تزریق گلبول قرمز متراکم در نوزادان نارس بیمارستان کودکان مفید تهران سال 1395
صالحه تجلی1، پروین تترپور2، مینو فلاحی3
چکیده سابقه و هدف تولد زودرس نوزادان و بستری شدن آنان در بخش مراقبت ویژه نوزادان نسبت به دهههای گذشته افزایش چشمگیری داشته است. آنمی یکی از رایجترین عوارض نارسی است. هدف این پژوهش، برررسی تزریق گلبول قرمز متراکم در نوزادان نارس بستری در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان بیمارستان کودکان مفید تهران سال 1395 بود. مواد و روشها برای انجام این پژوهش توصیفی مقطعی، 116 نوزاد نارس با وزن کمتر از 1500 گرم و سن حاملگی کمتر از 35 هفته که سابقه جراحی و ناهنجاریهای مادرزادی نداشته و سابقه تزریق خون داشتند، وارد مطالعه شدند و بعد از جمعآوری اطلاعات جمعیتشناسی، تظاهرات بالینی قبل و بعد از تزریق خون جمعآوری و توسط نرمافزار 20 SPSS و آزمون تی وابسته مورد مقایسه قرار گرفتند. یافتهها بر اساس یافتههای پژوهش، میزان وقوع آپنه قبل و بعد از تزریق خون به ترتیب 31/79% و 82/19% ، تاکی کاردی 17/80% و 27/48% و وجود باقیمانده شیر در معده 73/55% و 34/21% بود. میانگین میزان هموگلوبین قبل و بعد به ترتیب mg/dL 1/9 و mg/dL 8/11 و میزان هماتوکریت قبل و بعد نیز به ترتیب 6/25% و 5/32% بود. نتیجه گیری یافتهها نشان داد بین وقوع آپنه، تاکی کاردی، وجود باقیمانده شیر در معده، میزان هموگلوبین و میزان هماتوکریت قبل و بعد از تزریق خون تفاوت آماری معناداری وجود دارد(به ترتیب 001/0 p= ، 004/0 p= ، 005/0 p= ، 001/0 p=). بنابراین تزریق گلبول قرمز متراکم بر اساس دستورالعمل فعلی، سبب اصلاح شرایط بالینی و آزمایشگاهی نوزاد میشود. کلمات کلیدی:آنمی، انتقال خون، گلبولهای قرمز
تاریخ دریافت: 27/1 /96 تاریخ پذیرش: 24/11/96
1- کارشناس ارشد پرستاری مراقبتهای ویژه نوزادان ـ مرکز تحقیقات سلامت نوزادان بیمارستان کودکان مفید ـ دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ـ تهران ـ ایران 2- مؤلف مسئول: کارشناس ارشد پرستاری داخلی و جراحی ـ مربی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی ایران ـ تهران ـ خیابان ولیعصر(عج) ـ بالاتر از میدان ونک ـ ایران ـ کدپستی: 1996713883 2- فوق تخصص نوزادان ـ استادیار مرکز تحقیقات سلامت نوزادان بیمارستان کودکان مفید ـ دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ـ تهران ـ ایران
مقدمه تولد زودرس نوزادان و بستری شدن آنان در بخش مراقبت ویژه نوزادان نسبت به دهههای گذشته افزایش چشمگیری داشته است و علت آن میتواند به پیشرفت تکنولوژی در زمینه مراقبت از مادران در دوران بارداری و زایمان و مراقبت از نوزاد، مربوط باشد(1). حدود 80-50 درصد نوزادان نارس با وزن کمتر از 1250 گرم که در بخش نوزادان یا مراقبت ویژه نوزادان بستری میشوند، حداقل سابقه یک نوبت ترانسفیوژن(تزریق خون و فرآوردههای خونی) دارند(2). آنمی یکی از رایجترین عوارض نارسی است. سالانه بیش از 130000 نوزاد در آمریکا از آنمی رنج میبرند که رقم یک میلیون ترانسفیوژن را به خود اختصاص میدهند(3). ترانسفیوژن در دوران نوزادی اغلب به علت کم خونی صورت میگیرد و سبب بهبود علایم و تظاهرات بالینی مرتبط با کمخونی میشود(2). در واقع بیشترین فـرآوردههـای خونـی مـورد استفاده در نـوزادان به ترتیب عبارتند از گلبول قرمز متراکم، پلاسمای تازه منجمد، خون کامل و پلاکت. گلبول قرمز متراکم رایجترین فرآورده تزریقی در نوزادان
میباشد(4).به جز خون کامل (با هدف تعویض خون) سایر فرآوردههای خونی، در نوزادان نارس و نوزادان با وزن کم تولد بیشترین مورد مصرف را داشتهاند(7-5). نوزادان نارس در طی هفتههای اول بعد از تولد به دلایل متفاوت دچار کاهش هموگلوبین و هماتوکریت میشوند که این تغییر، آنمی نارسی نامیده میشودو میتواند سبب سایر اختلالات نارسی، پیچیده شدن سیر درمان، طولانی شدن مدت بستری و افزایش هزینههای درمانی شود(8). هدف این پژوهش برررسی تزریق گلبول قرمز متراکم در نوزادان نارس بستری در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان بیمارستان کودکان مفید تهران سال 1395 بود.
مواد و روشها جهت اجرای این پژوهش توصیفی- مقطعی، نوزادان نارس با وزن کمتر از 1500 گرم و سن حاملگی کمتر از 35 هفته که از تیر ماه 1394 تا تیر ماه 1395 در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان بیمارستان کودکان مفید بستری بودند و در طول 28 روز ابتدای بعد از تولد، حداقل سابقه یک نوبت تزریق گلبول قرمز داشتند، مطالعه شدند.
جدول 1: دستورالعمل تزریق گلبول قرمز متراکم در نوزادان
اندیکاسیون تزریق
هموگلوبین mg/kg
هماتوکریت درصد
ترانسفیوژن mL/kg
رتیکولوسیت کمتر از صد هزار
≤ 7
≤ 20
20
بیماری تنفسی تحت NCPAP کمتر از 6 سانتیمتر آب و یا FiO2 کمتر از 40 درصد با یکی از شرایط زیر: نوزادانی که علیرغم دریافت متیل گزآنتینها طی24 ساعت گذشته 9 دوره آپنه و برادیکاردی داشتند یا آنهایی که در طی 24 ساعت گذشته دچار دو دوره آپنه شدند به طوری که جهت بهبود نیاز به تهویه با بگ و ماسک دارند. نوزادانی که تاکی پنه(تنفس بیشتر از 80 در دقیقه) و تاکی کاردی(ضربان قلب بیشتر از 180 در دقیقه) پایدار برای 24 ساعت داشته باشند. نوزادانی که علیرغم دریافت کالری کافی(kcal/kg/day100) به مدت 4 روز متوالی کمتر از 10 گرم در روز افزایش وزن داشته باشند. نوزادان کاندید اعمال جراحی
≤ 8
≤ 25
20
نوزادان مبتلا به بیماری تنفسی و تحت تهویه مکانیکی داخل تراکئال یا نازال با نیاز به FiO2 بیش از 40 درصد و یا فشار بیشتر از 6 سانتیمتر آب
≤ 10
≤ 30
15
نوزادان مبتلا به بیماری تنفسی و تحت تهویه مکانیکی CPAP و نیاز به FiO2 بیش از 40 درصد و یا MAP بیشتر از 8 سانتیمتر آب نوزاد مبتلا به نارسایی قلب
≤ 11
≤ 35
15
در این پژوهش تزریق گلبول قرمز متراکم بر اساس دستورالعمل بخش که مستند بر منابع میباشد، صورت گرفت(جدول 1)(9). اطلاعات جمعیتشناسی نوزادان جمعآوری شد و سپس تظاهرات بالینی بر اساس گزارشهای روزانه پرستاری و مقادیر آزمایشگاهی قبل(آخرین آزمایش قبل از تزریق خون) و بعد(حداقل 4 ساعت بعد از تزریق گلبول قرمز متراکم) جمعآوری و در نرمافزار SPSS نسخه 20 وارد شدند. بعد از انجام آزمون t وابسته، نتایج به صورت جداول فراوانی و مقایسهای گزارش شدند.
یافتهها از میان نوزادان بستری در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان از تیرماه 94 تا تیر ماه 95، تعداد 116 مورد نوزاد، که سن حاملگی کمتر از 37 هفته و وزن کمتر از 1500 گرم داشتند و در طی 28 روز ابتدای بعد از تولد حداقل سابقه یک نوبت تزریق خون داشتند، وارد مطالعه شدند. یافتهها نشان داد از میان 116 نوزاد، 86/50% نمونهها مؤنث و 13/49% نمونهها مذکر بودند. تفاوت آماری معناداری بین جنسیت نوزاد و احتمال دریافت فرآورده وجود نداشت. میانگین وزن نوزادان شرکتکننده در پژوهش 1152 گرم و میانگین سن جنینی 32 هفته بوده است. همچنین ارتباط معناداری بین وزن هنگام تولد و تعداد دفعات تزریق فرآورده مشاهده شد. در میان کل نمونهها، 42 مورد(2/36%) با زایمان طبیعی و 74 مورد(79/63%) به واسطه زایمان سزارین متولد شده بودند(جدول 2). بر اساس مشاهدههای پژوهشگران در نمونههای این پژوهش نیز شواهد بالینی آپنه، تاکی کاردی و برادیکاردی وجود داشت که میزان وقوع آپنه و تاکی کاردی قبل و بعد از تزریق گلبول قرمز متراکم به صورت معناداری کاهش یافت(به ترتیب 001/0 p= و 004/0 p=). با توجه به شرایط بالینی، از میان 61 نمونه که تغذیه میشدند، قبل از ترانسفیوژن تعداد 34 (77/55%) مورد حجم باقیمانده داشتند و این میزان بعد از تزریق خون به 21 مورد(42/34%) کاهش یافت. جدول 2: ویژگیهای جمعیتشناسی گروه مطالعه
متغیر
جنس
فراوانی
جنس
مؤنث
59 (86/50)
مذکر
57 (13/49)
نوع زایمان
طبیعی
42 (20/36)
سزارین
74 (79/63)
وضعیت تغذیه
شیر مادر
34 (31/29)
فورمولا
27 (27/23)
NPO
55 (41/47)
Mean
SD
وزن
1152 گرم
1571
سن جنینی
32 هفته
2/35
تعداد دفعات نمونهگیری از خون
3/8 نوبت
7/5
حجم خون ترانسفیوژن شده
17 سیسی
3/15
سن فرآورده
11 روز
1/13
جدول 3: مقایسه نوزادان گروه مطالعه قبل و بعد از تزریق فرآورده خونی
قبل از ترانسفیوژن (116 n=)
بعد از ترانسفیوژن (116 n=)
p value
علائم بالینی
آپنه
91 (31/79)
23 (82/19)
001/0
برادیکاردی
77 (37/66)
61 (58/52)
-
تاکی کاردی
93 (17/80)
56 (27/48)
004/0
وجود بیشتر از نیمی از حجم شیر نوبت قبل به صورت هضم نشده در معده (باقیمانده)
34 (73/55)
21 (42/34)
005/0
مقادیر آزمایشگاهی
هموگلوبین
mg/dL 1/9
8/11 mg/dL
001/0
هماتوکریت
6/25
5/32
001/0
با توجه به شرایط بالینی، از میان 61 نمونه که تغذیه میشدند، قبل از ترانسفیوژن تعداد 34 (77/55%) مورد حجم باقیمانده داشتند و این میزان بعد از تزریق خون به 21 مورد (42/34%)کاهش یافت(جدول 3).
بحث نوزادان از جمله گروههایی هستند که بیشترین احتمال دریافت فرآوردههای خونی در حین بستری در بیمارستان را دارند(4). نوزادانی که در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان بستری میشوند نسبت به سایر نوزادان بیشتر در معرض خطر آنمی هستند. عواملی که آنمی را در آنها تشدید میکند، شامل نارسی، خونگیریهای متعدد، دقیق شدن خون، اختلال عملکرد مغز استخوان و محدودیت تغذیه است. در یک بررسی گذشتهنگر که در چند مرکز در ایالات متحده انجام شده بود، نشان داده شد محدودیت در تزریق خون و فرآوردههای خونی خطر خونریزی داخل پارانشیم مغز، لکومالاسی پره ونتریکولار و آپنه را تشدید میکند(10). در این پژوهش تعداد 116 نوزاد که شامل 59 پسر (86/50%) و 57 دختر(13/49%) بودند با میانگین وزن 1152 گرم و میانگین سن بارداری 32 هفته که در طی 28 روز ابتدای بستری سابقه یک نوبت تزریق گلبول قرمز متراکم داشتند مورد بررسی قرار گرفتند. یافتهها نشان داد تفاوت آماری معناداری بین جنسیت نوزاد و احتمال دریافت فرآورده وجود ندارد. ورما و هملات نیز در پژوهش خود در سال 2008 ، بین احتمال دریافت گلبول قرمز متراکم و جنسیت، تفاوت آماری ذکر نکردند(4). در نتایج به دست آمده از پژوهش محققی و همکاران در سال 1385، 68% نوزادان نارس با سن حاملگی کمتر از 30 هفته، 41% از نوزادان 34-31 هفته و 16% از نوزادان 37-35 هفته فرآورده دریافت کرده بودند. در این مطالعه ارتباط معناداری بین سن حاملگی و تعداد دفعات تزریق فرآورده مشاهده شد. هم چنین ارتباط معناداری بین وزن هنگام تولد و تعداد دفعات تزریق فرآورده مشاهده شد، به طوری که 72% از نوزادانی که فرآورده دریافت کرده بودند وزن 1500 گرم و کمتر داشتند و 4% آنها وزن بیشتر از 2000 گرم و بیشتر داشتند. در این مطالعه ارتباط معناداری بین جنس، مدت بستری و بیماری زمینهای با تزریق فرآورده مشاهده نشد(5). از میان 116 مورد، 42 مورد(2/36%) با زایمان طبیعی و 74 مورد(79/63%) به واسطه زایمان سزارین متولد شده بودند. تفاوت آماری معناداری بین نوع زایمان و احتمال دریافت فرآورده وجود نداشت. بر اساس مشاهده پژوهشگران، بالاتر بودن تعداد دفعات تزریق خون در نوزادان نارسی که به دنبال زایمان سزارین متولد شده بودند، میتواند به پرخطر بودن زایمان نوزاد نارس مربوط باشد. از میان نمونهها، برای تعداد 61 مورد در طی ده روز ابتدای تولد، تغذیه رودهای(شیر مادر یا فرمولا) آغاز شد و تعداد 55 مورد نیز در طی ده روز ابتدای تولد NPO بودند. مطالعهای در سال 2014 توسط عادل و همکاران در بیمارستان کودکان دانشگاهی شهر تورنتو کانادا با هدف بررسی میزان وقوع انتروکولیت نکروزان و ارتباط آن با ترانسفیوژن گلبول قرمز متراکم در 48 ساعت ابتدای تولد انجام شد. در نتایج این پژوهش مشخص شد بین تزریق گلبول قرمز متراکم و وقوع انتروکولیت نکروزان ارتباط معناداری وجود داشت و تزریق گلبول قرمز متراکم در این گروه سیر بهبودی را کاهش و مدت بستری در بیمارستان را افزایش داد. عادل و همکاران دریافتند نوزادانی که قبل، حین و بلافاصله بعد از ترانسفیوژن، تغذیه نشدند، بیماریزایی و مرگ و میر کمتری داشتند(11). در این پژوهش نیز از میان 61 نمونه که تغذیه میشدند، قبل از ترانسفیوژن تعداد 34 (77/55%) مورد باقیمانده شیر در معده داشتند و این میزان بعد از تزریق خون به 21 مورد (42/34%)کاهش یافت. هر چند وجود باقیمانده تغذیهای یک مسئله چند عاملی است اما وجود بیشتر از نیمی از حجم شیر نوبت قبل به صورت هضم نشده در معده(رزیجیو) یکی از معیارهای غیر اختصاصی و دیررس است که نشاندهنده قریبالوقوع بودن انتروکولیت نکروزان در نوزادان نارس میباشد. از این رو در این پژوهش پژوهشگران زمان تزریق گلبول قرمز متراکم را به گونهای تنظیم کردند که حین فرآیند ترانسفیوژن، نوزاد تغذیه نشود. در این پژوهش به دلیل تاخیر در آمادهسازی فرآورده کم لکوسیت و اشعه دیده، در این گروه از نوزادان گلبول قرمز فشرده معمولی تزریق شده بود. با توجه به سیاستهای اقتصادی مرکز، کیسههای مخصوص اطفال وجود نداشت بنابراین در تزریقهای مکرر ممکن بود، نوزاد با دهندههای مختلف مواجه شود. گلبول قرمز متراکم رایجترین فرآورده مورد استفاده در نوزادان است. گلبول قرمز متراکم فرآوردهای است که از خارج نمودن حدود 80-65 درصد از پلاسمای خون کامل به دست میآید. حجم آن 280-250 میلیلیتر و هماتوکریت آن 80-65 درصد میباشد. برای تزریق گلبول قرمز متراکم، یکسان بودن گروه خون و فاکتور Rh ضروری است. در پژوهش حاضر بعد از تصمیم قطعی در ارتباط با تزریق گلبول قرمز متراکم، کراسمچ با خون نوزاد صورت میگرفت و در صورت بروز ابهام و یا مشکل، با خون مادر نیز کراسمچ میشد که در این پژوهش هیچ ابهامی وجود نداشت و کراسمچ فقط با خون نوزاد صورت گرفت. سرعت تزریق گلبول قرمز متراکم در نوزادان معادل mL/kg/h 5-2 میباشد. تزریق mL/kg 8-10 گلبول قرمز متراکم، هموگلوبین را gr/dL 2 و هماتوکریت را به میزان 6% افزایش میدهد(14-12). یافتههای این پژوهش نشان میدهد میانگین حجم فرآورده تزریق شده 18 میلیلیتر میباشد که این میزان عدد هموگلوبین را 5/2 مرتبه و عدد هماتوکریت را 5/7 درصد افزایش داده است. اغلب تصمیمگیری در خصوص ترانسفیوژن فرآوردههای خونی بر اساس علائم بالینی نوزاد(تاکیکاردی، برادیکاردی، آپنه و عدم وزنگیری مناسب) صورت گرفته و هیچ نوزادی صرفا بر اساس میزان هموگلوبین و هماتوکریت، فرآورده دریافت نمیکند(15، 2). بر اساس نتایج مطالعهای که در سال 2013 در ژاپن روی 1824 نوزاد نارس با وزن کمتر از 100 گرم انجام شد، پژوهشگران توصیه کردند برای تصمیمگیری در ارتباط با ترانسفیوژن علاوه بر یافتههای آزمایشگاهی، شرایط بالینی نظیر نیاز به حمایت تنفسی، سن حاملگی، اختلالات تکاملی و عصبی نیز در نظر گرفته شود(15). در این پژوهش بر اساس دستورالعمل بخش و مستنـد بـر منابـع و بـر اسـاس تظاهـرات بـالینی و مقادیر آزمایشگاهی بر اساس جدول 1 صورت میگیرد(16). اصلیترین دلیل تجویز گلبول قرمز متراکم، جایگزینی خون از دست رفته یا درمان آنمی نارسی است. از دست رفتن خون غالبا به دنبال خونریزی یا خونگیری(فلبوتومی) صورت میگیرد. در این پژوهش به صورت میانگین نمونهها بیش از 8 بار مورد خونگیریهای بیشتر از 1 میلیلیتر قرار گرفتند. بر اساس نظر پژوهشگران هر چند از دست رفتن خون به دنبال فلبوتومی اجتنابناپذیر است، اما این مساله با نمونهگیری محدودو انجام مداخلات در یک زمان قابل کنترل است. بر اساس بررسیهای پژوهشگران از میان 56350 نوزاد کمتر از 1500 گرم که در سال 2013 در ایالات متحده متولد شدند، 41699 نوزاد در طی دوره نوزادی تحت ترانسفیوژن خون قرار گرفتند که به طور میانگین برای هر نوزاد سه نوبت تزریق خون انجام شد. در مجموع در سال 2013 تعداد تزریق خون در نوزادان کمتر از 1500 گرم، بیش از 250000 مورد بوده که این میزان با تعداد دفعات و حجم فلبوتومی ارتباط مستقیم دارد(17). در مطالعهای که در کانادا انجام شده است، پژوهشگران توجه کردند برای کاهش بیماریهای ناتوانکنندهای نظیر انتروکولیت نکروزان، خونریزی داخل بطنی، دیسپلازی برونکوپولمونر و رتینوپاتی پره مچوریتی، سن فرآورده نیز مد نظر باشد، به گونهای که برای نوزادان نارس، سن فرآورده کمتر از 7 روز و برای نوزادان ترم کمتر از 14 روز باشد(18).این در حالی است که پژوهشگران سن ایمن فرآورده را بین 7 تا 14 روز توجیه کردند، به هر حال آن چه که مشخص است، این است که در این رابطه توافق نظر وجود ندارد و برای مسجل شدن بهتر است پژوهشهای بیشتری صورت گیرد(19). واکنش همولیتیک حاد انتقال خون، واکنشی است که در مدت 24 ساعت پس از ترانسفیوژن اتفاق میافتد. اغلب علـت این واکنشها ناسازگاری گروه خونی است. اولین و شایعترین علامت بالینی، همولیز حاد و تبمیباشد. تب ممکن است با لرز همراه باشد. شدیدترین عوارض واکنشهای همولیتیک حاد انتقال خون، هیپوتانسیون، نارسایی کلیه و انعقاد داخل عروقی منتشر میباشد، که در هیچ کدام از نمونه های این پژوهش مشاهده نشد(20). در وضعیت آنمی با توجه به تغییر ظرفیت حمل اکسیژن، وقوع آپنه، هیپوکسی، تاکی کاردی و نهایتاً برادیکاردی محتمل است. بر اساس مشاهدههای پژوهشگران در نمونههای این پژوهش نیز شواهد بالینی آپنه، تاکی کاردی و برادیکاردی نیز وجود داشت که میزان وقوع آپنه و تاکی کاردی قبل و بعد از تزریق گلبول قرمز متراکم به صورت معناداری کاهش یافته است (به ترتیب 001/0 p= و 004/0 p=). در شیرخواران ترم در روزهای ابتدای تولد میزان هموگلوبین بالاست(gr/dL 20-14) اما به دلیل کاهش اریتروپویتین به دلایل فیزیولوژیکی، میزان هموگلوبین تا gr/dL 12-10 کاهش مییابد که به عنوان آنمی فیزیولوژیک شناخته میشود. این نوع آنمی با وزن زمان تولد رابطه مستقیم دارد، به طوری که در نوزادان کم وزن(5/1-1 کیلوگرم)، میانگین هموگلوبین gr/dL 8 و در نوزادان بسیار کم وزن(کمتر از 1 کیلوگرم) معادل gr/dL 7 است. میانگین حجم فرآورده تزریق شده معادل 17 میلیلیتر میباشد. در نتایج حاصل از پژوهش کاسات و همکاران، نوزادانی که بر اساس دستورالعمل تحت ترانسفیوژن قرار گرفته بودند، میزان هماتوکریت بالاتر، تظاهرات بالینی کمتر و نیاز به تهویه مکانیکی بیشتری داشتند. بیمارانی که بر اساس درک مراقبان بهداشتی تحت ترانسفیوژن قرار گرفتند، افزایش میزان هماتوکریت کمتر و نیاز به حمایت های تهاجمی تهویهای کمتری داشتند. در گروهی که بر اساس دستورالعملها و درک مراقبان بهداشتی از تظاهرات بالینی، تحت هموویژلانس قرار گرفته بودند، عدد هماتوکریت بالاتر و نیاز به حمایت تهویهای تهاجمی کمتری داشتند. در نتیجهگیری، اجرای انحصاری ترانسفیوژن بر اساس دستورالعملها توصیه نمیشود و مراقبان بهداشتی با تجربه، باید تظاهرات بالینی و
دستورالعملها را با هم ادغام کنند تا ضمن دستیابی به نتایج قابل انتظار، کمترین عوارض را برای نوزاد بر جای بگذارند و به این ترتیب مراقبت بهتری صورت گیرد(21).
نتیجهگیری آنمی فیزیولوژیک یکی از عوارض نارسی است. عمدهترین دلایل آنمی در نوزادان نارس بستری، غلظت پایین هموگلوبین در بدو تولد، نمونهگیری مکرر خون و خونریزی به دنبال رویهها و اقدامات تهاجمی است. آنمی نارسی عوارضی نظیر آپنه، تاکیکاردی و برادیکاردی را به همراه دارد. تزریق گلبول متراکم بر اساس تظاهرات بالینی و یافتههای آزمایشگاهی سبب اصلاح شرایط بالینی و تهویه نوزاد نارس میشود. بر اساس شرایط فیزیولوژیک نوزادان نارسی که بستری میشوند، یکی از اصلیترین دریافت کنندگان فرآوردههای خونی به شمار میروند. بنابراین توصیه میشود با انجام مداخلات مربوط به نمونهگیری در یک زمان، میزان از دست رفتن خون به حداقل برسد و در صورت نیاز به تزریق خون، تظاهرات بالینی و دستورالعملها را با هم ادغام کنند تا ضمن دستیابی به نتایج قابل انتظار، کمترین عوارض را برای نوزاد بر جای بگذارند و به میزان قابل توجهی سطح مراقبت از این نوزادان ارتقا مییابد.
تشکر و قدردانی بدینوسیله نویسندگان مقاله از آقای دکتر محمد کاظمیان رئیس محترم مرکز تحقیقات سلامت نوزادان، سرپرستار و پرستاران شاغل در بخش مراقبت ویژه نوزادان به خاطر همکاری بیدریغشان در پیشبرد پژوهش، تشکر و قدردانی مینمایند.