/0) |
171
(04/1) |
526
(82/0) |
98
(28/0) |
15
(28/0) |
609
(66/0) |
تعداد
(%) |
خیر |
37595
(7/99) |
59760
(1/99) |
39841
(8/99) |
42982
(01/99) |
14532
(98/98) |
81030
(4/99) |
16325
(96/98) |
63376
(1/99) |
33979
(7/99) |
5328
(7/99) |
92027
(3/99) |
| کل |
37694
(7/38) |
60285
(3/61) |
39889
(7/40) |
43409
(3/44) |
14681
(9/14) |
81483
(1/83) |
16496
(9/16) |
63902
(2/65) |
34077
(8/34) |
5343
(4/5) |
92636
(6/94) |
| p value |
001/0 p< |
001/0 p< |
001/0 p< |
001/0 p< |
006/0 p= |
| CI |
701/0-519/0 |
- |
291/0-189/0 |
315/0-225/0 |
276/0-124/0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
تعداد مراجعین: 141110
جدول 2: میزان اقدام به خود حذفی بر حسب سن، تأهل، جنس و دفعات اهدا در سال 1389
| سال 1389 |
تحصیل |
سن |
تأهل |
دفعات اهدا |
جنس |
| خود حذفی |
بالای دیپلم |
زیر دیپلم |
25-18 |
45-26 |
46 > |
متأهل |
مجرد |
مستمر و
با سابقه |
بار اول |
مرد |
زن |
تعداد
(%) |
بلی |
121
(61/0) |
438
(54/0) |
63
(38/0) |
382
(60/0) |
114
(56/0) |
373
(44/0) |
186
(15/1) |
461
(63/0) |
98
(36/0) |
545
(57/0) |
14
(28/0) |
تعداد
(%) |
خیر |
19474
(3/99) |
79430
(4/99) |
16248
(6/99) |
62586
(3/99) |
20090
(4/99) |
82992
(5/99) |
15912
(8/99) |
72275
(3/99) |
26629
(6/99) |
93935
(4/99) |
4969
(7/99) |
| کل |
19595
(7/19) |
79868
(3/80) |
16311
(4/16) |
62968
(3/63) |
20204
(3/20) |
83365
(8/83) |
16098
(2/16) |
72736
(1/73) |
26727
(9/26) |
94480
(9/94) |
4983
(1/5) |
| p value |
2/0 p< |
001/0 p< |
001/0 p< |
001/0 p< |
001/0 p< |
| CI |
19/0-05/0 |
- |
89/0+54/0 |
36/0-178/0 |
3/31-7/28 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
تعداد مراجعین: 151869
جدول 3: میزان اقدام به خود حذفی بر حسب سن، تأهل، جنس و دفعات اهدا در سال 1390
| سال 1390 |
تحصیل |
سن |
تأهل |
دفعات اهدا |
جنس |
| خود حذفی |
بالای دیپلم |
زیر دیپلم |
25-18 |
45-26 |
46 > |
متأهل |
مجرد |
مستمر و
با سابقه |
بار اول |
زن |
مرد |
تعداد
(%) |
بلی |
215
(78/0) |
788
(04/1) |
100
(61/0) |
650
(02/1) |
253
(08/1) |
754
(86/0) |
249
(6/1) |
836 |
167
(75/0) |
980
(99/0) |
23
(56/0) |
تعداد
(%) |
خیر |
27053
(2/99) |
74804
(9/98) |
16248
(9/99) |
62586
(9/98) |
23023
(9/98) |
86722
(1/99) |
15135
(3/98) |
80001
(9/98) |
21856
(2/99) |
97818
(99) |
4039
(4/99) |
| کل |
27268
(5/26) |
75592
(5/73) |
16348
(8/15) |
63236
(4/61) |
23276
(3/22) |
87476
(85) |
15384
(15) |
80837
(5/78) |
22023
(5/21) |
98798
(96) |
4062
(4) |
| p value |
002/0 p< |
001/0 p< |
001/0 p< |
006/0 p< |
009/0 p= |
| CI |
388/0-132/0 |
- |
991/0-569/0 |
415/0-145/0 |
67/0-202/0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
جدول 4: میزان اقدام به خود حذفی بر حسب سن، تأهل، جنس و دفعات اهدا در سال 1391
| سال 1391 |
تحصیل |
سن |
تأهل |
دفعات اهدا |
جنس |
| خود حذفی |
بالای دیپلم |
زیر دیپلم |
25-18 |
45-26 |
46 > |
متأهل |
مجرد |
مستمر و با سابقه |
بار اول |
مرد |
زن |
تعداد
(%) |
بلی |
857
(9/2) |
1508
(09/2) |
327
(13/0) |
1441
(9/1) |
597
(4/2) |
1835
(1/2) |
530
(1/3) |
1987 |
378
(86/1) |
2299
(36/2) |
66
(6/1) |
تعداد
(%) |
خیر |
28371
(07/97) |
70449
(9/97) |
2187
(9/86) |
72868
(98/0) |
23825
(5/97) |
82691
(8/97) |
16189
(8/96) |
79044 |
19836
(1/98) |
94966
(6/97) |
3914
(3/98) |
| کل |
29288
(9/28) |
71957
(1/71) |
2514
(4/2) |
74309
(3/73) |
24422
(3/24) |
84526
(4/83) |
16719
(6/16) |
81031
(80) |
20214(20) |
97265
(96) |
3980
(4) |
| p value |
001/0 p< |
001/0 p< |
001/0 p< |
001/0 p< |
001/0 p< |
| CI |
585/1-355/1 |
- |
623/0-337/0 |
38/0-16/0 |
081/1-619/0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
جدول 5: میزان شیوع HIV ، HCV و HBV در اهداکنندگانی که گزینه خود حذفی را انتخاب کرده بودند در مقایسه با گروهی که انتخاب نکرده بودند
| سال |
آزمایش تاییدی مثبت |
خود حذفی |
تعداد اهداکنندگان |
تعداد موارد مثبت |
شیوع |
p value |
| 1388 |
HIV |
خیر |
97355 |
11 |
01/0% |
07/0 p= |
| بله |
624 |
0 |
0 |
|
| HBV |
خیر |
97355 |
292 |
29/0% |
006/0 p= |
| بله |
624 |
6 |
96/0% |
46/1-09/0 CI= |
| HCV |
خیر |
97355 |
152 |
15/0% |
009/0 p= |
| بله |
624 |
4 |
64/0% |
11/1-1/0 CI= |
| 1389 |
HIV |
خیر |
98904 |
8 |
008/0% |
03/0 p= |
| بله |
559 |
0 |
0 |
|
| HBV |
خیر |
98904 |
138 |
13/0% |
04/0 p= |
| بله |
559 |
3 |
53/0% |
002/1-2/0 CI= |
| HCV |
خیر |
101857 |
80 |
08/0% |
001/0 p= |
| بله |
1003 |
20 |
5/3% |
94/4-89/1 CI= |
| 1390 |
HIV |
خیر |
101857 |
3 |
002/0% |
006/0 p= |
| بله |
1003 |
0 |
0 |
|
| HBV |
خیر |
101857 |
99 |
09/0% |
009/0 p= |
| بله |
1003 |
4 |
39/0% |
6/0-08/0 CI= |
| HCV |
خیر |
98880 |
63 |
06/0% |
7/0 p= |
| بله |
2365 |
1 |
09/0% |
21/0-15/0 CI= |
| 1391 |
HIV |
خیر |
98880 |
3 |
003/0% |
9/0 p= |
| بله |
2365 |
0 |
0 |
|
| HBV |
خیر |
98880 |
65 |
06/0% |
9/0 p= |
| بله |
2365 |
1 |
04/0% |
1/0-06/0- CI= |
| HCV |
خیر |
98880 |
47 |
04/0% |
007/0 p= |
| بله |
2365 |
5 |
21/0% |
3/0-01/0 CI= |
| 1391-1388 |
HIV |
خیر |
396996 |
25 |
006/0% |
09/0 p= |
| بله |
4551 |
0 |
0 |
|
| HBV |
خیر |
396996 |
594 |
15/0% |
9/0 p= |
| بله |
4551 |
14 |
31/0% |
1/0-06/0- CI= |
| HCV |
خیر |
396996 |
342 |
09/0% |
007/0 p= |
| بله |
4551 |
30 |
66/0% |
3/0-01/0 CI= |
بحث
در این مطالعه میزان شیوع هپاتیت B و هپاتیت C به طور معناداری در اهداکنندگانی که اقدام به خود حذفی محرمانه کرده بودند بیشتر بود. مطالعه‌های قبلی نشان داده بودند که میزان شیوع HBV ، HCV و HIV در اهداکنندگانی که اقدام به خود حذفی کرده بود، بیشتر می‌باشد(18، 10). در یک مطالعه قبلی، شیوع HIV آنتی‌بادی در خون اهداکنندگانی که گزینه خود حذفی را انتخاب کرده بودند، 21 برابر بیش از اهداکنندگانی بود که اقدام به خود حذفی نکرده بودند(16). در مطالعه دیگری نشان داده شد که شیوع HCV ، HIV و HBV در اهداکنندگانی که اقدام به خود حذفی محرمانه کرده بودند بیشتر بود و تخمین زده شده بود که استفاده از خود حذفی می‌تواند از جمع‌آوری 3/1%-2/0% خون‌هایی که در دوره پنجره قرار دارند، جلوگیری نماید(19). در مطالعه دیگری شیوع هپاتیت B در افرادی که اقدام به خودحذفی محرمانه کرده بودند بیشتر بود(20(. در مطالعه‌ای در سازمان انتقال خون شیراز در سال‌های 1385 و 1386 ، نشان داده شد که شیوع هپاتیت B ، هپاتیت C وHIV در اهداکنندگانی که اقدام به خود حذفی محرمانه کرده بودند بیشتر بود(9).
با وجود این که شیوع هپاتیت B و C در اهداکنندگانی که اقدام به خود حذفی کرده بودند بیشتر بود ولی در بسیاری از افرادی که این گزینه را انتخاب کرده بودند مشکلی نداشت. علت این امر شاید انتخاب اشتباه گزینه خود حذفی به علت نامفهوم بودن معنای خود حذفی برای اهداکننده و شرایطی که منجر به خود حذفی محرمانه می‌شود، هم چنین توضیح ناکافی پزشک و یا پرسنل در مورد چگونگی انجام صحیح خود حذفی باشد(21، 14، 11). در مطالعه‌ای که توسط کین و همکاران انجام شد، نشان داده شد که 50% از اهداکنندگان این گزینه را به غلط انتخاب کرده بودند(14). بدون توضیح کافی، گزینه خود حذفی تنها می‌تواند منجر به خروج بی‌دلیل واحدهای خون از چرخه تزریق گردد. طراحی پمفلت‌ها و بروشورهای ساده و به زبان قابل فهم از شرایطی که اهداکنندگان بایستی گزینه خود حذفی را انتخاب کنند، می‌تواند در افزایش آگاهی اهداکنندگان مؤثر باشد(21، 17، 14). ممکـن اسـت
بسیاری از اهداکنندگانی که برای اهدا مناسب نبودند، قبل از انجام خود حذفی توسط پزشک به کمک مشاوره صحیح به گونه‌ای که اهداکننده رفتارهای پر خطر خود را در هنگام مصاحبه بیان نماید، با استفاده از نرم‌افزار و از طریق ثبت علت رد و نامناسب بودن اهداکننده و مدت معافیت از اهدا در نرم‌افزار، از چرخه اهدا حذف شوند. اهداکنندگانی که در گذشته گزینه CSE (Confidential Self Enclusion) را انتخاب کرده‌اند اجازه اهدای خون مجدد را تا زمانی که پزشک مشاوره از صحت ورود مجدد آنها به چرخه خون اطمینان حاصل نکرده ندارند. بنابراین ممکن است این اهداکنندگان دیگر هرگز گزینه خود حذفی را به منظور جلوگیری از حذف شدن از چرخه خوندهی انتخاب نکنند. از طرف دیگر در ایران شیوع هپاتیت C ، هپاتیت B و HIV در جمعیت اهداکنندگان به دلیل فرآیند خوب و شایسته انتخاب اهداکنندگان توسط پزشکان اهدا پایین می‌باشد(22).
در این مطالعه در سال 1388 ، 319/0% در سال 1389 ، 281/0% در سال 1390، 491/0% و در سال 1391 ، 181/1% از اهداکنندگان اقدام به خود حذفی کرده بودند. در مطالعه‌های قبلی، 3/1% و 2/3% از اهداکنندگان اقدام به خود حذفی کرده بودند(24، 23).
در این مطالعه میزان استفاده از خود حذفی در افراد با سطح تحصیلات پایین بیشتر بود که به نظر می‌رسد شاید علت این امر متوجه نشدن اهداکنندگان در مورد شرایطی که منجر به انتخاب خود حذفی محرمانه می‌شود، باشد. مطالعه‌های قبلی نشان داد که استفاده از گزینه خود حذفی محرمانه به سطح تحصیل اهداکننده وابسته است(26، 25). این موضوع اهمیت آگاهی اهداکنندگان در زمینه گزینه خود حذفی را خاطر نشان می‌سازد. فراوانی بیشتر استفاده از گزینه خود حذفی می‌تواند به وضعیت پایین‌تر اجتماعی - اقتصادی اهداکنندگان مرتبط باشد(26، 25). در این مطالعه استفاده از خود حذفی در اهداکنندگان مرد و اهداکنندگان با تاریخچه اهدای قبلی بیشتر بود. در مطالعه‌های قبلی، خود حذفی در مردان، اهداکنندگان بار اول و زیر 30 سال شایع‌تر بود(27، 24، 15).
در ایـن مـرکـز در طـی سـال‌هـای انجام مطالعه، تغییر
واضحی در نحوه اجرای خود حذفی صورت نگرفته است. توضیحات در زمینه شرایط و معنای خود حذفی توسط پزشک به اهداکننده ارایه می‌شود. در گذشته اهداکنندگان گزینه خود حذفی را در برگه علامت می‌زدند ولی اکنون گزینه انجام یا عدم انجام را از برگه جدا کرده و در صندوق قبل از ورود به سالن خونگیری بیاندازند.
مقایسه میزان تاثیر سیستم خود حذفی در این مرکز با سایر مطالعه‌ها، مشکل است زیرا انجام فرآیند خود حذفی به طریقه متفاوتی اجرا می‌گردد(11). از طرف دیگر مؤثر بودن سیستم خود حذفی محرمانه بستگی به سطح آگاهی اهداکنندگان دارد. محرمانه بودن فرآیند سیستم خود حذفی، نحوه اجرای آن، توضیح پزشک و پرسنل در خصوص انجام صحیح آن، خصوصیات دموگرافیک و درک اهداکنندگان از این امر در مراکز مختلف اهدای خون متفاوت است.
نتیجه‌گیری
در ایـن مطالعــه میزان شیوع هپاتیت B و هپاتیت C در
اهداکنندگانی که اقدام به خود حذفی محرمانه کرده بودند بیشتر بود. ولی انتخاب بی‌دلیل گزینه خود حذفی محرمانه منجر به دور ریختن مقدار زیادی خون می‌شود که نیاز به بازنگری در فرآیند خود حذفی و انجام تغییراتی در چگونگی اجرای آن، طراحی پمفلت‌ها و برگه‌های قابل فهم برای اهداکنندگان به منظور استفاده صحیح این فرآیند و بررسی مجدد میزان تاثیر آن پس از انجام این تغییرات دارد.
تشکر و قدردانی
در این جا از آقای دکتر کریمی مدیر کل محترم سازمان انتقال خون فارس به دلیل همکاری ارزشمند و ارایه راهنمایی‌های لازم، آزاده مصلایی در ورود رایانه‌ای اطلاعات و تایپ و بیتا هدایتی در جمع‌آوری اطلاعات تشکر می‌کنیم. هم چنین از دکتر پیمان جعفری برای تحلیل داده‌ها سپاسگزاریم.
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
