چکید ه

  سابقه و هدف

  سازمان‌های انتقال خون باهدف تأمین سلامت خون، از بین داوطلبین اهدای خون دست به انتخاب می‌زنند و داوطلبین پذیرفته‌شده را نیز تحت بررسی‌های غربالگری از نظر بیمار‌ی‌های منتقله از راه خون قرار می‌دهند. این مطالعه با دو هدف بررسی الگوی معافیت از اهدای خون و شیوع بیماری‌های منتقله از راه خون و همچنین متغیرهای مرتبط با آن در مراکز انتقال خون تهران در 8 ماه از سال 1382 انجام گرفت.

  مواد وروش‌ها

  مطالعه به صورت مشاهده‌ای و مقطعی انجام گرفت. در ایـن مطالـعه، تعداد 34823 نفر از داوطلبین اهدای خون به صورت تصادفی ساده از بین کـل مـراجعین بـه مراکـز انتقال خون استان تهران در فاصله زمانی 1 /3 /1382 لغایت 30/10/82 انتخاب شدند. در 26645 داوطلب پذیرفته شده، شیوع HBV ، HCV و HIV مورد بررسی قرار گرفت. ارتباط معافیت از اهدای خون با شیوع بیماری‌های منتقله از راه خون، متغیرهای دموگرافیک (سن، جنس، شغل، سطح تحصیلات) و عوامل مرتبط با اهدای خون (اهدای مستمر) تعیین گردید.

  یافته‌ها

  از کل داوطلبین اهدای خون، تعداد 7849 نفر (5/22%) معاف گردیدند. احتمال خطر انتقال بیماری‌های منتقله از راه خون در 36/43%، بیماری/مواجهه در 02/34% و مصرف داروها در 91/13% علت معافیت از اهدای خون بود. 42/15% افراد نیز به علل دیگر از اهدای خون معاف شدند. سن کمتر از 40 سال، جنس زن، مجرد بودن، سطح تحصیلات زیر دیپلم، اهدای غیر مستمر خون، عدم علاقه به اهدای مستمر خون، انگیزه غیر از کمک به هم‌نوع و برخی مشاغل (تاجر، هنرمند، سرباز و دانش‌آموز) با معافیت از اهدای خون همراه بود (0= p ). میزان شیوع آلودگی‌های هپاتیت B ، C و HIV در دوره زمانی مطالعه به ترتیب 6/0%، 2/0% و 003/0% به‌ دست آمد. سن بالاتر از 40 سال (0= p )، میزان شیوع آلودگی‌های هپاتیت B ، C و HIV در دوره زمانی مطالعه به ترتیب 6/0%، 2/0% و 003/0% به دست آمد. سن بالاتر از 40 سال (0= p )، تحصیلات کمتر از دیپلم (002/0= p )، تأهل (001/0= p ) و اهدای غیر مستمر خون (000/0= p ) با شیوع بیشتر هپاتیت B همراه بود، حال آن‌که شیوع هپاتیت B در دو جنس یکسان بود. شیوع هپاتیت C و HIV با هیچ یک از عوامل ذکر شده فوق ارتباط معنی‌داری نداشت (05/0 p> ).

  نتیجه گیری

  با توجه به این مطالعه، در تهران، جذب داوطلبین اهدای خون مرد، متأهل، افراد دارای سطح تحصیلات بالاتر، اهداکنندگان مستمر و برخی مشاغل به افزایش تولیدات سازمان منجر خواهد شد. همچنین افزایش جذب زنان، افراد دارای سن کمتر از 40 سال، افراد دارای تحصیلات بیشتر و اهداکنندگان مستمر به افزایش سلامتی و ایمنی محصولات تولید شده سازمان انتقال خون منجر خواهد شد. انجام مطالعه‌های مشابه در سازمان‌های انتقال خون در تمامی استان‌های کشور توصیه می‌شود.

  کلمات کلیدی: اهدای خون، معافیت، HBV ، HCV و HIV