مقایسه آموزش حضوری و مجازی در استقرار مدیریت خون بیمار آزیتا چگینی1، علی جمالیان2، راحله عبدالحسینی3، علی بروجردی4، مریم زادسر5 چکیده سابقه و هدف مدیریت خون بیمار، اجرای مفاهیم جراحی وپزشکی مبتنی بر شواهد به منظور دستیابی به پیامد بهتر بالینی بیمار است. اولین مرحله استقرار مدیریت خون بیمار، آموزش آن است. هدف از این تحقیق، بررسی دو روش آموزشی حضوری و مجازی جهت استقرار مدیریت خون بیمار بود. مواد و روشها در یک مطالعه آیندهنگر در سال 94 در بیمارستان شهید لواسانی، کارکنان بیمارستان به صورت تصادفی از سه گروه پزشکان، پرستاران وآزمایشگاه انتخاب شدند و وارد یکی از گروههای آموزش مجازی و حضوری شدند. تمرکز آموزشدهنده در هر دو روش آموزشی بر اصول و اساس مدیریت خون بیمار، جایگزینهای فرآوردههای خون و تزریق خون سختگیرانه بود. پس از اتمام دوره هر دوگروه در یک امتحان یکنواخت شرکت کردند. برای مقایسه از آزمون آنووا یک طرفه، کایاسکوئر و تی زوجی و برای تجزیه و تحلیل از نرمافزار 23 SPSS استفاده شد. یافتهها میانگین نمره افراد در دوره حضوری 1/10 ± 7/90 (100-64) و در دوره مجازی 6/10 ± 8/90 (100-58) به دست آمد. میانگین نمره افراد در دوره حضوری و مجازی تفاوت معناداری نداشت. میانگینهای مربوط به سابقه کار و سال های تحصیل افراد نیز اختلاف معناداری در دو گروه نشان نداد. نتیجه گیری دانش کسب شده در شرکتکنندگان این مطالعه تفاوت معناداری بین دوگروه مجازی وحضوری نشان نداد. برای آموزش جهت مستقر نمودن "مدیریت خون بیمار" در بیمارستانهای سطح کشور میتوان از آموزشهای حضوری و مجازی بهره برد. کلمات کلیدی:آموزش، بیماران، انتقال خون تاریخ دریافت: 24/11/1401 تاریخ پذیرش: 22/12/1401
1- مؤلف مسئول: متخصص بیهوشی ـ استادیار مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون ـ تهران ـ ایران ـ صندوق پستی: 1157-14665 2- متخصص قلب ـ رئیس بیمارستان شهید لواسانی ـ تهران ـ ایران 3- کارشناس پرستاری ـ رئیس آموزش بیمارستان شهید لواسانی ـ تهران ـ ایران 4- کارشناس ارشد پرفیوژن ـ بیمارستان شهید لواسانی ـ تهران ـ ایران 5- متخصص بیماریهای عفونی و گرمسیری ـ دانشیار مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون ـ تهران ـ ایران
مقدمه مدیریت خون بیمار، اجرای مفاهیم جراحی و پزشکی مبتنی بر شواهد به منظور دستیابی به پیامد بهتر بالینی بیمار است. مدیریت خون بیمار روشی چند وجهی با چندین اصل در پیرامون عمل جراحی است که خون خود بیمار را یک منبع حیاتی و ارزشمند در نظر گرفته و آن را به شکل مناسبی حفظ و تزریق مینماید. این روش پیامد و نتیجه درمان بیمار را بهترمیکند(1). هدف از این روش، پیشرفت و بهبود بالینی بیمار توسط پرهیز از تماس غیر ضروری با خون و محصولات خونی است که شامل سه مرحله بوده و طی آن اختلالات هماتولوژیک را درمان نموده و خطرات همراه با تزریق خون را کاهش میدهد(2). استفاده مؤثر از استراتژیهای "مدیریت خون بیمار در اعمال جراحی" (شامل روشهای ریکاوری خون و روشهای بهینهسازی یا optimization) میتواند بیمار را برای پاسخ بهتر به عمل جراحی و سایر تغییرات ناشی از خونریزی آماده کند. با کمک این روشها نیاز بیمار به دریافت خون آلوژنیک (تزریق خون از سایر افراد و غیرخودی) کم خواهد شد و یا حتی از بین خواهد رفت. در نتیجه به کارگیری این استراتژی، پیامد بالینی بیمار هم ارتقا خواهد یافت(1). برای استقرار مدیریت خون بیمار در بیمارستانها نیاز به آموزش است. همانگونه که پرستاران و پزشکان نیاز به آموزشهای ضمن خدمت دارند تا با تغییرات مختلف حین کار سازگار شده و دارای مهارتها و علم بیشتری گردند(3). آموزش و بهبود برنامههای حرفهای در سیستم سلامت "آموزش مداوم"یا Continuous Education (CE)نامیده میشوند که هدف آنها برآورده کردن نیاز به افزایش کیفیت مراقبت از بیماران است(4 ). با توجه به حجم اطلاعات و افزایش تعداد متخصصان، یکی از جایگزینهای ممکن آموزش چهره به چهره، آموزش از راه دور و یا ترکیبی از هر دو نوع آموزش حضوری و مجازی است. آموزش از راه دور دارای مزایایی همچون انعطافپذیری و استقلال بیشتر برای جستجوی دانش در مقایسه با آموزشهای متعارف دارد و تمرکز بر یادگیری فعال را تقویت میکند(6، 5). با توجه به محدودیتهای رویکردهای تدریس حضوری در آموزش، از جمله تعداد زیاد پرسنلی که تمایل به ادامه تحصیل و آموزش ضمن خدمت دارند، مشکلات شیفت پرسنلی شاغل در بیمارستان و درخواست حضور منظم در مراحل مختلف برنامههای آموزشی، آموزش از راه دور مبتنی بر وبweb)) یا به صورت آنلاین از دو دهه پیش مورد حمایت قرار گرفته است(8، 7). این روش آموزشی به عنوان آموزش الکترونیکی نامیده شده است که توسط منابع موجود در وب(web) پشتیبانی میشود(9). مطالعههای قبلی به کمبود دانش انتقال خون در بین پزشکان و پرسنل سیستم مراقبتهای بهداشتی اشاره کردهاند(10). اهمیت این دانش برای کیفیت مراقبت از بیمار و ایمنی در تزریق خون است. در واقع ایمنی بیمار و بهبود کیفیت مراقبتهای بهداشتی چالشی برای سیستمهای خدمات مراقبتهای بهداشتی بیماران است. بدیهی است با آموزش پرستاران و پزشکان در محیط کار میتوان سبب ارتقای سلامت بیمار شد(11). با توجه به آن که مدیریت خون بیمار به عنوان یکی از موارد کیفیت و ارتقای سلامت بیماران جایگاه ویژهای پیدا کرده و با توجه به اهمیت حفظ منابع خون در کشور، برآن شدیم تا مدیریت خون بیمار را در یکی از بیمارستانهای تهران مستقر نماییم. اولین مرحله برای استقرار مدیریت خون بیمار، آموزش این استراتژی در بیمارستان بود. با توجه به شیفتهای کاری پرسنل آموزش گیرنده و تعداد زیاد آنها برآن شدیم تا به بررسی و مقایسه دو روش آموزش حضوری و مجازی در استقرار "مدیریت خون بیمار" بپردازیم. مواد و روشها در سال 94 مطالعهای آیندهنگر به منظور استقرار"مدیریت خون بیمار" در بیمارستان شهید لواسانی واقع در شمال شرق تهران و دارای 160 تخت با تخصصهای قلب، جراحی قلب، داخلی و جراحی عمومی و غیره طراحی شد. در اولین مرحله استقرار، به آموزش کارکنانی که درگیر با تجویز خون و فرآوردههای آن بودند، پرداخته شد. در ابتدا پرسنل که در بخشهای مختلف از جمله بخشهای مراقبت ویژه(آیسییو و سیسییو)، اتاق عمل، اورژانس، داخلی، جراحی و ... مشغول به کار بودند و در تزریق خون و فرآوردههای آن نقش داشتند، وارد مطالعه شدند. شرایط ورود به مطالعه سابقه حداقل یک سال کار در زمینه هموویژیلانس و انتقال خون و امضای رضایتنامه ورود به طرح بود. بدیهی است کارکنان متقاضی ورود به طرح در بیمارستان به صورت سرشماری از سه گروه پرسنل آزمایشگاه، پزشکان و پرستاران انتخاب شدند. افراد شرکتکننده پس از پر کردن فرم رضایتنامه وارد مطالعه شدند. قبل از آموزش، آزمونی برای ارزیابی سطح دانش آنها برگزار شد که حداقل نمره قبولی آن 50 درصد بود. این آزمون شامل دانستههای آنها درخصوص فرآوردههای خون، اندیکاسیونهای تزریق و عوارض تزریق خون بود. پس از آن در صورت کسب نمره قبولی، پرسنل بیمارستان به صورت تصادفی وارد دوره آموزشی به دو صورت حضوری و سخنرانی، مجازی و ویدئویی درخصوص "مدیریت خون بیمار" شدند. تمرکز آموزشدهنده در هر دو روش آموزشی بر اصول و اساس "مدیریت خون بیمار"، جایگزینهای فرآوردههای خون و تزریق خون سختگیرانهrestrictive))، بود. در هر دو روش آموزش بر عهده یک متخصص بیهوشی بود. بنا بر هماهنگیهای لازم در بیمارستان یک روز برای کنفرانس و به صورت سخنرانی و روز دیگری جهت ضبط تصویر، صدا و اسلایدها در نظر گرفته شد. کل دوره چهار ساعت بود و شرکتکنندگان پس از اتمام دوره در یک امتحان یکنواخت شرکت کردند. روایی و پایایی سؤالات این امتحان با نظارت و تائید سه متخصص بیهوشی (یک متخصص از انتقال خون و دو متخصص دیگر از بیمارستان) و بر اساس مراجع بهروز و معتبر دنیا تهیه و تائید شد. این آزمون شامل 5 بخش و 25 سؤال مربوط به دانش مدیریت خون بیمار بود. سؤالات به صورت چند گزینهای طراحی شدند.5 سوال اول درخصوص ارکان مدیریت خون بیمار، 5 سؤال دوم روشهای بررسی و درمان بیماران آنمیک، 5 سؤال سوم در مورد روشهای مدیریت خون بیمار حین جراحی، 5 سؤال چهارم درخصوص جایگزینهای خون و 5 سؤال آخر راجع به روشهای سختگیرانه تزریق خون بودند. به هر پاسخ صحیح 4 امتیاز داده شد و برای سؤالات بدون پاسخ یا پاسخ اشتباه نمره منفی در نظرگرفته نشد. ارتباط بین نمرات نهایی امتحان(در مجموع 25 سؤال) و سطح تحصیلات، و بخشهایی که پرسنل در آن جا کار میکنند(همانند اورژانس، بخش داخلی، اتاق عمل، بخش ویژه و غیره) و مدت زمان تجربه شغلی مورد ارزیابی قرار گرفت. تعداد و درصد پاسخ صحیح برای هر سؤال نیز بررسی شد. نمرات به صورت میانگین ± انحراف معیار ارائه گردید. برای مقایسه از آزمون آنووا یک طرفه، کای اسکوئر و تی زوجی one-way Annova, chi-square, and paired t-test استفاده شد.برای تجزیه وتحلیل از نرم افزار SPSS نسخه 23 استفاده کردیم. یافتهها در دوره حضوری یا کنفرانس،70 نفر شرکت کردند، 4 نفر(7/5%) تکنسین آزمایشگاه و4 نفر پزشک(7/5%) و بقیه 62 نفر(5/88%) پرستار بودند. میانگین نمره افراد در دوره حضوری 1/10 ± 7/90 (100-64) به دست آمد. میانگین سالهای تحصیل افراد 1/1 ± 6/15 (23-14) سال به دست آمد.از این میان 24 نفر(3/34%) در ICUبخشهای ویژه،6 نفر(5/8%) در بخش اورژانس، 5 نفر(1/7%) در آزمایشگاه، 3 نفر(3/4%) در اتاق عمل کار میکردند و 32 نفر بقیه(8/45%) در بخشهای مختلف مشغول به کار بودند(جدول 1). کمترین درصد پاسخ صحیح در دوره حضوری مربوط بـه سؤال 3 در مورد جایگزیـنهای خـون بــود کـه 58% افراد شرکتکننده به آن پاسخ صحیح داده بودند. و سؤال 21 و 23 که 78 و 79 درصد افراد به آن پاسخ صحیح داده بودند در خصوص روش اتولوگ بود. در دوره مجازی 244 نفر شرکت کردند، 12 نفر(9/4%) در آزمایشگاه و 2 نفر پزشک(8/0%) و 230 نفر(2/94%) پرستار بودند. نمره میانگین افراد شرکتکننده در دوره مجازی، 6/10 ± 8/90 به دست آمد(100-58). میانگین زمان تحصیلات شرکتکنندگان 4/1 ± 3/15 سال و میانگین سابقه کار پرسنل 6/5 ± 3/8 (25-1) سال بود. از این تعداد 19 نفر(7/7%) در CCU ، 12 نفر(9/4%) در آزمایشگاه و 20 نفر(1/8%) در اورژانس، 34 نفر(9/13%) در ICUو بقیه 159 نفر(1/65%) در بخشهای مختلف بیمارستان مشغول به کار بودند. درصد پاسخهای صحیح بر اساس هرکدام از سؤالات 1 تا 25 مطابق با جدول
بود(جدول 3). کمترین درصد پاسخ صحیح مربوط به سؤال 3 با 50% و بیشترین مربوط به سؤال 1 با 100% بود. سؤال 3 دانش افراد در خصوص جایگزینهای خون را میسنجید و سؤال 1 در مورد اصول مدیریت خون بیمار بود. میانگین نمره افراد در دوره حضوری(1/10 ± 7/90)و میانگین نمره افراد در دوره مجازی(6/10 ± 8/90) با هم اختلاف معناداری نداشتند. میانگین نمره پرستاران در دوره مجازی 6/10 ± 4/91 و در دوره حضوری 3 ± 6/90 بود که اختلاف معنادار نبود. میانگینهای مربوط به سابقه کار و سالهای تحصیل افراد شرکتکننده نیز اختلاف معناداری در دو گروه آموزش مجازی و حضوری نشان نداد.
بحث
در دوره حضوری یا کنفرانس،70 نفر شرکت کردند که 5/88% آنان از پرستاران بودند.50% افراد شرکتکننده در بخش و 7/25% در بخش مراقبتهای ویژه(ICU) کار میکردند. 7/5% افراد از پرسنل آزمایشگاه و 7/5% از شرکتکنندگان پزشک بودند. میانگین نمره افراد در دوره حضوری 1/10 ± 7/90 به دست آمد. میانگین سالهای تحصیل افراد در دوره حضوری 1/1 ± 6/15 سال بود. کمترین درصد پاسخ صحیح مربوط به سؤال جایگزینهای خون و بیشترین پاسخ صحیح به اصول مدیریت خون بیمار داده شده بود. در دوره مجازی244 نفر از پرسنل شرکت نموده بودند، 2/94% آنها پرستار بودند که1/65% در بخشهای مختلف و 9/13% در بخش مراقبتهای ویژه شاغل بودند. 9/4% از پرسنل آزمایشگاه و 8/0% پزشک بودند. میانگین نمره پرسنل در دوره مجازی، 6/10 ± 8/90 به دست آمد. میانگین نمره افراد در دوره حضوری و مجازی اختلاف معناداری نداشتند. ایمنی بیمار و بهبود کیفیت مراقبتهای بهداشتـی چالشـی برای سیستمهای خدمات مراقبتهای بهداشتی بیماران است. میزان آموزش پرستاران و پزشکان در محیط کار باید به عنوان یکی از عوامل مهم سلامت بیمار شناسایی و در نظر گرفته شود(11). برین و همکاران در تحقیقی در سال 2010، متوجه شکاف عمیقی در دانش پزشکی انتقال خون در میان فارغالتحصیلان دانشکده پزشکی از جمله پزشکانی که میخواهند رزیدنتی را شروع کنند، شدند، در حالی که تزریق خون یک فرآیند حیاتی در بیماران درحال خونریزی است و بسیاری از مردم در سراسر جهان ممکن است زمانی به آن نیاز داشته باشند(11). اگر چه تزریق خون به طور کلی یک فرآیند ایمن در نظر گرفته میشود ولی علاوه بر عوارض جدانشدنی، باخطر خطاهای انسانی نیز همراه است. با آموزش و ارائه راهکار، حدود 85 درصد از خطرات انتقال خون قابل پیشگیری هستند(12). با توجه به این که عملکرد ضعیف وعدم دانش کافی در انتقال خون باعث عوارض و مرگ و میر در بیماران میشود، شاید یکی از دلایلی که جهان به سمت مدیریت خون بیمار سوق پیدا کرد، همین عوارض جانبی و خطاهای همراه با تزریق خـون باشد. اگــر چه بعضی معتقدند که سرویسهای انتقال خون یک سیستم کارآمد ایجاد کردهاند که فرآوردههای خون را به طور ایمن تحویل میدهند و ممکن است منجر به این تصور شود که تأمین خون آسان بوده، انتقال خون بیخطر است و بنابراین، نیازی به تغییر رویه یا حتی یادگیری در مورد مدیریت خون بیمار وجود ندارد(14، 13). در حالی که آموزش در کلیه علوم انتقال خون یک امر جدایی ناپذیر از آن است و بر پایه و اساس مدیریت خون بیمار تاثیرگذار میباشد، "مدیریت خون بیمار" رویکردی برای بهینهسازی مراقبت از بیمارانی است که شاید به تزریق خون نیاز داشته باشند(16، 15). پیری و همکاران نشان دادند که 2/26 درصد کارکنان بهداشتی دارای سطح پایین دانش انتقال خون و دارای میانگین 1/22 درصد هستند و فقط 6/51 درصد آنها دانش قابل قبولی از انتقال خون داشتند و نتیجهگیری نمودند که آنها به طور قابل توجهی به آموزش در زمینه علوم انتقال خون نیاز دارند(17). گوزک و همکاران یک مطالعه توصیفی را برای ارزیابی دانش انتقال خون کارکنان 14 بیمارستان دولتی انجام دادند و میانگین پاسخهای صحیح آزمون آنها 62 درصد(از 14 تا 89 درصد) بود(18). در مطالعه ما میانگین نمره افراد در دوره حضوری 1/10 ± 7/90 و میانگین نمره افراد در دوره مجازی 6/10 ± 8/90 بود. گوزک و همکاران دانش کارکنان را ارزیابی کرده بودند. در حالی که ما مداخله آموزشی انجام داده و سپس میزان دانش را سنجیدیم. کارکنان سیستمهای خدمات بهداشتی درمانی در کشورهای توسعه یافته نیاز به آموزش دارند و برای آن که با تغییرات شغلی سازگار شوند، اکثر آنها ترجیح میدهند تا آموزش آنلاین ببینند(17). آموزش آنلاین از مزایایی مانند راحتی، انعطافپذیری و فرصتهای کاری مشترک، برخوردار بوده و پتانسیلی برای آموزش مداوم کارکنان سیستمهای درمانی است. آموزش مداوم پرستاری به صورت آنلاین در سیستمهای ثبت پرستاران، مزایای بسیاری در مقایسه با برنامههای حضوری دارد؛ اولاً بازگشت به دانشگاه و دانشآموز شدن پس از مدتها برای پرستاران سخت است ثانیاً ممکن است به دلیل تضاد با برنامههای کاری، مسئولیتهای شخصی، حجم کار و شیفتهای کاری فشرده، شرکت در برنامههای حضوری(face-to-face classes). بسیار سخت باشد. روشهای آموزشی آنلاین پیشرفته از فنآوریهای ضروری یادگیری به ویژه برای پرسنل درمانی هستند، کادر درمان نیاز به یادگیری مادامالعمر و توسعه حرفهای دارد تا مراقبت و درمان بیماران به بهترین شکل ممکن انجام پذیرد(20، 19). بسیاری از مطالعهها نتایج مثبتی از آموزش آنلاین را نشان دادهاند و سبب پیشرفت، رضایت شغلی، چشماندازهای نو و افزایش میل به یادگیری در مقایسه با تجربیات قبلی در کلاس درس شدهاند و حتی پیشرفت تحصیلی، اجتماعی شدن و فرصتهای مربیگری با استفاده از آموزش آنلاین بهبود یافته است(21). برخی از مطالعهها نشان داده که اثربخشی و میزان درک در یادگیری آنلاین نسبتاً کم بوده است ولی مطالعههای متعدد نشان داده که یادگیری آنلاین از نظر نتایج یادگیری مؤثر است(24-22). در مطالعه ما نیز میزان یادگیری و نمره کسب شده کارکنان تفاوت معناداری با گروه حضوری به صورت کنفرانس نداشت. چنانچه یک بررسی متاآنالیز بر روی 112 مطالعه از سال 2000 تا 2017 نشان داده است که دیدگاه یکپارچهای درخصوص "کیفیت آموزش آنلاین" وجود ندارد و اکثر مطالعهها نظرات افراد شرکتکننده را ثبت نمودهاند(25). در حالی که مطالعه ما به بررسی کیفیت این روش آموزشی پرداخته است. گراس و همکاران در سال 2020-2019 مطالعهای بر روی 613 شرکتکننده انجام دادند و همزمان آموزش مجازی و حضوری برای آنها برگزار نمودند.440 نفر آموزش حضوری و 173 نفر آموزش مجازی دریافت کردند. آنها نشان دادند که شرکتکنندگان حضوری از نظر آماری به طور قابل توجهی دستاوردهای بیشتری در دانش به دست آوردند(26). در حالی که در مطالعه ما تفاوت معناداری بین دوگروه دیده نشد. شاید تفاوت بین مطالعه آنها و ما در تعداد شرکتکنندگان و میزان دانش ابتدایی آنها باشد. به این دلیل ما ابتدا آزمونی برگزار نمودیم تا مطمئن شویم که کلیه شرکتکنندگان دانش ابتدایی را در علوم انتقال خون داشته باشند و سپس وارد یکی از گروههای مجازی و حضوری شدند. البته در هر آموزشی روشهای به کار رفته، سبک ارائه و محتوا و آمادهسازی شرکتکنندگان نقش مهمی در این زمینه ایفا میکند به این دلیل در مطالعه ما یک فرد عهدهدار آموزش بود و سعی وافری در ارائه و محتوای یکسان در هر دو گروه شده بود. پاندمی COVID-19 منجر به افزایش قابل توجه یادگیری آنلاین شده است. این روش آموزش، افراد را تشویق میکند تا از زمان آزاد خود برای آموزشهای جدید استفاده کنند. به این ترتیب، پاندمی یک آزمون قدرتمندی از پتانسیل یادگیری آنلاین ارائه داد. و البته این روش آموزش، محدودیتهای کلیدی خود را دارد، همانند پیشنیاز مهارتهای دیجیتالی کافی، تجهیزات کامپیوتری و دسترسی به اینترنت برای انجام آموزش آنلاین(27). اما میتواند برای آمـوزش مـداوم کـادر درمـان بسیار مفید بوده و حتی سبب مستقر نمودن "مدیریت خون بیمار" در بیمارستانهای بیشتری در سطح کشورگردد.
نتیجهگیری هدف از مدیریت خون بیمار، پیشرفت و بهبود بالینی بیمار توسط پرهیز از تماس غیر ضروری با خون و محصولات خونی است. برای استقرار استراتژی "مدیریت خون بیمار" نیاز به آموزش کادر درمان است. دانش به دست آمده در شرکتکنندگان این مطالعه تفاوت معناداری بین دو گروه مجازی و حضوری نشان نداد. برای آموزش در مستقر نمودن "مدیریت خون بیمار" در بیمارستانهای سطح کشور میتوان از آموزشهای حضوری و مجازی بهره برد. تشکر و قدردانی این مقاله با کد اخلاق IR.TMI.REC.1394.1668 از کمیته اخلاق مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون، مجوز انتشار گرفته است. از رئیس محترم بیمارستان شهید لواسانی آقای دکتر جمالیان و پرسنل بیمارستان که مـا را در اجرای طرح بررسی چگونگی استقرار مدیریت خون بیمارصمیمانه یاری نمودنـد، تشـکر وقدردانی میگردد.
Chegini A, Jamalian A, Abdolhosseini R, Broujerdi A, Zadsar M. Comparison of face-to-face and virtual training in implementation of patient blood management. Sci J Iran Blood Transfus Organ 2023; 20 (1) :19-27 URL: http://bloodjournal.ir/article-1-1489-fa.html
چگینی آزیتا، جمالیان علی، عبدالحسینی راحله، بروجردی علی، زادسر مریم. مقایسه آموزش حضوری و مجازی در استقرار مدیریت خون بیمار. فصلنامه پژوهشی خون. 1402; 20 (1) :19-27