|
مقایسه نوعدوستی، حس همدلی و مسؤولیتپذیری اجتماعی در افراد داوطلب و غیر داوطلب اهدای خون
|
محمد نریمانی   ، سعید صادقیه اهری ، علی اسماعیلی‌نژاد ، اسماعیل سلیمانی |
| دانشیار دانشگاه علوم پزشکی اردبیل |
|
| واژه‌های کلیدی: کلمات کلیدی : اهداکنندگان خون، همدلی، مسؤولیتپذیری اجتماعی، نوعدوستی |
|
|
متن کامل [PDF 218 kb]
(3200 دریافت)
| چکیده (HTML) (14471 مشاهده)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اهدا خون
انتشار: 1392/6/2
|
|
|
|
|
|
|
متن کامل: (1603 مشاهده) |
مقایسه نوعدوستی، حس همدلی و مسؤولیتپذیری اجتماعی در افراد داوطلب
و غیر داوطلب اهدای خون
محمد نریمانی1، سعید صادقیه اهری2، علی اسماعیلی‌نژاد3، اسماعیل سلیمانی4
چکیده
سابقه و هدف
نظام‌های سلامت دنیا، با دغدغه تامین خون سالم و روند رو به رشد نیاز به این عنصر حیاتی روبرو هستند. اهدای خون به عنوان یک رفتار مطلوب اجتماعی، متاثر از ویژگی‌های انسانی بوده و می‌تواند نمادی از سرمایه اجتماعی هر کشوری باشد. در این تحقیق رفتار نوعدوستی، حس همدلی و مسؤولیتپذیری اجتماعی در دو گروه افراد داوطلب اهدای خون و افراد غیر داوطلب بررسی شده است.
مواد و روش‌ها
مطالعه حاضر از نوع مقطعی - مقایسهای و جامعه آماری پژوهش، کلیه مردان داوطلب اهدای خون در پایگاه انتقال خون اردبیل بودند. دو گروه 30 نفره از بین داوطلبان اهدای خون و افراد غیر داوطلب، به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. از پرسشنامه‌های رفتار نوع دوستانه، مقیاس بهره همدلی و پرسشنامه شخصیتی به عنوان ابزار استفاده شد و دادهها جمعآوری گردید. دادهها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون تحلیل واریانس چند متغیری(MANOVA) تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها
نتایج نشان داد میانگین نمره مسؤولیتپذیری اجتماعی در دو گروه داوطلب و غیر داوطلب اهدای خون به ترتیب 13/4 ± 93/28 و 68/3 ± 13/24 میباشد. میانگین متغیرهای نوعدوستی، همدلی و مسؤولیتپذیری اجتماعی در گروه داوطلب بیشتر از افراد غیر داوطلب اهدای خون بود. هم‌چنین بین نوعدوستی، حس همدلی و انگیزه مسؤولیتپذیری اجتماعی رابطه مثبت معناداری وجود داشت.
نتیجه گیری
رفتار نوعدوستی، حس همدلی و انگیزه مسؤولیتپذیری اجتماعی در افراد داوطلب اهدای خون بیشتر از افراد غیر داوطلب میباشد، لذا با شناسایی افراد نوع‌دوست، همدل و مسؤولیت‌پذیر میتوان زمینه گسترش اهدای خون را فراهم آورد.
کلمات کلیدی: اهداکنندگان خون، همدلی، مسؤولیتپذیری اجتماعی، نوعدوستی
تاریخ دریافت : 26/8/90
تاریخ پذیرش : 20/8/91
1- PhD روان‌شناسی ـ استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه محقق اردبیلی ـ اردبیل ـ ایران
2- مؤلف مسؤول: متخصص پزشکی اجتماعی ـ دانشیار دانشگاه علوم پزشکی اردبیل ـ اردبیل ـ ایران ـ صندوق پستی: 53141-56189
3- کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی ـ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه محقق اردبیلی ـ اردبیل ـ ایران
4- دانشجوی دکترای روان‌شناسی ـ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه محقق اردبیلی ـ اردبیل ـ ایران
مقدمه
تامین خون سالم و کافی یکی از چالش‌های عمده در تمامی سازمان‌های انتقال خون در سراسر دنیا میباشد. بنا بر گزارشی، کشور استرالیا در حدود 27% بین سالهای 1977 تا 1994 و آمریکا در حدود 3/9% در بین سالهای 1989 تا 1994 ، با کاهش اهداکنندگان خون مواجه بوده‌اند(1). در همین راستا، محدودیتهایی برای افراد اهداکننده وجود دارد که به نظر می‌رسد این مساله در کاهش آمار کمی خونهای اهدایی مؤثر باشد. اما با راه کارهای مناسب سعی میشود علاوه بر سلامت خونهای اهدایی، کفایت و کمیت خون نیز تضمین شود. مهمترین و حیاتیترین راه، تبدیل اهداکنندگان غیرمستمر به اهداکنندگان مستمر و حفظ و نگهداری آنها در سیستم اهدای خون است. اهداکنندگان مستمر خون، خود را ملزم به پاسخگویی به یک نیاز اجتماعی با گذشت از وجود خویش میدانند. تکرار عمل اهدای خون از احساس و تعهد سرچشمه گرفته و در مناطق مختلف فاکتورهای متعددی در آن دخیل هستند که احتمالاً یکی از فاکتورهای مهم در اهدای خون در کشور ایران، مسائل دینی و اخلاق اسلامی است. یک تعهد اخلاقی به جامعه که از طریق نهادهای بهداشتی جاری شده و در هیچ فعالیت اجتماعی دیگری نظیر آن وجود ندارد. اهدای خون یک رفتار انسان‌دوستانه با پیامدهای مثبت اجتماعی است و چیزی فراتر از یک مشارکت صرفاً اجتماعی میباشد. هم‌چنین این رفتار از عواملی چون نوعدوستی، رفتار اجتماعی، فشار جامعه و جایگزینی خون تاثیر میگیرد(2). انگیزههای زیادی برای اهدای خون وجود دارند و دانش موجود نشان میدهد که اهدای خون توسط نوعدوستی برانگیخته میشود. اهداکنندگان انگیزش نوعدوستانه را اولین دلیل برای اهدا معرفی کردهاند(3). در بیشتر مطالعه‌ها، حس بشر دوستی انگیزه اصلی اهدای خون بوده است(4). اگر چه در برخی مطالعه‌ها انگیزههای بیرونی مانند دریافت پاداش، انگیزه اهدای خون ذکر شده است(5). نلسون و سوجکا(2007) نشان دادند که تفاوت‌های آماری عمدهای بین اهداکنندگان زن و مرد از نظر دلایل عمومی و انگیزههای مرتبط با اهدای خون وجود ندارد(1). دلایلی که باعث اهدای خون برای اولین بار بیان شده، تاثیر گرفتن از دوستان و درخواست از طریق رسانهها بود. در بین انگیزههای عمومی نوعدوستی، تعهد، مسؤولیت اجتماعی و تاثیر از دوستان از عمدهترین دلایل اهدای خون می‌باشند و رایجترین مانع برای اهدای خون، تنبلی و ترس از سوزن بوده است. در پژوهشی دیگر مهمترین انگیزه مثبت اهدای خون، کمک به همنوع و حس نوعدوستی بوده است. در این مطالعه 9/12% افراد با انگیزه بررسی سلامتی اقدام به اهدای خون کرده بودند. و مهمترین انگیزه منفی اهدا، ترس از ابتلا به بیماری با ایجاد سرگیجه و ضعف به دنبال اهدای خون گزارش شده بود(6). در تحقیق دیگری استیل و همکاران(2008) به این نتیجه رسیدند که اهداکنندگان خون نمرات بالاتری در رفتار نوعدوستی، حس همدلی و انگیزش مسؤولیت اجتماعی دارند و به علاوه اهداکنندگان دارای نمرات بالای رفتار اجتماعی و مسؤولیت اجتماعی، به طور میانگین تعداد دفعات بیشتری در 5 سال گذشته خون اهدا کرده بودند(3).
با توجه به نتایج پژوهشهای فوق در زمینه نقش انگیزههای نوعدوستی، حس همدلی و مسؤولیتپذیری اجتماعی، از طرف دیگر رابطه بین نوعدوستی و همدلی و مسؤولیتپذیری اجتماعی و نوعدوستی در افراد، سؤال اصلی مطالعه حاضر این بود که آیا رفتار نوعدوستانه، حس همدلی و انگیزه مسؤولیت اجتماعی در اهداکنندگان خون بیشتر از افراد غیر داوطلب اهدای خون است(11-1)؟
مواد و روش‌ها
تحقیق حاضر از نوع مقطعی- مقایسهای بود، که در این نوع تحقیق هدف مطالعه احتمال یا امکان روابط علت و معلولی بین متغیرها با استفاده از مشاهده نتایج حاصله و بررسی دقیق در دادهها برای یافتن متغیرهای درست و منطقی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه افراد مرد داوطلب اهدای خون مراجعه‌کننده به پایگاه انتقال خون شهرستان اردبیل در سال 1388 شامل 1235 نفر بودند. با توجه به این که حداقل نمونه باید 15 نفر باشد و از آن جا که هر چه تعداد نمونه بیشتر باشد اعتبار بیرونی یافتههای پژوهش بالا می‌رود، در این مطالعه 30 نفر برای هر یک از گروه‌ها(افراد داوطلب اهدای خون و غیر داوطلب) در نظر گرفته شدند. به طوری که نمونه این پژوهش شامل 30 نفر از افراد داوطلب اهدای خون مراجعه‌کننده به پایگاه انتقال خون شهرستان اردبیل بود که به شیوه تصادفی ساده از جامعه آماری انتخاب شدند. هم چنین 30 نفر از افراد غیر داوطلب اهدای خون شرکت‌کننده در مطالعه حاضر بعد از همتاسازی از نظر شغل، تحصیلات، نوع تاهل و شغل با گروه داوطلب اهدای خون از جامعه عادی در دسترس که سابقه اهدای خون نداشتند، انتخاب شدند. از طرفی افراد داوطلب اهدای خون حداقل باید سالانه دو بار سابقه اهدا داشته باشند، سابقه بیماریهای مزمن(دیابت، بیماریهای کلیوی و قلبی‌ـ عروقی و ...) و بیماریهای اعصاب و روان نداشته باشند و حداقل تحصیلات آنها در سطح راهنمایی باشد زیرا آزمون‌ها به صورت مداد کاغذی می‌باشند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون تحلیل واریانس چند متغیری(MANOVA)استفاده شد.
ابزار پژوهش:
1- پرسشنامه رفتار نوع دوستانه: رفتار نوع دوستانه به عنوان مجموعه‌ای از پاسخ‌های نمره‌گذاری شده به چهار سؤال محاسبه میشود:
1) میزان درجه تعهدی که پاسخ‌گوها، اگر از آنها هزینه بیشتری راجع به مراقبت بهداشتی خودشان خواسته شود، احساس خواهند کرد. 2) وقت یا مقدار پولی که به صورت داوطلبانه از طریق حمایت‌های اجتماعی جمعآوری میشود. 3) مشارکت‌هایی که برای تحقیقات سرطانی یا قلبی در صورت لزوم و درخواست جمعآوری میشود. 4) رأی دادن به قانون کمک به دیگران و کسانی که از طبقه کمتر از خودشان هستند، در حالی که میدانند پذیرش چنین قوانینی، وظایفشان را افزایش خواهد داد. پاسخ‌ها به هر سؤال از 0 تا 10 نمره‌گذاری شده و نمره 10 به بالاترین درجه از رفتار نوعدوستانه دلالت دارد. بالاترین نمره در این آزمون 40 بود. آلفای کرونباخ این مقیاس 80/0 به دست آمد(12). روایی هم زمان این پرسشنامه در این پژوهش 76/0 به دست آمد.
2- مقیاس بهره همدلی بارون- کوهن: این مقیاس از 40 مورد تشکیل شده که در کل بهره همدلی را مورد سنجش قرار میدهد.
مقیاس بهره همدلی سه عامل را می‌سنجد: همدلی شناختی(9 مورد)، مهارت‌های اجتماعی(8 مورد) واکنش‌پذیری هیجانی(9 مورد). آزمودنی‌ها به این سؤال‌ها با یک مقیاس چهار درجه‌ای از کاملاً مخالف تا کاملاً موافق پاسخ دادند. ضریب آلفای کرونباخ این مقیاس 85/0 گزارش شده است(13). نسخه فارسی این مقیاس توسط دکتر ابوالقاسمی با ترجمه نسخی اصلی تهیه و ضریب آلفای کرونباخ این مقیاس را در ایران در دامنه‌ای از 83/0 الی 90/0 و ضریب پایایی باز‌آزمایی(بعد از چهار هفته) را در دامنه‌ای از 71/0 الی 78/0 گزارش کرده است. روایی محتوی این پرسشنامه در تحقیق ابوالقاسمی با استناد بر نظر چند متخصص روان‌سنجی لحاظ گردیده است(14).
3- آزمون مسؤولیتپذیری اجتماعی: در این تحقیق از مقیاس هفتم پرسشنامه شخصیتی کالیفرنیا(California personality Test) استفاده شده است. این آزمون توسط تورپی، کلارک و تایگز(Torpe, Clark, Tiegs) در سال 1935 تهیه شد و در سال 1939 مورد تجدید نظر قرار گرفت. بر اساس کتاب سالنامه اندازه‌گیری‌های روانی بورو (به نقل از خدایاری فرد، 1379)، ضریب اعتبار کل آزمون بین 918/0 تا 937/0 با استفاده از نمونه‌های 237 تا 729 نفری گزارش شده است. با استفاده از روش آلفای کرونباخ، مقیاس مسؤولیتپذیری اجتماعی آزمون توسط پژوهشگر با نمونه 30 نفری اعتباریابی شد، ضریب 85/0 به دست آمد و با استفاده از روش کودر- ریچاردسون 81/0 شد(15). شیوه جمعآوری اطلاعات به این صورت بود که پس از ارایه مدارک لازم به پایگاه انتقال خون و اخذ مجوز، با همکاری مسؤولین مرکز انتقال خون ابتدا مراجعان داوطلب اهدای خون را از هدف تحقیق مطلع نموده و در صورت تمایل به همکاری و هم چنین داشتن شرایط مورد نظر پژوهش، مشخصات آنها توسط محقق ثبت و پرسشنامه‌های پژوهش توسط آزمودنی‌ها به صورت انفرادی تکمیل گردیده و توسط خود محققین جمعآوری شد. در نهایت تعداد 30 پرسشنامه تکمیل شده مورد بررسی قرار گرفت. سرانجام بعد از جمعآوری و ورود اطلاعات به کامپیوتر، دادهها به وسیله آمار‌های توصیفی و آزمون تحلیل واریانس چند متغیری(MANOVA) مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند.
یافته‌ها
یافتههای مطالعه نشان داد که میانگین سنی داوطلبان اهدای خون و افراد غیر داوطلب به ترتیب 2/29 و 43/28 سال بوده و بیشترین فراوانی در گروه داوطلبان اهدای خون به سطح تحصیلات راهنمایی تعلق داشت و در گروه غیر داوطلب، بیشترین فراوانی متعلق به سطح تحصیلات دیپلم بود.
جدول 1: مشخصات دموگرافیک دو گروه اهداکننده خون و گروه غیر اهداکننده
| متغیر دموگرافیک |
داوطلب اهدا |
غیر داوطلب |
p- value |
| سن |
(67/6 ±) 2/29 |
(42/7 ±)43 /28 |
72/0 |
| تحصیلات |
| خواندن و نوشتن |
6/6 |
10 |
| ابتدایی |
6/6 |
3/3 |
| راهنمایی |
30 |
3/23 |
| دیپلم |
3/23 |
30 |
| فوق دیپلم |
6/16 |
3/13 |
| لیسانس |
6/16 |
20 |
| شغل |
| کارمند |
50 |
40 |
| آزاد |
6/36 |
3/43 |
| دانشجو |
3/13 |
6/16 |
| تاهل |
| متاهل |
50 |
3/53 |
| مجرد |
50 |
646 |
میانگین و انحراف معیار متغیرهای رفتار نوعدوستی 33/3 ± 80/24، همدلی 28/8 ± 36/60 و مسؤولیتپذیری اجتماعی 13/4 ± 93/28 در گروه داوطلب بیشتر از افراد غیر داوطلب اهدای خون بود(جدول 2).
جدول 2: میانگین و انحراف معیار گروه‌های داوطلب و غیرداوطلب اهدای خون در متغیرهای پژوهش
| متغیر |
داوطلب اهدا |
غیر داوطلب اهدا |
| نوعدوستی |
8/27 (33/3 ±) |
50/21 (71/3 ±) |
| همدلی |
36/60 (28/8 ±) |
8/53 (45/6 ±) |
| مسؤولیتپذیری اجتماعی |
93/28 (13/4 ±) |
13/24 (68/3 ±) |
تحلیل میزان هر یک از متغیرها به صورت دو به دو با استفاده از آزمون همبستگی نشان داد که بین رفتار نوعدوستی با حس همدلی 33/0 =r ، نوعدوستی با مسؤولیتپذیری اجتماعی24/0 =r و مسؤولیتپذیری اجتماعی با همدلی 33/0= r ، رابطه مثبت و معناداری وجود دارد(جدول 3).
جدول 3: ماتریس همبستگی متغیرهای پژوهش
| متغیر |
1 |
2 |
3 |
| نوعدوستی |
1 |
|
|
| همدلی |
33/0 |
1 |
|
| مسؤولیتپذیری اجتماعی |
33/0 |
24/0 |
1 |
نتایج جدول 4 نشان که سطوح معناداری همه آزمون‌ها، قابلیت استفاده از تحلیل واریانس چند متغیری را مجاز می‌شمارد. این نتایج نشان میدهد که در گروه‌های مورد مطالعه، حداقل از نظر یکی از متغیرهای وابسته تفاوت معناداری وجود دارد. مجذور اتا نشان میدهد تفاوت بین دو گروه با توجه به متغیرهای وابسته در مجموع معنادار است و میزان این تفاوت بر اساس آزمون لامبدا ویلکز 48% میباشد، یعنی 48% واریانس مربـوط به اختلاف بین دو گروه ناشی از تاثیر متقابل متغیرهای وابسته میباشد.
نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان میدهد که بین دو گروه داوطلب و غیرداوطلب اهدای خون در متغیرهای نوعدوستی 001/0=p، 57/7=F ، همدلی001/0=p ، 57/7=F و مسؤولیـت‌پذیری اجتماعی001/0=p ، 57/7 F=
جدول 4: نتایج آزمون معناداری تحلیل واریانس چند متغیری بر روی نمرات رفتار نوعدوستی، همدلی و مسؤولیتپذیری اجتماعی در گروه‌های داوطلب و غیر داوطلب اهدای خون
| مدل |
نام آزمون |
مقدار |
F |
خطا df |
p |
ضریب همبستگی مجذور اتا |
| اثر پیلایی |
986/0 |
13/497 |
000/104 |
001/0 |
998/0 |
| لامبدا ویلکز |
014/0 |
13/497 |
000/104 |
001/0 |
998/0 |
| اثر هتلینگ |
701/71 |
13/497 |
000/104 |
001/0 |
998/0 |
| بزرگ‌ترین ریشه خطا |
701/71 |
13/497 |
000/104 |
001/0 |
99/0 |
جدول 5: نتایج آزمون تحلیل واریانس چند متغیری(MANOVA) برای متغیرهای نوعدوستی، همدلی و مسؤولیتپذیری در دو گروه داوطلب و غیر داوطلب اهدای خون
| مدل |
متغیر وابسته |
SS
(Sum of Squares) |
Df |
MS
(Mean Squares) |
F |
p |
| نوعدوستی |
00/55296 |
1 |
00/55296 |
32/1 |
001/0 |
| همدلی |
82/5517318 |
1 |
82/5517318 |
18/1 |
001/0 |
| مسؤولیتپذیری اجتماعی |
16/735700 |
1 |
16/735700 |
02/2 |
001/0 |
تفاوت معناداری وجود دارد، بدین معنا که میانگین داوطلبان اهدای خون در متغیرهای مذکور بالاتر از غیرداوطلبان میباشد(جدول 5).
بحث
مطابق نتایج پژوهش حاضر، تفاوت میانگین‌های دو گروه داوطلب اهدای خون و غیر داوطلب، از لحاظ آماری معنادار بود. به طوری که میانگین افراد داوطلب اهدای خون در متغیرهای رفتار نوعدوستی، حس همدلی و انگیزه مسؤولیتپذیری اجتماعی نسبت به افراد غیرداوطلب بیشتر است. بدین معنا که میزان رفتار نوعدوستی، حس همدلی و انگیزه مسؤولیتپذیری اجتماعی در افراد داوطلب اهدای خون بالاتـر از افراد غیر داوطلـب میباشد. نتایج پژوهش حاضر با یافتـههای پـژوهـش نلستــون و سـوجکـا، استیـل و همکاران، دماری و همکاران، جوادزاده شهشهانی و مسلمی و همکاران که بیان کردهاند نوعدوستی یکی از عمدهترین دلایل اهدای خون است، هم‌خوانی دارد(16، 4-1). نتایـج پـژوهش استیـل و همکـاران نشــان میدهد که اهداکنندگان خـون نمـرات بالاتری در رفتار نوع دوستانـه،
حس همدلی و مسؤولیتپذیری اجتماعی دارند(3).
هم‌چنین نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد بین رفتار نوعدوستی با حس همدلی و مسؤولیتپذیری اجتماعی و از طرف دیگر بین مسؤولیتپذیری اجتماعی با حس همدلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. یافتههای این پژوهش با نتایج سایر تحقیقات که رابطه مثبت بین همدلی و رفتار نوعدوستی را بیان میدارند مطابقت دارد(19-17). یافتههای این پژوهش با تحقیق کلانتری و همکارانش که نشان میدهد همدلی و میزان مسؤولیتپذیری افراد نوع‌دوست بیشتر از افراد بیتفاوت است، هم‌خوانی دارد(7). این یافته با نتایج یافتههای کربز که نشان میدهد افزایش همدلی باعث تمایل به نوعدوستی، و کاهش همدلی باعث تمایل بیشتر به بیتفاوتی میشوند، هم چنین با نتایج تحقیقات مارویا و همکاران و لوین و همکارانش که معتقدند افزایش مسؤولیتپذیری اجتماعی باعث افزایش نوعدوستی و کاهش مسؤولیتپذیری باعث افزایش بیتفاوتی میشود، همسویی دارد(11، 10). این یافته با یافتههای واینر مبنی بر این که مسؤولیتپذیری اجتماعی در افرادی که حس همدلی بیشتری دارند بالاتر است و با یافتههای تحقیقات گرین و همکاران، و گلن(2002) که بیان میدارند حس همدلی موجب افزایش مسؤولیتپذیری
اجتماعی افراد جامعه میشود، مطابقت و همسویی دارد(21، 20).
نتیجه‌گیری
جذب اهداکنندگان جدید و تبدیل آنان به اهداکنندگان مستمر به ویژه جوانان به دلیل این که آموزش‌پذیر بوده و چرخه اهدای خون طولانی‌تری دارند، یکی از راه حل‌های تامین خون مورد نیاز میباشد(23، 22). رفتار نوعدوستی، حس همدلی و انگیزه مسؤولیتپذیری اجتماعی در افراد داوطلب اهدای خون بیشتر از افراد غیر داوطلب میباشد و بین هر سه متغیر همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. هم چنین طبق تحقیقات انجام شده در ویکتوریا، یونان و ایتالیا، سالم‌ترین خون از اهداکنندگان مستمر تهیه میشود و امروز بیش از 90% اهداکنندگان، اهداکنندگان مستمر هستند(25، 24). بنابراین میتوان با شناسایی افراد نوع دوست، همدل و مسؤولیت‌پذیر، موجبات کاهش نیاز به خون را فراهم آورد. به طوری که سازمان‌های انتقال خون می‌توانند با شناسایی عوامل روان شناختی مؤثر در تصمیم‌گیری برای اهدای خون و با صدور کارت مستمری به افرادی که رفتار نوعدوستی، حس همدلی و انگیزه مسؤولیتپذیری اجتماعی بالا دارند، از آنها در مواقع ضروری استفاده نماید. هم چنین با آموزش مناسب به افراد جامعه در زمینه اهمیت خون و فرآورده‌های خونی در نجات جان انسان‌ها، میتوان در افراد ایجاد حس مسؤولیت کرده و انگیزه نوع دوستی و اقدام به اهدای خون را افزایش داد.
تشکر و قدردانی
این مطالعه با حمایت دستاندرکاران سازمان انتقال خون و داوطلبان اهدای خون صورت گرفته است. نویسندگان بر خود لازم میدانند که از همکاری آنها تشکر و قدردانی نمایند.
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
