چکیده سابقه و هدف به دنبال تزریق مکرر خون، آنتیبادیهایی نظیرآنتیبادیهای ضد آنتیژنهای RBC ، HLA و آنتیژنهای پلاکتی ایجاد میشوند که منجر به ایجاد عوارضی نظیر مقاومت پلاکتی ایمیون میگردند. در مطالعه حاضر آنتیبادیهای ضدHLA در بیماران هماتوانکولوژیک با و بدون مقاومت پلاکتی بررسی شدند. مواد و روشها این مطالعه توصیفی از سال1396 تا 1398 انجام شد. آنتیبادیهای ضد HLA در79 بیمار هماتوانکولوژیک مراجعهکننده به مرکز تحقیقات هماتولوژی، انکولوژی بیمارستان شریعتی تهران، با استفاده از آزمایش Panel Reactive Antibody (PRA) بهروش لنفوسیتوتوکسیسیتی با کمپلمان ارزیابی شدند. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از SPSS-16 وآزمون 2χ انجام شد. یافتهها 79 بیمار هماتوانکولوژیک شامل34 زن(43%) و 45 مرد(57%) در محدوده سنی 2 تا 83 سال وارد مطالعه شدند. 49 (62%) بیمار دچار مقاومت پلاکتی ایمیون و 30 (38%) بیمار فاقد این عارضه بودند. آنتیبادیهای ضد HLA در 39بیمار(4/49%) مثبت و در 40 بیمار(6/50%) منفی بودند. وفور موارد مثبت PRA بین بیماران با (8/62%) و بدون(30%) مقاومت پلاکتی تفاوت واضحاً معنادار داشت(007/0 p=). نتیجه گیری نقش آنتیبادیهای ضد HLA در مقاومت پلاکتی مشخص است. وفور این آنتیبادیها در این مطالعه در دو گروه بیماران هماتوانکولوژیک با و بدون مقاومت پلاکتی تفاوت داشت. حضور این آنتیبادیها همواره به معنای مقاومت پلاکتی نیست و آنتیبادیهایی که قدرت فعالسازی کمپلمان را ندارند نیز قادر به ایجاد این عارضه میباشند. کلمات کلیدی: پلاکتها، آنتیژنهای سازگاری بافتی، HLA
تاریخ دریافت: 25/11/99 تاریخ پذیرش: 09/12/99
1- PhD ایمونولوژی ـ دانشیار مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون ـ تهران ـ ایران 2- کارشناس ارشد زیست شناسی سلولی و مولکولی ـ مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون ـ تهران ـ ایران 3- مؤلف مسئول: متخصص آسیبشناسی بالینی و تشریحی ـ استادیار مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون ـ تهران ـ ایران ـ صندوق پستی: 1157-14665 4- کارشناس ارشد هماتولوژی و بانک خون ـ مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون ـ تهران ـ ایران 5- متخصص بیهوشی ـ استادیار مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون ـ تهران ـ ایران 6- PhD هماتولوژی ـ استادیار مرکز تحقیقات هماتولوژی، انکولوژی و پیوند سلولهای بنیادی ـ بیمارستان شریعتی دانشگاه علوم پزشکی تهران ـ تهران ـ ایران
مقدمه بیمارانی که به طور مکرر خون و فرآوردههای خونی را دریافت میکنند بر ضد آلوآنتیژنهای دریافتی نظیر آنتیژنهای گلبول قرمز، آنتیژنهای اختصاصی پلاکت و آنتیژنهای سازگاری نسجی(HLA ، Human Leukocyte Antigens)، که نوع یک آنها بر روی پلاکتها هم حضور دارند، آلوآنتیبادی تولید مینمایند(2، 1). وفور ایمیونیزاسیون علیه آنتیژنهای HLA در بیماران با تزریق خون مکرر((multitransfused در مطالعههای متعدد به میزان مختلفی گزارش شده است به طوری که طبق مطالعهها این آنتیبادیها در 69% بیماران لوکمیک،80% بیماران آنمیآپلاستیک، 60%-30% بیمارانمبتلا بهسایر بدخیمیهایخونی و 30% بیماران بتا تالاسمی ماژوردیده شدهاند(4، 3). در بیماران هماتوانکولوژی که نیاز به تزریق خونمکرر دارند، تولیداینآنتیبادیهاباعثکوتاهشدنبقایپلاکتهایاهداکنندهو همچنینسبب ایجادمقاومتپلاکتی نسبت به فرآوردههای پلاکتیتزریقشده به بیماران میشود(6، 5). مقاومت پلاکتی(PR ، Platelet refractoriness) عبارت است از عدم افزایش تعداد پلاکت به میزان مطلوب پس از حداقل دو نوبت تزریق فرآورده حاوی پلاکت، که با محاسبه CCI (Corrected Count Increment) یک ساعته و 24 ساعته پس از تزریق پلاکت میتوان به وجود آن پی برد (8، 7). مقاومت پلاکتی و به دنبال آن افزایش نیافتن تعداد پلاکت در بیماران، خصوصاً بیماران هماتوانکولوژی، میتواند به خونریزی شدید و احتمالاً مرگ ناشی از خونریزی منجر شود(9). مقاومت پلاکتی به دو شکل ایمیون و غیر ایمیون دیده میشود. از علل ایجاد مقاومت پلاکتی غیر ایمیون میتوان به تب، عفونت، اسپلنومگالی، انعقاد منتشر داخل عروقی(DIC) و مصرف برخی داروها نظیر هپارین، آمفوتریسین B، داروهای ضد پلاکتی نظیر کلوپیدوگرل، برخی آنتیبیوتیکها و آنتیبادیهای ضد تیموسیت اشاره کرد. در مقاومت پلاکتی ایجاد شده به یکی از دلایل فوق(غیر ایمیون) میزان پلاکت یک ساعت پس از تزریق بیش از /µL7500 و در 18 تا 24 ساعت پس از تزریق کمتر از /µL4500 خواهد بود. به عبارتی در مقاومت پلاکتی غیر ایمیون شمارش پلاکتی یک ساعت پس از تزریق در محدوده مناسب بوده ولی طی 24 ساعت پس از تزریق شمارش پلاکتی به میزان پیش از تزریق فرآورده پلاکتی کاهش یافته و در بررسی پلاکت 24 ساعته تعداد پلاکت کمتر از /µL4500 خواهد بود. در مقاومت پلاکتی ایمیون، که به دلیل حضور آلوآنتیبادی ضد HLA و یا آلوآنتیبادی ضد آنتیژنهای اختصاصی پلاکتی(HPA : Human Platelet Antigen) ایجاد میگردد، CCI یک ساعت پس از تزریق کمتر از/µL7500 میباشد(10، 7). در مطالعه حاضر آنتیبادیهای ضد HLA در بیماران هماتوانکولوژیک و مبتلا به بدخیمیهای خونی با استفاده از آزمایشPRA (Panel Reactive Antibody) به روش سیتوتوکسیسیتی وابسته به کمپلمان(Complement Dependent Cytotoxicity) بررسی شدند.
مواد و روشها در این مطالعه توصیفی، تعداد 79 بیمار هماتوانکولوژیک دریافتکننده مکرر خون و فرآوردهها وارد مطالعه شدند. برای تشخیص ابتلای بیماران به مقاومت پلاکتی، CCI یک ساعت و 24 ساعت بعد از تزریق محاسبه شد. معیار تشخیص مقاومت پلاکتی ایمیون استفاده از CCI یک ساعت بعد از تزریق و شمارش پلاکتی پایین(کمتر از /µL 10000) بود. برای این گروه نمونهگیری از بیماران با ترومبوسیتوپنی و شمارش پلاکت به تعداد کمتر از /µL 10000 و 7500 h< 1 CCI ، با تشخیص مقاومت ایمیون، انجام شد. همچنین بیمارانی که شمارش پلاکتی یک ساعت و 12 ساعت بعد از تزریق در محدوده طبیعی(/µL 450000-150000( داشتند، به عنوان گروه فاقد مقاومت وارد مطالعه شدند. در صورتی که بیماران دارای سابقه تب، مصرف هپارین و سایر داروهای فوقالذکر، خونریزی منتشر داخل عروقی، عفونتهای مختلف، بزرگی کبد و طحال و پیوند سلولهای بنیادی خونساز بودند، از مطالعه خارج شدند. نمونهگیری پس از هماهنگی با مرکز تحقیقات هماتولوژی انکولوژی و پیوند مغز استخوان بیمارستان شریعتی و پس از دریافت رضایتنامه(با کد اخلاق TMI.REC.1396.001) از بیماران انجام شد. پس از کسب رضایت، ابتدا بیماران توسط همکاران بالینی و آزمایشگاهی آن مرکز مورد بررسی قرار گرفته و به دنبال شمارش پلاکتی پس از تزریق با قید کد شناسایی و صرفاً ارایه اطلاعاتی نظیر: سن/جنس/ تعداد و نوع فرآورده مصرفی، جهت بررسی به گروه تحقیقاتی ارجاع داده شدند. نمونههای خون کامل به میزان 3 تا 5 میلیلیتر در لولههای فاقد ماده ضد انعقاد دریافت و در دمای محیط و طی 2 ساعت به آزمایشگاه مرکز تحقیقات انتقال خون منتقل شدند و پس از جداسازی سرم در دمای 70- درجه سانتیگراد تا زمان انجام آزمایش ذخیره شدند. آزمایش PRA (Panel Reactive Antibody) به روش سیتوتوکسیسیتی وابسته به کمپلمان برای بررسی آنتیبادیهای ضد لکوسیتی یا ضد سازگاری بافتی در سرم انجام شد (10، 9). به طور خلاصه ابتدا لنفوسیتهای افراد ظاهراً سالم جدا و به تعداد 106×3 سلول در هر میلیلیتر سوسپانسیون تهیه نموده و سپس به میزان یک میکرولیتر از سوسپانسیون تهیه شده به چاهکهای پلیت ترازاکی اضافه شدند. برای هر نمونه در این مطالعه سلولهای جدا شده از 40 فرد مختلف به 40 حفره پلیت ترازاکی اضافه و سپس به میزان یک میکرولیتر از سرم افراد مورد بررسی نیز اضافه شد و 30 دقیقه در 37 درجه سانتیگراد انکوبه شده و سپس 5 میکرولیتر کمپلمان خرگوش(محصول شرکت مادر تخصصی پالایش و پژوهش خون) به چاهکها اضافه شد. پلیتها مجددا یک ساعت و نیم در 37 درجه سانتیگراد قرار گرفته و سپس به محتویات هر چاهک 2 میکرولیتر رنگ ائوزین Y اضافه و پس از 2-1 دقیقه، 10 میکرولیتر فرمالین 73% به چاهکها اضافه شد. وقوع یا عدم وقوع واکنش لیز یا سمیت سلولی با میکروسکوپ معکوس (درشت نمایی 10X) به صورت مثبت یا منفی یادداشت شدند. برای تفسیر نتایج مثبت برای واکنش PRA، مشاهده لیز در حداقل 10% (و یا بیشتر) از حفرات حاوی سلولها، مبنای گزارش مثبت قرار گرفتند. یعنی در این بررسی مشاهده لیز در 4 حفره و بیشتر، از میان 40 حفره مثبت تلقی شد. برای مقایسه فراوانی نسبی (یا درصد) وفور متغیرها بین دو گروه از مقایسه دو نسبت با آزمون کـایدو در نرمافـزار 16 SPSS استفاده شد. در صورتی که ارزش p محاسبه شده از 05/0 بیشتر به دست آمد به این معنی بود که وفور متغیر مورد بررسی در بین دو گروه تفاوتی نداشته است.
یافتهها 79 بیمار هماتوانکولوژیک شامل 34 فرد مؤنث(43%) و 45 فرد مذکر(57%) در محدوده سنی 2 تا 83 سال با میانگین سنی16 ± 17/34 سال وارد مطالعه شدند. 49 (62%) بیمار دچار عارضه مقاومت پلاکتی و 30 (38%) بیمار فاقد این عارضه بودند. بیماران هماتوانکولوژیک مبتلا به مقاومت پلاکتی در این مطالعه، مبتلا به بیماریهای زمینهای شامل لوسمی حاد لنفوییدی در 16 نفر(6/32%) و لوسمی حاد میلوئیدی در 20 نفر(41%)، میلوم مولتیپل در 12 نفر (4/24%) و نوروبلاستوم در 1 نفر(2%) بودند. در گروه بیماران فاقد عارضه مقاومت پلاکتی 25 نفر(4/83%) مبتلا به لوسمی حاد میلوییدی، 3 نفر(10%) مبتلا به لوسمی حاد لنفوییدی، 1 نفر(3/3%) مبتلا به سندرم میلودیسپلازی و 1 نفر(3/3%) نیز به هموگلوبینوری حملهای شبانه مبتلا بودند. فرآوردههای تزریقی به بیماران شامل پلاکت آفرزیس و پلاکت راندوم بود و تعدادی از بیماران نیز هر دو نوع فرآورده را دریافت کرده بودند. تعداد فرآورده پلاکتی مصرفی در بیماران از حداقل 2 واحد تا حداکثر 100 واحد (3/23 ± 18) متغیر بود. مشخصات زمینهای سن و جنس بیماران مورد مطالعه در جدول آمده است(جدول 1). سن بیماران در هر دو گروه به تفکیک بیماری و هم چنین در مقایسه بین زنان و مردان در هر گروه از بیماران تفاوت معناداری نداشت. لذا به نظر میرسد سن فاکتور مخدوش کنندهای در این مطالعه نیست. در گروه بیماران مبتلا به مقاومت پلاکتی، شمارش پلاکتی در زنان 3202 ± 6457 در محدوده (10000-1000) با شمارش پلاکتی در مردان 2518 ± 7283 در محدوده(10000-3000) فاقد اختلاف معنادار بود. شمارش پلاکتی پس از تزریق بیماران فاقد مقاومت پلاکتی در محدوده طبیعی µL 450000-150000 بود. به طور کلی نتایج PRA در 40 نفر(6/50%) منفی شد(10% PRA<) و 39 نفر(4/49%) این آنتیبادیها را در سرم خود داشتند(10% PRA<).
وفور مطلق و نسبی موارد مثبت و منفی آزمایش پانل راکتیو به تفکیک وضعیت حضور یا عدم حضور مقاومت پلاکتی در جدول خلاصه و مقایسه شدهاند(جدول 2). در کل بیماران، وفور موارد مثبت پانل راکتیو آنتیبادی (به معنای حضور آنتیبادی ضد HLA در سرم) در هر دو جنس فاقد اختلاف معنادار است. همچنین وفور موارد مثبت و منفی پانل(حضور یا عدم حضور آنتیبادی قید شده) در بین کل زنان و در بین کل مردان نیز فاقد اختلاف معنادار بوده، به عبارتی حضور یا عدم حضور آنتیبادی در هر دو جنس یکسان است و به نظر میرسد جنسیت، فاکتور مخدوشکنندهای در این مطالعه نیست. وفور موارد مثبت پانل بین بیماران مبتلا به مقاومت پلاکتی و بیماران فاقد آن آشکارا تفاوت دارد و در گروه مقاومت پلاکتی به صورت قابل توجهی بیشتر است(007/0 p=).
بحث پس از بررسی آنتیبادیهای ضد HLA در بیماران مبتلا به اختلالات هماتوانکولوژیک، در این مطالعه مشخص شد که این آنتیبادیها در 4/49% از افراد مورد بررسی مشاهده شدند. وفور موارد مثبت پانل راکتیو آنتیبادی که بیانگر حضور این آنتیبادیهاست، بین بیماران مبتلا به مقاومت پلاکتی و بیماران فاقد آن تفاوت آشکاری دارد. در مطالعه حاضر 30 درصد از افرادی که دارای این آنتیبادیها بودند به مقاومت پلاکتی مبتلا نبودند. هم چنین تعدادی از بیماران مبتلا به مقاومت پلاکتی فاقد آنتیبادی ضد HLA بودند. توجیه این فقدان احتمالاً این است که اگر چه آزمایش سمیت سلولی وابسته به کمپلمان سالها است به عنوان معیار استاندارد برای بررسی آنتیبادیهای ضدHLA شناخته شده ، ولی این آزمایش قادر به ردیابی برخی آنتیبادیهایی که از نظر بالینی مهم هستند، نمیباشد. از سویی این احتمال وجود دارد که بیماران مقاومت پلاکتی فاقد آنتیبادی ضد HLA در این مطالعه، واجد آنتیبادیهای دیگری مثل آنتیبادیهای ضد آنتیژن اختصاصی پلاکت بودهاند که سبب بروز مقاومت پلاکتی در آنها گردیده ولی حضور این آنتیبادیها با روشPRA قابل ردیابی نبوده است(11، 9). آنتیژنهای HLA کلاس یک بر روی بسیاری از سلولها از جمله پلاکتها حضور دارند. قدرت ایمونوژنسیته این آنتیژنها متفاوت است و احتمال تولید آنتیبادی ضد این آنتیژنها به عوامل مختلفی بستگی دارد. نقش این آنتیبادیها در ایجاد برخی عوارض انتقال خون نظیر مقاومت پلاکتی، التهاب حاد ریوی وابسته به انتقال خون((TRALI و واکنشهای تبزا در گیرنده خون مهم است. این آنتیبادیها یا در اهداکنندگان خون تولید شدهاند و به دنبال انتقال خون و فرآوردهها از این افراد به گیرنده منتقل میشوند و یا پس از تزریق به علت ناسازگاری آنتیژنی بین اهداکننده و گیرنده به صورت فعال در بدن گیرنده ایجاد میشوند(8). گزارش شده است که قدرت کاهش تعداد پلاکت در حضور آنتیبادی ضد HLA که قادر به فعال سازی کمپلمان نیستند، در مقایسه با افراد دارای آنتیبادی ضد HLAفیکسکننده کمپلمان ضعیفتر است. به عبارت دیگر تعداد پلاکت در صورت وجود آنتیبادی ضد HLAفیکسکننده یا فعالکننده کمپلمان در سرم فرد به میزان بیشتری پلاکتها را کاهش میدهد(12). برخی زیر گروههایIgG ضد HLA ، فعالسازی پلاکت وابسته به FcγRIIa را القا میکنند و منجر به افرایش فاگوسیتوزیس و افزایشCD62P سطح پلاکت میشوند که نشاندهنده فعالشدن کمپلمان میباشد. پلاکت با چند مکانیسم کمپلمان را طی دوره نگهداری فرآورده پلاکتی فعال میکند که باعث بروز عوارض میگردد.20 الی 30 درصد از موارد تزریق مکرر پلاکت منجر به تولید آلوآنتیبادیهای ضد HLAمیشود. مقاومت پلاکتی در حضور تیتر بالای این آنتیبادیها ایجاد میشود. حدود 12% تا 15% از بیمـاران با تزریـق طولانـی و مکرر فرآورده پلاکتی، دچار مقاومت پلاکتی میشوند(13). در مطالعهای که در سال 1383 در سازمان انتقال خون ایران صورت گرفت، آنتیبادیهای ضد آنتیژنهای اختصاصی پلاکتی(HPA) به روش فلوسیتومتری و به صورت قابل افتراق از آنتیبادیهای ضد HLA در بیماران مبتلا به اختلالات هماتوانکولوژیک نظیر بدخیمیهای خونی، آنمی آپلاستیک(که به درمان با پلاکت پاسخ مناسب نداده بودند) و بیماران مبتلا به ITP (Immune Thrombocytopenic Purpura) مراجعهکننده به درمانگاه مرکز تحقیقات هماتولوژی بیمارستان شریعتی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این مطالعه نشان داد که 7/53% از این بیماران دارای آنتیبادی علیه آنتیژنهای HLA-I ، 9/43% دارای آنتیبادی ضد آنتیژنهای پلاکتی و 7/31% دارای هر دو نوع آنتیبادی بودند(14). در مطالعهای در مورد بررسی و شناسایی آنتیبادیهای ضد HPA در 204 بیمار مبتلا به مقاومت پلاکتی(به روش الایزا) در آلمان و چین، مشخص شد که 114 نفر (88/55%) آنها دارای آنتیبادی هستند و از این 114 نفر تعداد 110 نفر(5/96%) فقط آنتیبادی ضد HLA ، 2 نفر فقط آنتیبادی ضد پلاکتی(HPA) و 2 نفر هر دو آنتیبادی را داشتند(15). آنتیبادیهای ضد HLA در سرم حاصل از 186 فرآورده خون(تهیه شده از 126 مرد و 60 زن اهداکننده خون) شامل گلبول قرمز متراکم، پلاکت متراکم تهیه شده به روش آفرزیس و پلاسمای تازه منجمد شده به روش لومینکس و الایزا توسط ایموتو و همکاران در سال 2010 در اوزاکای ژاپن بررسی شدند. هم چنین 107 بیمار دریافتکننده این فرآوردهها که دچار عوارض انتقال خون شده بودند نیز مورد بررسی قرار گرفتند. آنتیبادیهای ضد HLA-1 در سرم 8/30% مبتلا به عوارض آلرژیک، 9/32% از بیماران مبتلا به واکنشهای تبزا و 4/21% مبتلا به عوارض تنفسی دیده شد(16). کومواتا در هند در سال 2015 آنتیبادیهای ضد HLA-I را در 30 بیمار شامل 12 بیمار مبتلا به آنمی آپلاستیک و 18 بیمار مبتلا به لوسمی لنفوییدی حاد به روش الایزا بررسی کرد. 17 نفر از این بیماران دچار مقاومت پلاکتی بودند که 4/82% از این تعداد دارای آنتیبادی ضد HLA-I بودند در حالی که در همین مطالعه این آنتیبادیها فقط در 4/30% از افراد فاقد مقامت پلاکتی مشاهده شد(17). وفور این آنتیبادیها در بیماران مبتلا به مقاومت پلاکتی مورد بررسی در مطالعه حاضر در محدوده مطالعههای مشابه قبلی قرار دارد و همان طور که در مطالعه ما این آنتیبادیها در همه افراد مبتلا به مقاومت پلاکتی دیده نشدند، در مطالعههای مشابه نیز چنین وضعیتی وجود دارد. با توجه به نقش تخریب پلاکتها توسط آنتیبادیهای HLA-1 ، در درمان مقاومت پلاکتی از تطابق HLA-A , -B بین دهنده و گیرنده استفاده میشود، اما مواردی از دخالت آنتیبادیهای ضد HLA-C علیرغم ایمونوژنسیته پایین آنتیژنهای HLA-C در مقاومت پلاکتی نیز گزارش شده است. امروزه توصیه میشود در صورتی که بیماران دارای مقاومت پلاکتی قرار باشد تحت اعمال جراحی قرار گیرند، قبل از عمل، واحدهای پلاکتی مناسب از نظر HLA برای آنها در نظر گرفته شود و در صورتی که بیماران سابقه بارداری و یا تزریق خون داشته باشند، قبل از عمل جراحی تحت بررسی آنتیبادیهای ضد گلبولهای قرمز نیز قرار گیرند، ولی بررسی آنتیبادیهای ضد HLA در حال حاضر مقرون به صرفه نبوده و انجام نمیشود و بعضاً بیماران با تیتر بالای این آنتیبادیها شناسایی نمیشوند. لذا در این بیماران ملاحظات بیشتری را باید در نظر گرفت. درمانهای دارویی مختلفی مثل استفاده از ریتوکسیماب، (rituximab) و بورتزومیب(bortezomib) در بیماران هماتولوژیک مبتلا به مقاومت پلاکتی آلوایمیون با حضور آنتیبادیهای ضد HLAجهت کاهش سطح این آنتیبادیها و بهبود حمایت درمان پلاکتی حایز اهمیت میباشند(12). ایمونوگلوبولین تزریقی(IVIG) از اتصال C3b به دنبال فعال شدن پلاکت به سطح پلاکت جلوگیری میکند و میتواند از پاکسازی سریع پلاکتها جلوگیری
کند، اما 24 ساعت بعد از تزریق فایده اندکی دارد. مهارکنندههای فعالسازی کمپلمان از دیگر داروهای کاندید در مدیریت مقاومت پلاکتی هستند. مطالعهها همچنین نشان دادهاند که استفاده از فرآوردههای پلاکتهای کم لوکوسیت نیز به میزان 50 درصد ایمونیزاسیون علیه HLA را کاهش میدهد(13).
نتیجهگیری نقش آنتیبادیهای ضد HLA در مقاومت پلاکتی مشخص است. مطالعه ما نشان داد که در دوگروه بیماران هماتوانکولوژیک با و بدون مقاومت پلاکتی وفور این آنتیبادیها متفاوت بوده و حضور این آنتیبادیها همواره به معنای مقاومت پلاکتی نیست و بنابراین آنتیبادیهایی که قدرت فعالسازی کمپلمان را ندارند و در آزمایش پانل راکتیو آنتیبادی ردیابی نمیشوند نیز قادر به ایجاد عارضه مقاومت پلاکتی میباشند. در کنار استفاده از داروهای مختلف و یا فرآوردههای کم لکوسیت، استفاده از واحدهای پلاکتی با آنتیژنهای HLA و یا HPA مشخص و سازگار و امکان بررسی حضور یا عدم حضور آنتیبادیهای ضد HLA و ضد HPA از راهکارهای مدیریتموفق مقاومت پلاکتی میباشند.
تشکر و قدردانی مقاله حاضر حاصل قسمتی از یافتههای منتج از پایاننامه مقطع کارشناسی ارشد سلولی/مولکولی با استفاده از بودجه مربوط به طرح تحقیقاتی "بررسی آنتیژنها و آنتیبادیهای ضد پلاکتی در بیماران مبتلا به مقاومت پلاکتی و دریافتکنندگان مکرر خون"، مصوب شورای پژوهشی مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون، تهران، ایران میباشد. نویسندگان مقاله از کلیه همکاران این طرح خصوصاً آقای دکتر حسن جلاییخو و خانم دکتر سارا مدرسی تشکر مینمایند.
Shaiegan M, Mostakhdemin M, Alaei M, Ebrahinzadeh E, Chegini A, Mohammadi S. Anti HLA Antibodies in Hemato-oncologic Patients with and without Platelet Refractoriness. Sci J Iran Blood Transfus Organ 2021; 18 (2) :79-86 URL: http://bloodjournal.ir/article-1-1396-fa.html
شایگان مژگان، مستخدمین محبوبه، علایی مستانه، ابراهیم زاده الناز، چگینی آزیتا، محمدی سعید. آنتیبادیهای ضد آنتیژنهای سازگاری بافتی در بیماران هماتوانکولوژیک با و بدون مقاومت پلاکتی. فصلنامه پژوهشی خون. 1400; 18 (2) :79-86