|
گزارش یک مورد بیمار دارای آگلوتینین‌های متعدد قوی سرد و گرم با اهمیت بالینی
|
بهروز قزلباش   ، مصطفی مقدم |
| مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون و پایگاه منطقه‌ای انتقال خون اردبیل |
|
| واژه‌های کلیدی: کلمات کلیدی : انتقال خون، آگلوتیناسیون، آگلوتینین‌های سرد |
|
|
متن کامل [PDF 160 kb]
(2014 دریافت)
| چکیده (HTML) (7961 مشاهده)
|
نوع مطالعه: گزارش مورد |
موضوع مقاله:
ايمونوهماتولوژي
انتشار: 1392/12/25
|
|
|
|
|
|
|
متن کامل: (2059 مشاهده) |
گزارش یک مورد بیمار دارای آگلوتینین‌های متعدد قوی سرد و گرم
با اهمیت بالینی
بهروز قزلباش1، مصطفی مقدم2
چکیده
سابقه و هدف
آلوآنتی‌بادی‌های غیره منتظره در سرم بیمارانی با سابقه تزریق خون یا بارداری دریافت می‌شود. آن‌ها موجب ایجاد عوارض در بیمار، تاخیر در فراهم نمودن خون سازگار و واکنش‌های همولیتیک می‌شوند.
مورد
آقای 24 ساله با مدفوع و استفراغ خونی و سابقه دیسکوپاتی و مصرف ملوکسیکام، جهت جراحی به بیمارستان مراجعه نمود. در آزمایش‌های کراس‌مچ ناسازگاری و گروه خون، عدم تطابق در گروه‌بندی سلولی و سرمی مشاهده گردید. در غربالگری آنتی‌بادی با سلول‌های پانل 3 تایی و در تعیین نوع آنتی‌بادی با تمام سلول‌های پانل 11 تایی در فازهای مختلف دمایی، واکنش مثبت داشت. بعد از 6 ماه نیز نتایج مشابه حاصل گردید.
نتیجه گیری
توصیه می‌شود جهت جلوگیری از واکنش همولیتیک در صورت نیاز به خون، فقط خون اتولوگ جهت تزریق به بیمار تجویز شود.
کلمات کلیدی: انتقال خون، آگلوتیناسیون، آگلوتینین‌های سرد
تاریخ دریافت : 26/5/92
تاریخ پذیرش : 16/9/92
1- مؤلف مسؤول: دانشجوی PhD هماتولوژی و بانک خون ـ مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون و پایگاه منطقه‌ای انتقال خون اردبیل ـ اردبیل ـ ایران ـ کد پستی: 5613774111
2- کارشناس ارشد ایمونوهماتولوژی ـ مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون ـ تهران ـ ایران
مقدمه
تولید اتو آنتی‌بادی‌ها به صورت ناشناخته و یا ثانویه به بیماری‌های زمینه‌ای مانند سرطان غدد لنفاوی، اختلالات لنفوپرولیفراتیو، بیماری‌های کلاژن واسکولار مانند لوپوس و مصرف داروها است(1). اتوآنتی‌بادی‌ها پس از اشباع جایگاه‌های آنتی‌ژنی وارد سرم می‌گردند و ویژگی آن‌ها غالباً پیچیده است، بدین مفهوم که اتو آنتی‌بادی‌ها با تمام سلول‌های معرف اسکرین و یا با تمام گلبول‌های اهداکنندگان در طیف‌های حرارتی گوناگون و فاز کومبس واکنش مثبت می‌دهند. گاهی ممکن است اتوآنتی‌بادی علیه آنتی‌ژن خاصی بوده و یا گاهی با فنوتیپ خاص برای مثال با گلبول قرمز e منفی واکنش کمتری بدهد(2). در این حالت گفته می‌شود که اتو آنتی‌بادی دارای اختصاصیت نسبی بوده و حالت تقلیدی یک آلوآنتی‌بادی را دارد. در حالی که آلوآنتی‌بادی واقعی تنها با مواجهه با آنتی‌ژن خاص تولید و در مجاورت با آنتی‌ژن مربوطه در پروسه جذب از سرم خارج می‌گردد(3).
مورد
بیمار، آقای 24 ساله‌ای با علایم مدفوع خونی و استفراغ خونی به بیمارستان مراجعه کرده در روز قبل از مراجعه، دچار دفع مدفوع قیری رنگ و در صبح روز مراجعه دو نوبت استفراغ حاوی لخته خون داشته است. در بررسی سابقه، بیمار سابقه دیسکوپاتی و مصرف داروی ضد التهاب غیر استروئیدی((NSAID را از یک ماه قبل داشته است. در آخرین معاینه بالینی، مشکل خاصی در بیمار مشاهده نگردید. به جهت از دست دادن مقدار زیادی خون، از بیمار نمونه جهت آزمایش CBC گرفته شد(جدول 1). با توجه به نتایج به دست آمده، بیمار به تزریق خون نیاز نداشت ولی به جهت مشکل دیسکوپاتی، باید چند واحد خون برای عمل جراحی وی رزرو می‌شد. در آزمایش کراس‌مچ که در آزمایشگاه بیمارستان امام خمینی انجام شد، سرم بیمار با تمام کیسه‌های مورد آزمایش واکنش داده، سپس نمونه جهت آزمایش‌های تکمیلی به آزمایشگاه سرولوژی اختصاصی انتقال خون اردبیل ارسال شد(جدول 2).
جدول 1: نتایج حاصل از آزمایش CBC
| نوع آزمایش |
نتایج |
محدوده نرمال |
| WBC |
6800 |
11000-4400 |
| RBC |
92/3 |
9/5-5/4 |
| Hb |
6/9 |
5/17-5/13 |
| Hct |
1/28 |
53-41 |
| MCV |
80 |
100-80 |
| MCH |
2/28 |
34-26 |
| MCHC |
3/32 |
36-31 |
| Platelet |
262000 |
400000-150000 |
جدول 2: نتایج حاصل از آزمایش گروه‌بندی
| گروه‌بندی سرمی |
گروه‌بندی سلولی |
| Cell O |
Cell B |
Cell A |
Anti-AB |
Anti-B |
Anti-A |
| +4 |
+4 |
+4 |
+4 |
+4 |
- |
نتایج گروه‌بندی ABO نشان‌دهنده عدم تطابق گروه خونی(Discrepancy) سلولی با سرمی است. در بررسی‌ها و آزمایش‌های تکمیلی، آزمایش آنتی‌بادی اسکرین و آزمایش تعیین هویت آنتی‌بادی بر روی نمونه بیمار انجام گرفت. آزمایش غربالگری آنتی‌بادی بر اساس روش استاندارد و با استفاده از سلول‌های معرف غربالگری(Lot No: 12Ip3C54) و تعیین هویت آنتی‌بادی نیز با پانل 11 گلبولی (Lot No: 12Ip11C54) ساخت سازمان انتقال خون ایران انجام شد، سرم بیمار با سلول‌های معرف غربالگر که در 3 ویال بودند، به طور جداگانه با محیط سالین در حرارت اتاق، محلول(Liss) و آلبومین 22% در حرارت 37 درجه سانتی‌گراد به مدت 15 دقیقه و فاز آنتی‌گلوبولین مجاور شد. به دلیل مثبت بودن هر 3 سلول پانل سه تایی، نمونه در پانل یازده‌تایی مورد بررسی قرار گرفت، در نتیجه با تمام سلول‌های پانل 11 تایی نیز در فازهای مختلف دمایی واکنش مثبت مشاهد شد(جداول 3 و 4). در مراجعه بعدی، بعد از 6 ماه نیز نتایج مشابهی در بخش سرولوژی اختصاصی انتقال خون اردبیل و سپس در آزمایشگاه ایمونوهماتولوژی ستاد مرکزی تهران حاصل گردید و ثابت
جدول 3: الگوی واکنش‌ها در آزمایش غربالگری آنتی‌بادی
| Anti-IgG |
Anti-IgG+C3d |
37 درجه سانتی‌گراد |
IS |
Rh-hr |
Cell No. |
| + 4 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
R1R1 |
I |
| + 4 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
R2R2 |
II |
| + 4 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
Rr |
III |
جدول 4: الگوی واکنشی در آزمایش تعیین هویت آنتی‌بادی
| Cell No. |
Rh-hr |
IS |
37 درجه سانتی‌گراد |
Anti-IgG+C3d |
Anti-IgG |
| 1 |
r'R |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
| 2 |
r''R |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
| 3 |
r'r' |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
| 4 |
R2R2 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
| 5 |
Rr |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
| 6 |
R1R1 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
| 7 |
R1R1 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
| 8 |
R1R1 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
| 9 |
RZR2 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
| 10 |
R1R1 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
| 11 |
RZRZ |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
| 12 |
Patient cell |
0 |
0 |
0 |
0 |
جدول 5 : نتایج حاصل از آزمایش‌های گروه‌بندی، غربالگری و تعیین هویت آنتی‌بادی در آزمایشگاه سرولوژی اختصاصی
ستاد مرکزی انتقال خون
| DAT |
Antibody screen result |
Rh |
ABO |
Case NO. |
| Old |
| 0 |
Anti-IgG+ Anti-C3d
Line 1 |
positive
|
positive |
Unresoloved |
003 |
| |
CC |
24 y |
| 0 |
Anti-IgG+ Anti-C3d
Line 2 |
| |
CC |
| Strong non-specific potent Cold & Warm clinically significant antibodies reacting with all cells tested in all phases. |
Antibody Identification |
| Negative |
Patient Auto control |
شد که بیمار دارای آنتی‌بادی‌های متعدد با اهمیت بالینی می‌باشد(جدول 5).
بحث
آزمایش‌های قبل از تزریق خون به منظور اطمینان از سازگاری ABO بین سرم بیمار و گلبول‌های قرمز اهداکننده، هم چنین عدم حضور آلوآنتی‌بادی‌های مهم بالینی می‌باشد(1). شیوع آلوآنتی‌بادی در بیماران با سابقه تزریق خون، بیشتر است و با افزایش تعداد موارد تزریق خون افزایش می‌یابد. اگر سرم بیمار علاوه بر اتوآنتی‌بادی دارای آلوآنتی‌بادی هم باشد، یافتن خون سازگار و کراس‌مچ مشکل است. خون تزریقی بایستی حتماً با آلوآنتی‌بادی‌ها سازگار باشد. مشکل کار در این است که اتوآنتی‌بادی با واکنشی که با همه گلبول‌ها می‌دهد، وجود آلوآنتی‌بادی‌ها را پوشانده و تشخیص آن‌ها را مشکل می‌کند(4-2). در مطالعه‌های گذشته، بیشترین میزان شیوع آلوآنتی‌بادی‌های گروه خونی در بیماران با سابقه تزریق خون مکرر مانند مبتلایان به سیکل سل، بتا تالاسمی و سرطان‌های خونی تقریباً 9 تا 30 درصد گزارش شده است(5).
در اکثر مطالعه‌ها، بررسی شیوع آلوآنتی‌بادی‌ها در بیماران با سابقه تزریق خون مکرر مانند هموگلوبینوپاتی‌ها، بدخیمی‌های خونی، گیرندگان عضو پیوندی و بیماران نقص کلیوی انجام گرفته است و میزان شیوع آلوآنتی‌بادی در این افراد تا حدود بیش از 60% گزارش شده است(4، 2). آذرکیوان و همکارانش در بررسی شیوع آنتی‌بادی‌های نامنظم در بیماران تالاسمی، 50 بیمار از 441 بیمار را دارای آلوآنتی‌بادی گزارش کردند و در سال 1389 نیز قره باغیان و همکارانش شیوع آلوآنتی‌بادی را در بیماران نیازمند خون مراجعه‌کننده به بیمارستان نمازی شیراز، 8/0% گزارش
نمودند(7، 6). با توجه به این مطالعه‌ها، آنتی‌بادی‌های حایز اهمیت بالینی و غیره منتظره، به غیر از آنتی A و آنتی B می‌باشند، این آنتی‌بادی‌های غیره منتظره در اثر تزریق خون و حاملگی و گاهی به دنبال مصرف داروها شکل می‌گیرند. بر خلاف مطالعه‌های انجام شده این بیمار جزو موارد نادر محسوب می‌شود. درست است که مطالعه‌های شیوع آنتی‌بادی‌های غیر منتظره در افراد شاهد(افراد بدون سابقه جراحی و تزریق خون) را کمتر از 1% گزارش می‌کنند ولی در مواردی آنتی‌بادی دارای ویژگی مشخص بوده و نوع آنتی‌بادی مشخص شده است در حالی که مورد حاضر با انواع مختلف سلول‌ها با فنوتیپ‌های متفاوت واکنش نشان داد لذا این مورد بر اساس الگوی واکنشی در پانل سلولی دارای آنتی‌بادی علیه آنتی‌ژن‌هایی با شیوع فراوان بوده و دارای آنتی‌بادی‌های متعدد با اهمیت بالینی می‌باشد. توصیه می‌شود در صورت مشاهده چنین مواردی اهدای خون اتولوگ از بیمار گرفته شود و به منظور انجماد و نگهداری برای خود بیمار، به بخش انجماد مراکز بانک خون ارسال گردد.
نتیجه‌گیری
با توجه به یافته‌ها و بر خلاف مطالعه‌های انجام شده، این بیمار سابقه تزریق خون و جراحی نداشته و در مراجعه مجدد نیز، تیتر آنتی‌بادی‌ها کاهش نیافته بود. توصیه می‌شود به منظور جلوگیری از واکنش همولیتیک، در صورت نیاز به تزریق خون، فقط خون اتولوگ به بیمار تزریق شود.
تشکر و قدردانی
این گزارش حاصل همکاری بیمارستان امام خمینی اردبیل و آزمایشگاه رفرانس ایمونوهماتولوژی ستاد مرکزی و انتقال خون استان اردبیل می‌باشد. بدین‌وسیله مراتب تشکر و قدردانی را از این مراکز ابراز می‌داریم.
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
