فصلنامه پژوهشی خون

  چکید ه

  سابقه و هدف

  ویروس هپاتیت B یکی از عوامل ایجاد کننده هپاتیت، سیروز کبدی و کارسینوم هپاتوسلولار است که در حال حاضر تنها راه مطمئن پیشگیری از آن، واکسیناسیون می‌باشد. با توجه به این که یکی از مهم‌ترین راه‌های انتقال این ویروس دریافت خون و فرآورده‌های خونی است، دریافت‌کنندگان این فرآورده‌ها همواره در معرض ابتلا به این ویروس می‌باشند. با توجه به اهمیت موضوع واکسیناسیون در بیماران دریافت‌کننده فرآورده‌های خونی، پژوهشی در مورد ارزیابی سطح و دوام ایمنی این بیماران انجام و موارد نیازمند به تجدید واکسیناسیون مشخص شد.

  مواد وروش‌ها

  در این مطالعه که از نوع مقطعی بود، 93 بیمار دریافت کننده فرآورده‌های خونی شامل 83 بیمار تالاسمی، 5 بیمار هموفیلی و 5 بیمار مبتلا به کم خونی فانکونی به صورت نمونه‌گیری آسان انتخاب و نمونه خون آن‌ها از نظر آنتی‌ژن سطحی هپاتیت (HBsAg)B ، آنتی‌بادی علیه آنتی‌ژن سطحی (HBsAb) و آنتی‌بادی علیه قسمت مرکزی (Core) هپاتیت (HBcAb)B مورد آزمایش قرار گرفت. نهایتاً بر اساس تیتر HBsAb بیماران را به سه گروه ایمن، با ایمنی نسبی و غیر ایمن تقسیم‌بندی شدند و موارد با ایمنی نسبی و فاقد ایمنی جهت انجام واکسیناسیون مجدد معرفی گردیدند. در بیمارانی که واکسینه شده بودند زمان آخرین تزریق واکسن ثبت شد و ارتباط این زمان با سطح ایمنی بیماران از طریق آزمون کای‌دو (Chi-square) و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

  یافته‌ها

  از بیماران مورد بررسی، 5 بیمار سابقه دریافت واکسن هپاتیت B نداشتند و یا واکسیناسیون ناقص داشتند که از مطالعه حذف و 88 مورد واکسیناسیون کامل شده بودند که از این بیماران 25 بیمار (5/28 درصد) غیر ایمن، 11 بیمار(5/12 درصد) ایمن نسبی بودند و 52 نفر(59 درصد) ایمنی کامل داشتند. در بیماران واکسینه شده، بین سطح ایمنی با مدت زمان سپری شده از آخرین نوبت واکسن ارتباط معنی‌داری به دست آمد به این صورت که در 82 درصد افراد واکسینه شده با گذشت 5 سال یا کمتر از آخرین نوبت واکسن، ایمنی کامل وجود داشت(05/0 p< ). در حالی‌که این رقم در افراد با سابقه واکسیناسیون بیش از 5 سال به 7/35 درصد رسیده بود.

  نتیجه گیری

  با توجه به این‌که ابتلا به هپاتیت B در دریافت‌کنندگان فرآورده‌های خونی مشکلی به مشکلات بیماران اضافه می‌نماید، مشخص شدن وضعیت ایمنی این بیماران و ایمن‌سازی آن‌ها از اهمیت خاصی برخوردار بوده و به دلیل ارتباط معنی‌دار بین گذشت زمان و کاهش سطح آنتی‌بادی محافظ، واکسیناسیون مجدد پس از 5 سال از دریافت آخرین نوبت واکسن در این افراد توصیه می‌گردد.

  کلمات کلیدی : هموفیلی، تالاسمی، واکسیناسیون، انتقال خون