فصلنامه پژوهشی خون

  چکید ه

  سابقه و هدف

  یکی از اهداف اصلی سازمان انتقال خون، انگیزش مردم برای اهدای داوطلبانه خون است. در فرآیند ایجاد انگیزش، شناسایی نگرش‌ها و باورهای مردم در اهدای خون نقش محوری دارد. از طرفی کاهش یا حذف خون جایگزین در کشور نیز ارتباط نزدیکی با تمایل مردم به اهدای داوطلبانه خون دارد. سازمان انتقال خون در سال‌‌های گذشته گام‌های بلندی را برای حذف خون جایگزین برداشته است و آن را به عنوان یک اولویت در برنامه راهبردی خود قرار داده است. به طوری که در چند سال اخیر در اکثر استان‌های کشور درصد خون جایگزین صفر گزارش شده و در حال حاضر فقط در سه استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان و خوزستان شاخص خون جایگزین بالاتر از صفر است. با توجه به نقش نگرش‌ها و باورهای مردم در تمایل آن‌ها به اهدای خون در سه استان جنوبی کشور که با مشکل اهدای خون جایگزین مواجه‌اند، در یک پژوهش کیفی به مطالعه باورها و نگرش‌های مردم این سه استان در تمایل به اهدای خون پرداخته شد.

  مواد وروش‌ها

  مطالعه انجام شده از نوع کیفی بود. در این مطالعه شش جلسه بحث گروهی متمرکز با مردم این استان‌ها و در هر یک از این استان‌ها دو جلسه بحث گروهی متمرکز برگزار شد. در هر جلسه گروه‌های متنوع و مشخصی از افراد جامعه با استفاده از معیارهای از قبل تعیین شده شرکت کردند.

  یافته‌ها

  باورها و اعتقادات ممانعت کننده در مورد اهدای خون استخراج شد، انتقال عفونت به اهداکننده، باور نداشتن کمبود خون، اهدای خون مختص مردان است، دختران نباید خون بدهند، وقتی خون بدهیم ضعیف می‌شویم، اهدای خون اعتیاد را مشخص می‌کند، حجامت بهتر از خون دادن است، حرام دانستن اهدای خون در برخی جمعیت‌ها و تاثیر منفی خون دادن بر قوای جنسی از جمله این تصورات ممانعت کننده است.

  نتیجه گیری

  به منظور ارتقای انگیزش مردم منطقه برای اهدای داوطلبانه خون لازم است ضمن استفاده از ابزار " بازاریابی اجتماعی" در ترغیب افراد برای اهدای داوطلبانه خون، از فهرست این باورها و اعتقادات در بازاریابی اجتماعی و تبلیغات استانی استفاده شود. نگرش‌هایی که در هر سه استان مشترک است از طریق برنامه‌های مشابه قابل اصلاح است. برای اصلاح نگرش‌های خاص هر منطقه لازم است که برنامه‌هایی ویژه همان استان طراحی شود.