چکیده
سابقه و هدف
سلول­های بنیادی مزانشیمی، سلول­هایی پرتوان بوده که قابلیت خودنوزایی و تمایز به انواع مختلف سلول­های استرومایی را دارند. این سلول­ها به­واسطه اتصال مستقیم سلول- سلول و هم چنین ترشح فاکتورهای مختلف رشد و سایتوکاین­ها نقش بسیار مهمی در هموستاز بافتی، خون­سازی و تعدیل پاسخ­های ایمنی دارند. وزیکول­های مشتق از سلول­های بنیادی مزانشیمی غنی از فاکتورهای رشد مختلف از قبیل پروتئین­ها، سایتوکاین­ها و میکروRNAهای متعددی بوده که تحت شرایط مختلف فیزیولوژیکی و یا پاتولوژیکی تولید و ترشح می­شوند. قدرت بالای این وزیکول­ها در ترمیم بافت­های آسیب دیده و هم چنین تعدیل پاسخ­های ایمنی باعث شده است که این وزیکول­ها امروزه به­ عنوان ابزاری مناسب و کارآمد در طب ترمیمی مورد توجه قرار گیرند.
مواد و روش‌ها
در مطالعه مروری حاضر، مقالات منتشر شده طی دو دهه اخیر در زمینه وزیکول­های خارج سلولی بررسی گردید. در این مطالعه، به بررسی ساختار و هویت، روش­های آزمایشگاهی جداسازی وزیکول­های مشتق از سلول­های بنیادی مزانشیمی و هم چنین اهمیت و کاربرد­های این وزیکول­ها در حوزه طب ترمیمی پرداخته شده است.
یافته‌ها
بررسی مقاله‌های مختلف نشان داد که سلول­های بنیادی مزانشیمی اثرات پاراکرینی خود را از طریق ترشح سایتوکاین­ها و وزیکول­های مختلف اعمال می­کنند. وزیکول­های مشتق از سلول­های بنیادی مزانشیمی اثرات محافظتی از قبیل بازسازی بافت­های آسیب دیده، القاء آنژیوژنز، تحریک عصب­زایی، سرکوب پاسخ­های التهابی و تعدیل پاسخ­های ایمنی را دارند.
نتیجه گیری
با توجه به این­که وزیکول­های مشتق از سلول­های بنیادی غنی از فاکتورهای مختلف رشد بوده و هم چنین توان بالایی در ترمیم بافتی دارند لذا، از این وزیکول­ها می­توان جهت ترمیم بافت­های آسیب دیده ناشی از اختلالات تخریب بافتی استفاده کرد. هم چنین این وزیکول­ها را می­توان به­عنوان ناقل دارو یا ژن به سلول مورد هدف به کار برد.