Hatami H, Maghsulu M, Balali M, Seyfi Targhi M. The Efficacy impact of donor temporary deferal on the safety of blood donations in Iran during the years 2012-2014. Sci J Iran Blood Transfus Organ 2019; 16 (1) :17-23
URL:
http://bloodjournal.ir/article-1-1218-fa.html
حاتمی حسین، مقصودلو مهتاب، بلالی محمدرضا، سیفی طرقی محمد مهدی. اثربخشی معافیت موقت اهداکنندگان بر سلامت خونهای اهدایی در سطح کشور طی سالهای ۱۳۹۳-۱۳۹۱. فصلنامه پژوهشی خون. ۱۳۹۸; ۱۶ (۱) :۱۷-۲۳
URL: http://bloodjournal.ir/article-۱-۱۲۱۸-fa.html
مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون
متن کامل [PDF 421 kb]
(۱۱۱۶ دریافت)
|
چکیده (HTML) (3616 مشاهده)
متن کامل: (۱۶۸۶ مشاهده)
اثربخشی معافیت موقت اهداکنندگان بر سلامت خونهای اهدایی
در سطح کشور طی سالهای 1393-1391
حسین حاتمی1، مهتاب مقصودلو2، محمدرضا بلالی3، محمد مهدی سیفی طرقی4
چکیده
سابقه و هدف
سازمان انتقال خون ایران به جهت حفظ سلامت خون، شاخصهایی را برای اهدای خون تعریف نموده است. مطالعههای قبلی تاثیر این شاخصها بر سلامت اهدا و ضرورت اعمال آنها را نشان دادهاند. این مطالعه قصد دارد با تعیین فراوانی موارد مثبت تاییدی آزمایشهای غربالگری در اهدای مجدد اهداکنندگان و معافشدگان موقت(به ویژه به علت رفتارهای پرخطر)، نشان دهد معافیت معاف شدگان موقت در ارتقای سلامت خون مؤثر بوده است.
مواد و روشها
مطالعه از نوع توصیفی ـ تحلیلی و مقطعی بوده و گردآوری اطلاعات بر مبنای همه شماری دادههای داوطلبان اهدای خون شامل معافیت، بازگشت و نتیجه آزمایشها در نرمافزار"نگاره" صورت گرفت. یافتهها توسط آزمون کایدو و نرمافزار Excel تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها
از مجموع 6877627 داوطلب طی سالهای 1391 تا 1393، 1416791 داوطلب از اهدای خون معاف و 5460836 موفق به اهدا شدند. فراوانی مارکرهای عفونی در این اهداکنندگان، 19/0% (10354 اهدا) بود؛ این فراوانی برای 2784593 اهدای مجدد اهداکنندگان 018/0% (493 اهداکننده)؛ و برای 465594 اهدای مجدد معافشدگان 209/0% (975 اهداکننده) بود. فراوانی مارکرها برای اهدای مجدد معافشدگان به خاطر رفتارهای پرخطر 225/0% (211 اهدا) و برای بقیه معافشدگان 205/0% (764 اهدا)، بود.
نتیجه گیری
نشان داده شد فراوانی بالاتر موارد مثبت تاییدی آزمایشهای غربالگری ویروسهای منتقله از راه خون به ویژه مارکر HBsAg در مراجعهکنندگان با سابقه و مستمری که یک بار(به خصوص به خاطر رفتارهای پرخطر) معاف موقت شده و مجدداً برای اهدای خون بازگشته بودند، نسبت به کسانی که سابقه معافیت نداشتهاند، بالاتر بود و معافیت آنها، در ارتقای سلامت خون مؤثر بوده است.
کلمات کلیدی: اهداکنندگان خون، انتخاب اهداکننده، ایران
تاریخ دریافت: 15/5 /97
تاریخ پذیرش: 22/10/97
1- متخصص عفونی و MPH ـ استاد دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ـ تهران ـ ایران
2- متخصص پزشکی اجتماعی ـ دانشیار مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون ـ تهران ـ ایران
3- مؤلف مسؤول: پزشک عمومی ـ مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون ـ تهران ـ ایران ـ صندوق پستی: 1157-14665
4- پزشک عمومی ـ مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون ـ تهران ـ ایران
مقدمه
سازمان انتقال خون ایران، مسئولیت تهیه و پخش خون و فرآوردههای خونی در سطح کشور را برعهده دارد. برای این منظور، سازمان انتقال خون تلاش مینماید با جلب اعتماد مردم و ترغیب جامعه به مشارکت مستمر در اهدای خون داوطلبانه بدون چشمداشت مادی، با به کارگیری آخرین پیشرفتهای علمی دنیا و رعایت شاخص های جهانی، سالمترین خون را به میزان کافی و به موقع در اختیار مراکز درمانی و بیماران نیازمند به آنها قرار دهد.
برای اطمینان از حفظ سلامت اهداکننده و گیرنده خون، سازمان انتقال خون کشور بر مبنای معیارهای جهانی و تعاریف کشوری برای پذیرش اهداکنندگان خون، شرایطی را تعریف نموده که لازم است همه داوطلبان اهدای خون پیش از پذیرش توسط فرد ذیصلاح تحت نظر پزشک مسئول، مورد بررسی قرار گیرند. در این مرحله ناگزیر تعدادی از داوطلبان اهدای خون چه به لحاظ حفظ سلامت خودشان و چه به لحاظ افزایش اطمینان از سلامت خون اهدایی و حفظ سلامت گیرنده خون، از اهدای خون معاف میشوند و تنها داوطلبینی موفق به اهدای خون میشوند که همه شرایط استاندارد اهدای خون را دارا هستند.
یکی از شرایط دادن اجازه مصرف به خون های جمعآوری شده، سلامت خونهای اهدایی به لحاظ عدم آلودگی به عوامل بیماریزای قابل سرایت از راه خون میباشد. لذا سازمان انتقال خون ایران همه خونهای اهدایی را از نظر آلودگی به عوامل بیماریزای قابل انتقال از راه خون مشتمل بر هپاتیتهای B و C، HIV و سیفیلیس مورد آزمایشهای غربالگری قرار میدهد و در صورت واکنشپذیر بودن، آنها را وارد چرخه توزیع و مصرف نمینماید. حتی داوطلبانی هم که اخیراً شرایطی را تجربه کردهاند که باعث افزایش خطر آلودگی در آنها شده است و به اصطلاح رفتارهای پرخطر داشتهاند نیز از اهدای خون معاف میشوند؛ زیرا در صورت آلودگی اخیر به این عوامل بیماریزا، آزمایشهای غربالگری ممکن است تا هفتهها و ماهها قادر به مشخص کردن آنها نباشد.
این مطالعه با تکیه بر مجموع اطلاعات ثبت شده برای اهداکنندگانی که از ابتدای سال 1391 تا پایان سال 1393 به یکی از مراکز اهدای خون سازمان انتقال خون مراجعه کرده و موفق به اهدای خون شده و یا موقتاً از اهدای خون معاف شدهاند و تا پایان سال 1394 فرصت اهدای خون مجدد داشتهاند، اجرا گردید تا با تعیین فراوانی موارد مثبت تاییدی آزمایشهای انجام شده روی خونهای اهدایی، برخی جنبههای مهم معافیت از اهدای خون از جمله تاثیر معافیت موقت به ویژه معافیت به علت رفتارهای پرخطر بر سلامت خونهای اهدایی را روشن نماید.
مواد و روشها
این مطالعه، از نوع توصیفی ـ تحلیلی و مقطعی بوده و جمعآوری اطلاعات به صورت همه شماری داوطلبان اهدای خونی که طی سالهای 1393-1391 به مراکز اهدای خون سراسر کشور مراجعه کردهاند، انجام گرفت.
در سازمان انتقال خون ایران، آزمایشهای غربالگری برای هپاتیتهای B ، C و HIV به کمک الایزا و سیفیلیس به روش RPR انجام میشود. در صورتی که نتیجه آزمایش غربالگری واکنشپذیر باشد، لازم است برای تایید از آزمایشهای تاییدی استفاده کرد. سازمان انتقال خون ایران برای موارد RPR مثبت، در داخل سازمان، آزمایش تاییدی انجام نمیدهد اما برای سایر بیماریها به ترتیب برای هپاتیتهای B و C از روش الایزا و برای HIV از روش وسترن بلات استفاده میشود. در سازمان انتقال خون ایران تمامی اطلاعات مربوط به داوطلبان اهدای خون شامل اطلاعات اهداکنندگان پذیرفته شده و پذیرفته نشده در زمان انجام معاینه و مصاحبه پزشکی و هم چنین نتایج آزمایشهای غربالگری آنها، در برنامه نرمافزاری نگاره ثبت میشود که همه آنها قابل دسترسی میباشند.
در این مطالعه، تمامی اهداکنندگانی که در بازه زمانی ابتدای 91 تا پایان 93 اقدام به اهدای خون کرده و پذیرفته شده ویا معاف موقت شدهاند، وارد مطالعه شدند و سپس مراجعه مجدد آنها در بازه زمانی بلافاصله پس از پایان مدت معافیت اجباری(فاصله 58 روز از زمان اهدا) و یا مدت زمان تعیین شده برای معافیت موقت، تا پایان سال 1394 سنجیده شد. سپس با استخراج اطلاعات لازم و با وارد کردن آنها در برنامه نرمافزاری Excel و با استفاده از فرمولها و آزمونهای آماری کایدو، 05/0 p≤ معنادار تلقی گردید.
در مطالعه حاضر با تعیین فراوانی نتایج مثبت تاییدی هپاتیتهای B، C و HIV در اهداکنندگان و اهداکنندگانی که قبلاً از اهدای خون معاف موقت شده و مجدداً برای اهدای خون مراجعه کرده و پذیرفته شدهاند(به ویژه کسانی که به علت رفتارهای پرخطر از اهدای خون معاف شدهاند)، تلاش نمودیم تا تاثیر یا عدم تاثیر معافیت این گونه داوطلبان را در ارتقای سلامت خون نشان داده و بر ضرورت احتمالی معافیت آن ها تاکید نماییم.
اطلاعات داوطلبان اهدای خون کاملاً محرمانه بوده و مشخصاتشان حفظ میگردد. از آنجایی که در بازه زمانی مطالعه، برنامه نرمافزاری اطلاعات اهداکنندگان اداره کل انتقال خون استان تهران با بقیه استانهای کشور متفاوت بود، دریافت اطلاعات کامل آنها میسر نشده و لذا بیشتر اهداکنندگان استان تهران از مطالعه حذف شدند. هم چنین عدم ثبت برخی اطلاعات دموگرافیک نظیر جنس؛ و یا مشخص نبودن نوع اهدا و وضعیت مراجعه مجدد اهداکننده نیز باعث خروج تعدادی از اهداکنندگان از مطالعه گردید.
در مجموع طی بازه زمانی مطالعه، حدود 8/10% از مجموع اهدکنندگان و 5/16% معافشدگان از اهدا، به یکی از دلایل فوق از آمار این مطالعه حذف شدند. متغیرهای مورد مطالعه شامل معیارهای معافیت، معافیت به علت رفتارهای پرخطر، بازگشت اهداکنندگان، جنس و سابقه قبلی اهدا بودند. معافیت به علت رفتارهای پرخطر شامل معافیت به علت انجام حجامت؛ انجام خالکوبی(Tattooing)؛ سوراخ کردن بدن وگوش (Piercing)؛ انجام طب سوزنی(Tattoo Puncture)؛ ارتباطات خارج از چارچوب خانواده؛ احتمال ابتلا به عفونت HIV؛ احتمال حامل بودن HCV و HBV وابتلا به بیماریهای مقاربتی طی 12ماه گذشته بود.
در این مطالعه موارد معافیت به دلیل تاثیر مورد انتظار رفتارهای پرخطر در به خطر انداختن سلامت خون اهدایی، در دو دسته کلی "معافیت به خاطر سابقه رفتارهای پرخطر" و "سایر علل معافیت" دستهبندی گردید.
یافتهها
از مجموع 6877627 داوطلب اهدای خون سالهای 1393-1391؛ 6/20% از آنها(1416791 داوطلب) در زمان انجام مصاحبه و معاینه پزشکی به دلیل عدم داشتن شرایط اهدای خون از اهدای خون معاف شده و 4/79% آنها (5460836 داوطلب) موفق به اهدای خون شدهاند. فراوانی مارکرهای عفونی برای مجموع سه مارکر (HBsAg ، HCV Ab و HIV Ab ) در کل کسانی که موفق به اهدای خون شده بودند(5460836 اهدا)، 19/0% (10354 اهدا) بود؛ این فراوانی برای 2784593 اهدای مجدد اهداکنندگان 018/0% (493 اهداکننده)؛ و برای 465594 اهدای مجدد معاف شدگان از اهدا 209/0% (975 اهداکننده) بود(جدول 1). از 465594 اهدای مجدد معاف شدگان، 93637 اهدا مربوط به اهدای مجدد "معافشدگان به خاطر رفتارهای پرخطر" و 371957 اهدا برای "معاف شدگان به خاطر سایر علل معافیت" بوده که فراوانی مارکرها برای آنها به ترتیب 211 اهدا (225/0%) و 764 اهدا(205/0%) بود.
در مقایسه فراوانی بر اساس جنس این نتایج به دست آمد: فراوانی مارکرهای عفونی در اهداکنندگان، اهدای مجدد معافشدگان و اهدای مجدد اهداکنندگان در مردان به ترتیب 19/0% ، 21/0% و 018/0% و در زنان 187/0% ، 201/0% و 018/0% بود(جدول 2).
در مقایسه فراوانی مارکرهای عفونی به تفکیک نوع اهدا(بار اول، با سابقه و مستمر)، این نتایج مشاهده شد:
فراوانی مارکرهای عفونی به ترتیب بار اول، با سابقه و مستمر 729/0% ، 033/0% و 009/0% ، در اهداکنندگان، 038/0% ، 033/0% و 009/0% در اهدای مجدد اهداکنندگان و 733/0% ، 034/0% و 022/0% در اهدای مجدد معافشدگان به دست آمد(جدول 1).
جدول 1: فراوانی نتایج مثبت تائیدی هپاتیتهای B ، C و HIV سالهای 91 تا 94 به تفکیک نوع اهدا در اهداکنندگان و اهدای مجدد معافشدگان موقت
فراوانی |
|
تعداد |
HBsAg
مثبت |
درصد HBsAg مثبت |
HCV Ab مثبت |
درصد HCV Ab مثبت |
HIVAb مثبت |
درصد HIV Ab مثبت |
مجموع مارکرها |
درصد |
اهداکنندگان |
بار اول |
1321064 |
7194 |
545/0 |
2339 |
1771/0 |
100 |
0076/0 |
9633 |
729/0 |
مجموع با سابقه و مستمر |
4139771 |
418 |
010/0 |
239 |
0058/0 |
64 |
0015/0 |
721 |
017/0 |
|
کل |
5460836 |
7612 |
139/0 |
2578 |
047/0 |
164 |
0030/0 |
10354 |
19/0 |
اهدای مجدد معافشدگان |
بار اول |
120437 |
668 |
555/0 |
205 |
1702/0 |
10 |
0083/0 |
883 |
733/0 |
مجموع با سابقه و مستمر |
345158 |
64 |
019/0 |
22 |
0064/0 |
6 |
0017/0 |
92 |
027/0 |
|
کل |
465595 |
732 |
157/0 |
227 |
0488/0 |
16 |
0034/0 |
975 |
209/0 |
جدول 2: فراوانی نتایج مثبت تائیدی هپاتیتهای B ، C و HIV سالهای 91 تا 94 به تفکیک جنس در اهداکنندگان و مراجعه مجدد معافشدگان موقت
فراوانی |
تعداد اهدا |
HBs Ag |
HCV Ab |
HIV Ab |
مجموع مارکرها |
فراوانی موارد مثبت |
درصد فراوانی |
فراوانی موارد مثبت |
درصد فراوانی |
فراوانی موارد مثبت |
درصد فراوانی |
فراوانی موارد مثبت |
درصد فراوانی |
اهداکنندگان |
مردان |
5069345 |
7075 |
140/0 |
2392 |
047/0 |
155 |
0031/0 |
9622 |
19/0 |
زنان |
391491 |
537 |
137/0 |
186 |
048/0 |
9 |
0023/0 |
732 |
187/0 |
p value |
6283/0 p= |
7811/0 p= |
3819/0 p= |
6980/0 p= |
کل |
5460836 |
7612 |
139/0 |
2578 |
047/0 |
164 |
0030/0 |
10354 |
19/0 |
اهدای مجدد اهداکنندگان |
مردان |
2643417 |
263 |
010/0 |
167 |
0063/0 |
38 |
0014/0 |
468 |
018/0 |
زنان |
141177 |
14 |
010/0 |
9 |
0064/0 |
2 |
0014/0 |
25 |
018/0 |
p value |
0000/1 p= |
9632/0 p= |
0000/1 p= |
9978/0 p= |
کل |
2784594 |
277 |
010/0 |
176 |
0063/0 |
40 |
0014/0 |
493 |
018/0 |
معافشدگان |
مردان |
419747 |
662 |
158/0 |
206 |
0491/0 |
15 |
0036/0 |
883 |
21/0 |
زنان |
45848 |
70 |
153/0 |
21 |
0458/0 |
1 |
0022/0 |
92 |
201/0 |
p value |
7977/0 p= |
7612/0 p= |
6286/0 p= |
6662/0 p= |
کل |
465595 |
732 |
157/0 |
227 |
0488/0 |
16 |
0034/0 |
975 |
209/0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
بحث
فراوانی مارکرهای عفونی در مجموع 5460836 اهدای
خون موفق صورت گرفته طی سالهای 1391 تا 1393، 19/0% (10354اهدا) بود؛ این فراوانی برای 2784593 اهدای مجدد اهداکنندگان، 018/0% (493اهداکننده) و برای 465594 اهدای مجدد معافشدگان، 209/0% (975 اهداکننده) بود. فراوانی مارکرها برای اهدای مجدد معافشدگان به خاطر رفتارهای پرخطر 225/0% (211 اهدا) و برای بقیه معافشدگان 205/0% (764 اهدا)، بود. پژوهشهای متعددی به منظور تاکید بر اهمیت رعایت شاخصهای پذیرش اهداکنندگان در ارتقای سلامت اهدا، انجام شده است. در مطالعهای که توسط دکتر صمدی و همکاران تحت عنوان" مقایسه فراوانی آنتی ژن سطحی هپاتیت B ، آنتیبادی هپاتیت C و آنتیژن /آنتیبادی HIV در داوطلبان اهداکننده خون و معاف شده از اهدای خون به دلیل رفتار مخاطره آمیز" انجام شده و در سال 1392 منتشر شده است، مشاهده گردید در 619 داوطلب معاف شده از اهدا، فراوانی موارد مثبت آزمایشهای غربالگری برای هپاتیت C (3/1%) به شکل معناداری بالاتر از فراوانی آن در افراد داوطلب تایید شده بود (0%)(003/0 p=)(1). در مطالعهای دیگر توسط دکتر رازجو و همکاران که در سال 1388 پیرامون "تاثیر انتخاب اهداکننده بر سلامت خون در ایران" انجام گردید، مشاهده شد در 100000داوطلب معاف شده از اهدای خون، فراوانی موارد مثبت آزمایشهای غربالگری برای هپاتیت B ، C وHIV به ترتیب 7/1برابر، 15برابر و 24برابر بالاتر از فراوانی آنها در اهداکنندگان پذیرفته شده بود، که این نتیجه نشاندهنده تاثیر و ضرورت رعایت شاخصهای معافیت در پذیرش اهداکنندگان میباشد(2). اما در این مطالعه چنین تفاوت فاحشی در فراوانی مارکرها در زمان بازگشت مجدد معافشدگان نسبت به فراوانی آنها در اهداکنندگان و یا بازگشت مجدد اهداکنندگان مشاهده نشد. فراوانی مارکر HCVAb در معافشدگان و معافشدگان به دلیل رفتارهای پرخطر تفاوت معناداری با فراوانی آن در اهداکنندگان نداشت: به ترتیب 0474/0% در اهداکنندگان(2578مورد از 5460836 اهدا)،
0488/0% در معاف شدگان(227 مورد از 465595 اهدا) و 0438/0% در معافشدگان به دلیل رفتارهای پرخطر(41 مورد از 93637 اهدا)(به ترتیب 6739/0 p= و 6156/0 p=).
فراوانی مارکر HBsAg هم در معافشدگان و هم در معافشدگان به دلیل رفتارهای پرخطر بیشتر از اهداکنندگان بود: به ترتیب در اهداکنندگان، معافشدگان و معافشدگان به دلیل رفتارهای پرخطر 139/0% (7612 مورد از 5460836 اهدا)، 157/0% (732 مورد از 465595 اهدا) و 176/0% (165 مورد از 93637 اهدا) بود(به ترتیب 13/1 برابر و 27/1 برابر اهداکنندگان)(به ترتیب (0016/0 p= و 0026/0 p=).
فراوانی مارکر HIVAb نیز در معافشدگان ویا معافشدگان به دلیل رفتارهای پرخطر تفاوت معناداری با اهداکنندگان نداشت:
0030/0% (164مورد از 5460836 اهدا) در اهداکنندگان، 0034/0% (16 مورد از 465595 اهدا) در معافشدگان، 0053/0% (5 مورد از 93637 اهدا) در معافشدگان به دلیل رفتارهای پر خطر.
بالا بودن فراوانی مارکر HBsAg در اهدای مجدد معافشدگان و به ویژه معافشدگان به دلیل رفتارهای پرخطر نسبت به اهداکنندگان، در تایید نتایج مطالعه فوجی و زو روی اهداکنندگان 4 منطقه مختلف از صلیب سرخ آمریکا بود. البته در آن مطالعه احتمال مثبت شدن هم برای مارکرهای هپاتیت B و هم برای مارکرهای هپاتیت C در داوطلبانی که به دلیل خطر احتمالی برای هپاتیت و یا خطر سابقه تزریق مواد مخدر از اهدای خون معاف شده بودند و برای آن پژوهش فراخوانده شده بودند، نسبت به اهداکنندگان پذیرفته شده بالاتر بود؛ در مطالعه ما احتمال مثبت شدن فقط برای مارکرهای هپاتیت B بالاتر بود(3).
در این مطالعه وقتی اهداکنندگان بار اول با معافشدگان بار اول و اهداکنندگان با سابقه و مستمر با معافشدگان با سابقه و مستمر مقایسه شدند مشاهده شد که فراوانی هیچ یک از مارکرها در اهداکنندگان بار اول با فراوانی آنها در اهداکنندگان باراول که قبلا یک بار از اهدای خون معاف شده بودند، تفاوت معناداری نداشت. اما فراوانی مارکر HBsAg برای اهداکنندگان با سابقه و مستمری که در مراجعه قبل، از اهدای خون معاف شده بودند، نسبت به اهداکنندگان با سابقه و مستمری که سابقه معافیت نداشتهاند، به شکل معناداری بالاتر بود(0001/0 p<)، که این یافته نشاندهنده تاثیر معافیت اهداکنندگان در سلامت اهدا در گروه اهداکنندگان باسابقه و مستمر میباشد(جدول 1).
این نتایج با نتایج مطالعه دیگری از فوجی و زو روی اهداکنندگان صلیب سرخ آمریکا، کمی متفاوت بود: در آن مطالعه در داوطلبانی که سابقه معافیت به دلیل خطر احتمالی برای عفونتهای ویروسی داشته و طی سالهای 2000 تا 2001 برای اهدای خون مجدد بازگشته بودند، نسبت به اهداکنندگان پذیرفته شده؛ هم برای معافشدگان بدون سابقه اهدای خون با اهداکنندگان بار اول و هم برای مقایسه معافشدگان با سابقه اهدای قبلی با اهداکنندگان با سابقه و مستمر، احتمال مثبت شدن مارکرها نه برای هپاتیت Bو نه برای هپاتیت C تفاوتی نداشته و بالاتر نبود(4).
نتیجهگیری
در این مطالعه نشان داده شد فراوانی موارد مثبت تاییدی آزمایشهای غربالگری به ویژه برای مارکر HBsAg در مراجعهکنندگان با سابقه و مستمری که یک بار با معافیت موقت روبرو شده و مجدداً برای اهدای خون بازگشتهاند، به خصوص در معافشدگان به خاطر رفتارهای پرخطر، نسبت به کسانی که سابقه معافیت نداشتهاند، بالاتر بود و معافیت آنها در ارتقای سلامت خونهای اهدایی مؤثر بوده است. اما پاسخ به این پرسش که "آیا نتیجه مثبت آزمایشها در زمان مراجعه اول این اهداکنندگان نیز قابل تشخیص بوده یا نه؟" میتواند موضوع مطالعه دیگری باشد.
تشکر و قدردانی
این مقاله نتیجه پایان نامه دوره MPH با گرایش طب انتقال خون از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و با همکاری مرکز تحقیقات انتقال خون، مؤسسه عالی آموزش و پژوهش طب انتقال خون میباشد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
اهدا خون انتشار: 1398/1/19