نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله: هماتولوژي انتشار: 1395/10/4
متن کامل: (1484 مشاهده)
درخواست کراسمچ و مصرف خون در بیمارستانهای آموزشی شهر تبریز
سارا اقمشه1، کریم شمس اسنجان2
چکیده سابقه و هدف مصرف و تقاضای خون در بیمارستانهای زمان حاضر با توجه به مدیریت خون بیمار دچار چالش اساسی شده است. به منظور تخمین میزان مصرف خون، دادههای میزان تقاضا و مصرف به ازای هر بخش حائز اهمیت است. در این تحقیق وضعیت درخواست کراسمچ و مصرف خون در بخشهای مختلف بزرگترین بیمارستانهای شمال غرب کشور ایران(شماره 1 و 2)، مورد ارزیابی قرار گرفت. مواد و روشها در این مطالعه گذشتهنگر توصیفی، اطلاعات واحدهای خونی کراسمچ شده و مصرفی دو بیمارستان از استان آذربایجان شرقی جمعآوری شدند و نسبت واحدهای خونی کراسمچ شده به تزریقشده(C⁄T) محاسبه شدند. یافتهها توسط آزمونهای آمار توصیفی و 18 SPSS تجزیه و تحلیل شدند. یافتهها از 36210 واحد خونی کراسمچ شده، 19329 واحد تزریق شدند و از کل واحدهای کراسمچ شده، حدوداً 4/53% آنها مصرف شدند. در کل نسبت کراسمچ به تزریق خون 9/1 بود. بیشترین C⁄T مربوط به بخش فک و صورت (4/10) و کمترین C⁄T مربوط به بخش ICU (3/1) بود. نتیجه گیری نسبت C⁄T، میزان درخواست و مصرف خون در مقایسه با جدولهای MSBOS موجود در دنیا بالاتر است؛ و به نظر میرسد که باید وارد فاز مداخله به منظور کاهش مصرف و استفاده از روشهای مدیریت خون جهت کاهش مصرف خون شویم. کلمات کلیدی:تزریق خون، بیمارستان، مصرف
تاریخ دریافت: 12/3/95 تاریخ پذیرش: 19/8/95
1- کارشناس ارشد هماتولوژی آزمایشگاهی و طب انتقال خون ـ مرکز تحقیقات هماتولوژی و انکولوژی دانشگاه علوم پزشکی تبریز ـ تبریز ـ ایران 2- مؤلف مسئول: PhD هماتولوژی آزمایشگاهی و بانک خون ـ استادیار مرکز تحقیقات خون و انکولوژی دانشگاه علوم پزشکی تبریز و مرکز تحقیقات انتقال خون ـ مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون و پایگاه منطقهای آموزشی انتقال خون تبریز ـ تبریز ـ ایران ـ صندوق پستی: 51335
مقدمه درخواستبیش از حدخونضمناین کههزینهزیادیرابرمراکزانتقالخونتحمیلمیکند،باعثکاهش ذخیرهبانکخون،کاهشکیفیتواحدخونوافزایشضایعاتناشیازآنمیگردد(1). سفارش بیش از حد خون قبل از عمل جراحی به دلیل ترس از کمبود خون حین عمل، یکی از رایجترین علتهای اتلاف ذخایر خونی محسوب میشود؛ این سفارش بیش از حد، مانع دسترسی به واحدهای خون رزرو شده برای بیماری دیگر میشود(2). با رعایت اصول کاربردی و صحیح خون میتوان در هزینهها و وقت صرفهجویی کرد و بدین طریق از کمبود کاذب خون و کاهش کیفیت واحدهای خونی جلوگیری نماییم. از جمله سیاستهای بانک خون جهت استفاده بهینه، کاهش مصرف خونهای آلوژنیک، کاهش زمان و هزینهها، اجتناب از کراسمچ و رزروهای غیرضروری و تدوین جدول حداکثر سفارش خون برای عمل جراحی(MSBOS) است.MSBOS جدولی جهت تخمین میزان واحد خون مورد نیاز در اعمال جراحی است. این جدول به وسیله ثبت تعداد واحدهای خونی کراسمچ شده(C)، تعداد واحدهای خونی تزریقشده (T) و بررسی نسبت واحدهای خونی کراسمچ شده به تزریقشده C/T تدوین میشود(4، 3). نسبت C/T مهمترین نسبت جهت تعیین نیاز به تزریق خون در یک عمل جراحی است. این شاخص توسط بورال و هنری در دهه 1970 عنوان شده است(5، 2). در این مطالعه بااستفادهازبرنامههایآموزشی مناسب، آییننامهملی،کمیتهبیمارستانی،دردسترسبودن روشهایجایگزین،راهنماها و جداولجدیدتجویزخون،اجرایسیستمهاینظارتیوآموزشجراحان ومتخصصانبیهوشیبه منظوراستانداردنمودنتزریق خون واستقرارنظاممراقبتاز خون (Hemovigilance)،میتوانازمصرف بیموردخونوفرآوردههای خونیجلوگیریوکاربردبالینیآنهارامنطقی نمود(8-6). از آن جا که میزان درخواست و کراسمچ در بیمارستان زیاد بود، تصمیم گرفته شد که میزان خونهای کراسمچ شده به تزریقشده محاسبه شود تا بتوان سنجشی از درخواست خون در این بیمارستان موجود باشد. مواد و روشها
تعداد واحد کراس مچ شده = نسبت C/T تعداد واحد تزریق شده
در مطالعه توصیفی گذشتهنگر حاضر، طی دوره تقریبی دو سال(17 ماه) بین سالهای 1393-1392 ، اطلاعات واحدهای خون کراسمچ شده و مصرفی در دو بیمارستان از استان تبریز واقع در شمال غرب ایران تجزیه و تحلیل شدند. دادهها شامل میزان خون کراسمچ شده و مصرفی در نرمافزار Excel وارد شدند و سپس توسط فرمولهای موجود در این نرمافزار، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و محاسبات لازم انجام شد. در هر بخش از بیمارستان تعداد واحدهایی که مصرف میشدند و تعداد واحدهایی که کراسمچ میشدند ثبت شدهاند و در ادامه نسبت C/T محاسبه شد؛ در صورتی که نسبت C/T بیشتر از 5/2-2 باشد، بیان کنندهایناستکه کمتراز40%واحدهایکراسمچ شدهتزریقشدهاند و حاکی از افزایش بیش از حد مورد نیاز کراسمچ نسبت به میزان مصرف خون است که در نتیجه منجر به افزایش هزینهها و اتلاف وقت میشود. مقدار استاندارد این نسبت 5/2-2 است که نشاندهنده تعادل بین تعداد واحدهای خون کراسمچ شده و واحدهای مصرف شده میباشد در حالی که مقدار ایدهآل این نسبت 1 میباشد که نشاندهنده میزان برابر بین تعداد واحدهای خون کراسمچ شده و تعداد واحدهای خون مصرفی و نبود هیچگونه کراسمچ غیرضروری است(10، 9). نمودار دادهها شامل میزان کراسمچ و مصرف واحدهای خونی در ماههای مختلف سال و هم چنین درصد مصرف در بخشهای مختلف توسط نرمافزار Excel رسم شدند. بدین ترتیب عکسالعملهای مختلف سفارش و مصرف خون در بخشهای مختلف دو بیمارستان شماره 1 و 2 مورد بررسی قرار گرفت و نتایج حاصله در نرمافزار 18 SPSS با روشهایآمارتوصیفی مقایسه و بررسی شدند.
یافتهها در این مطالعه از 36210 واحد خونی کراسمچ شده، 19329 واحـد تـزریق شـده بـود یعنـی حــدود 4/53% از واحدهای کراسمچ شده، مصرف شدند و حدود 6/46% از واحدهای کراسمچ شده غیر ضروری بودند. میزان مصرف در بخشهای مختلف، متفاوت بود؛ تعداد واحد مصرفی در بخش ENT53 (3/0%)، فک و صورت 53 (3/0%)، پیوند کلیه 165(9/0%)، آیسییو اعصاب 182(9/0%)، ارتوپدی 312 (6/1%)، غدد 347 (8/1%)، عفونی 341 (8/1%)، اعصاب 370 (9/1%)، داخلی ریه 384 (2%)، توراکس 497 (6/2%)، جراحی 1- 572 (3%)، تروما 609 (2/3%)، آیسییو مغز 611 (2/3%)، جراحی مغز 619 (2/3%)، اورولوژی 719 (7/3%)، جراحی 2- 738 (8/3%)، آیسییو ریه 836 (3/4%)، آیسییو جنرال 893 (6/4%)، داخلی کلیه 1196 (2/6%)، آیسییو جراحی 1626 (4/8%)، داخلی گوارش 2155(1/11%) و اورژانس 5926 (7/30%) بود.
نمودار1: تعداد واحدهای خون کراسمچ شده و مصرفی بیمارستان امام رضا در سالهای 93-92 به تفکیک ماههای مختلف
نمودار 2 : تعداد واحدهای خون کراسمچ شده و مصرفیبیمارستانهای مورد مطالعه به تفکیک بخشها در سالهای 93-92
جدول 1: اطلاعات و شاخصهای خونی بیمارستانهای مورد مطالعه به تفکیک بخشها در سالهای 93-92
ردیف
نام بخش سال 3-92
تعداد واحد کراسمچ شده
تعداد واحد مصرفی
نسبت C/T
درصد خون استفاده شده در هر بخش
92
93
92
93
92
93
92
93
1
ای سی یو اعصاب
62
147
92
120
5/1
2/1
1/1
9/0
2
ای سی یو جراحی
619
1935
278
1348
2/2
4/1
9/4
9/9
3
ای سی یو جنرال
690
495
475
418
5/1
2/1
3/8
1/3
4
ای سی یو ریه
516
787
252
584
2
3/1
4/4
3/4
5
ای سی یو مغز
232
573
167
444
4/1
3/1
9/2
3/3
6
ارتوپدی
422
648
116
196
6/3
3/3
2
4/1
7
ENT
76
219
6
47
7/12
7/4
1/0
3/0
8
اعصاب
197
342
126
244
6/1
4/1
2/2
8/1
9
تروما
469
875
177
432
6/2
2
1/3
2/3
10
توراکس
733
1651
170
327
3/4
5
3
4/2
11
جراحی 1
472
1054
181
391
6/2
7/2
2/3
9/2
12
جراحی 2
731
1446
218
520
4/3
8/2
8/3
8/3
13
جراحی مغز
788
1658
188
431
2/4
8/3
3/3
2/3
14
گوارش
996
1765
697
1458
4/1
2/1
2/12
7/10
15
عفونی
134
376
87
254
5/1
5/1
5/1
9/1
16
غدد
124
411
85
262
5/1
6/1
5/1
9/1
17
فک و صورت
107
445
12
41
9
9/10
2/0
3/0
18
پیوند کلیه
147
372
40
125
7/3
3
7/0
9/0
19
داخلی ریه
175
509
95
289
9/1
8/1
7/1
1/2
20
داخلی کلیه
719
1217
360
836
2
5/1
3/6
1/6
21
اورژانس
2530
6221
1689
4237
5/1
5/1
6/29
1/31
22
اورولوژی
624
1294
226
493
8/2
6/2
2
6/3
23
شهید قاضی
-
177
-
125
-
4/1
-
9/0
در شش ماهه سال 92، 11593 واحد خونی کراسمچ شد که 5707 واحد مصرف شدند، یعنی حدوداً 3/49% از واحدهای کراسمچ شده، مصرف شدند. در سال 93، 24617 واحد خونی کراسمچ شد که 13622 واحد مصرف شدند، یعنی حدوداً 3/55% از واحدهای کراسمچ شده، مصرف شدند. میزان مصرف طی ششماهه سال 92، 5707 بود که در فصلهای مختلف سال متفاوت بود؛ به طوری که واحدهای خون مصرفی در ماه شهریور 367 (4/6%)، مهر 571 (10%)، آبان 1196 (21%)، آذر 1327 (2/23%)، دی 1111 (5/19%) و بهمن 1135(9/19%) بودند. میزان مصرف طی سال 93، 13622 بود. مصرف واحدهای خونی در ماه اردیبهشت 1323 (6/9%)، خرداد 1396 (1/10%)، تیر 1113 (1/8%)، مرداد 1477 (7/10)، شهریور 1503 (9/10%)، مهر 1340 (7/9%)، آبان 1320 (6/9%)، آذر 1225 (9/8%)، دی 958 (9/6%)، بهمن 898 (5/6%) و اسفند 1252 (1/9%) بود. تعداد واحدهای خون کراسمچ شده و مصرفی بیمارستان شماره 1 در سالهای 93-92 در ماههای مختلف در نمودار ترسیم شده اسـت بـه طـوری کـه مـیتـوان نسبـت C/T را به صورت حدودی توسط این نمودار بررسی نمود(نمودار 1). میزان مصرف در بخشهای مختلف بیمارستانهای شماره 1 و 2 در دوره هفده ماهه سالهای 93-92 متفاوت بود(نمودار 2). بیشترین میزان مصرف خون در بخش اورژانس و کمترین میزان آن در بخشهای ENT و جراحی فک و صورت بود.
نسبت (C⁄T): بـه طور کلی نسبت C⁄T طی هفـده مـاه و در بخشهای مختلف به شرح زیر بود: آیسییو مغز، آیسییو جنـرال، آیسییو اعصـاب، داخلی گـوارش(3/1)، عفونی، اورژانس، اعصاب، غدد(5/1)، آیسییو ریه، آیسییو جراحی، داخلی کلیه(6/1)، داخلی ریه(8/1)، تروما(2/2)، اورولوژی، جراحی-1(7/2)، جراحی-2(9/2)، پیوند کلیه (1/3)، ارتوپدی(4/3)، جراحـی مغز(4)، توراکس(8/4)، ENT (6/5)، فک و صورت(4/10) و در بیمارستان شماره 2(4/1) بود. بیشترین نسبت C⁄T در 6 ماهه سال 92 متعلق به فصل شهریور، حدوداً 3/6 که بیشتر به بخشهای ارتوپدی، تروما و اورژانس مربوط میشد. در سال 1393 بیشترین نسبت C⁄T متعلق به فصل بهمن حدوداً 7/2 بود که بیشتر به بخشهای اورژانس، فک و صورت مربوط میشد. از کل تعداد واحدهای خونی مصرف شده(19329)، نسبت C⁄T در تعداد 15601 واحد مصرف شده (7/80%) بین 5/2-1، در تعداد 3675 واحد(19%)، 8-6/2 و در تعداد 53 واحد (3/0%) که مربوط به بخش فک و صورت و ENT میشد، 14-8 بود (جدول 1). بر اساس یافتههای به دستآمده کمترین نسبت C⁄T در بخشهای داخلی و ICU و بیشترین نسبـت در بخـشهای جراحی به خصوص فک و صورت، توراکس، ENT ، جراحی مغز، ارتوپدی و پیوند کلیه بود. بحث نسبتکراسمچبهتزریقخون(C/T) یکی از شاخصهایمهمدربررسیمصرفخونمیباشدکه اولین بارتوسطبورالوهمکارانشپیشنهاد شدهاست.نسبت 5/2 برای استفادهمطلوب از خونتوصیفشده است. به عبارت دیگرنسبت C/T بالاتراز 5/2 نشانگرایناستکهنصف کمتر ازخونهای کراس مچشدهتزریقشدهاند. هم چنیندرمطالعههای متعددیکهبهبررسیایننسبتپرداختهاند،مشخص گردیدهاستکهدربخشهایمختلفبیمارستان این نسبتمتفاوتاست(12، 11، 9، 3). در مطالعه حاضر، نسبت C⁄T طی هفده ماه 9/1 بود و از 36210 واحد خون کراسمچ شده، حدود 19329 واحد خون مصرف شد که حدود 4/53% از خونهای کراسمچ شده را در برمیگرفت. این نسبت C⁄T در سال 93، 8/1 بود که نسبت به سال 92 که 2 بود، در حد 2/0 کاهش داشت و به طور کلی این شاخص در مقایسه با عدد استاندارد وضعیت مطلوبی داشت اما ایدهآل نبود. این نسبت در بین بخشهای مختلف تفاوت قابلتوجهی داشت، به خصوص در بخشهای جراحی هم چون توراکس، جراحی مغز، ارتوپدی، فک و صورت، پیوند کلیه و ENT بالا و بسیار بیشتر از حد استاندارد بود که حاکی از الگوی نامناسب درخواست خون در اعمال جراحی انتخابی و عدم مدیریت خون بیمار(PBM = Patient Blood Management) است. اغلبمطالعههاییکهدراینزمینه انجام شدهاند، درخواستبیرویهخونوفرآوردهخونیو نیزعدم مصرفآنهادربسیاریازاعمالجراحیرانشان میدهد. مطالعه شهرام کرمی نشانداد کهدرمالتیپل تروما،ترومابهسر،تروماینافذ، جراحیهایماژورو مینور،کلیهاعمالجراحیارتوپدی، جراحیاعصاب، جراحیفکوصورتواعمالجراحی نسبت C⁄T بیشتراز 5/2 بود(1). در مطالعهای که توسط عباسی وش و همکارانش بر روی اعمال جراحی انتخابی انجام شد، نسبت C⁄T نیز بالا و حدود 8/7 بود (13)؛ هم چنین مطالعه خشایار اعلم که بر روی اعمال جراحی انجام شد، نسبت C⁄T نیز بالا (5/21) بود و تنها 7/4% از خونهای کراسمچ شده مورد استفاده قرار گرفت(14). در نتایج تحقیق احمد قرهباغیان، شاخص کلی C/T، 9/1 بود و نشان دادند که بیشترین درخواست از بخشهای جراحی است ودر جراحیالکتیو 84% درخواستهای PC به تزریقمنتهی نشدند(15). بر خلاف این مطالعهها در مطالعه امینرضا نیکپور شاخصکلی C/T دربیمارستانهایآموزشیشهر کرمان،33/1 بود؛ همچنیندربیمارستانهایمورد مطالعه، بیشترین C/T مربوطبهبخش مغزواعصاب با 23/2 و بهترین C/T مربوطبهبخشهایچشموروماتولوژیبا میزان 1 بود(16). دردیگرگزارش انجام شده توسط اعلاء، میزان C/T ،01/2 محاسبهگردیدهبودکهآنهانیزاز نتیجهراضی بودند(17). حسین خوشرنگ در سال 2010 نشان داده که برای 5/97% از بیماران، کراسمچ انجام شده، و 5/8% این بیماران حین عمل جراحی و 8/10% طی 72 ساعت بعد از عمل جراحی خون دریافت کردند. آنها هم چنین دریافتند که بین میزان هموگلوبین قبل از عمل و احتمال تزریق خون ارتباط مستقیم وجود دارد و نسبت C⁄T نیز از نسبتهای مهم احتمال تزریق خون در اعمال جراحی میباشد(2). از راهکارهایی که میتوان جهت کاهش کراسمچها استفاده کرد، دستورالعملی است که برای تزریق خون استفاده میشود، که بر اساس این دستورالعمل بیمار در عمل جراحی بدون خونریزی و یا بدون بستری در بیمارستان نباید بیشتر از g/L70 ، برای عمل جراحی قلبی- عروقی بیشتر از g/L 80 و در بیماران عفونی بیشتر ازg/L100 باشد(18). حتی در مطالعهای که توسط سوآروپا و همکارانش انجام شد، میزان هموگلوبین را کمتر در نظر گرفتند و توانستند میزان ترانسفیوژنها را کاهش دهند(18). در برخی از اعمال جراحی که احتمال تزریق خون کمتر از 5/0 واحد است، میتوان از سیستم تعیین گروه خونی و غربالگری آنتیبادی استفاده کرد وچنانچه در حین عملجراحینیازبهتزریقخونپیداشد، واحدهای خون سازگاربابیمارازنظر Rh وABO انتخابشدهو یک کراسمچفوری انجام گیرد. این عملکرد، هم نسبت C/T را کاهش میدهد و هم سرعت آمادهسازی خون را افزایش میدهد. در نهایت برای آن دسته از اعمال جراحی که نیاز به تزریق خون هست، خون به صورت کراسمچ با توجه به میزان پیشنهادی از جدول MSBOS ذخیره میشود(19). MSBOS جدولی جهت تخمین میزان واحد خون مورد نیاز در اعمال جراحی است. این جدول به وسیله ثبت تعداد واحدهای خونی کراسمچ شده(C) و تعداد واحدهای خونی تزریقشده(T) و بررسی نسبت واحدهای خونی کراسمچ شده به تزریقشده(C/T) تدوین میشود. بدین طریق میتوان تعداد واحدهای خون موردنیاز برای هر نوع عمل جراحی را در 80% بیماران تخمین زد. هر بیمارستانی میتواند یک جدول بر اساس دادههای خویش طراحی نماید که جهت رسیدن به این هدف، یک بازه زمانی ششماهه و یا جمعآوری کافی داده نیاز هست. این جدول بر اساس چگونگی مصرف، مدیر پزشکی بانک خون، کادر جراحان و متخصصان بیهوشی، نوع عمل جراحی و جمعیتهای بیماران متفاوت است و نیاز به همکاری نزدیک این گروههای پزشکی میباشد(4، 3). آزمون غربالگری یا آشکارسازی آنتیبادی (Antibody Screening) جهت بررسی حضور و تعیین هویت آنتیبادی علیه آنتیژنهای گلبول قرمز است تا بدین وسیله از واکنشهای احتمالی حین تزریق جلوگیری شود. جهت انجام این آزمون از اتو کنترل جهت بررسی حضور اتوآنتیبادی(آنتیبادی برعلیه آنتیژنهای خودی) و از پانلهای O سلولی با آنتیژنهای مشخص جهت بررسی حضور آلوآنتیبادی(آنتیبادی برعلیه آنتیژنهایی که غیرخودی)، استفاده میشود. مشخصات آنتیژنی هر سری از سلولهای پانل(Panel cell) در جدول ضمیمه آن (Antigram) فهرست شده است. در واقعاساساین آزمایش،کومبسغیرمستقیمبودهکهباعثمشخصشدن وجودیاعدموجودآنتیبادیناخواسته میشود.این آنتیبادی حائزاهمیتبالینیاست و توانایی تخریب گلبول قرمز را بعد از تزریق گلبول قرمز ناسازگار دارند. پس از مقایسه نتایج حاصل از آنتیگرام مربوطه، نوع آنتیبادی تشخیص داده میشود. به دنبال شناسایی آنتیبادی، واحد خونی جهت تزریق استفاده میشود که آنتیژن مورد نظر واکنشدهنده با آنتیبادی موجود در سرم را نداشته باشد و بانک خون با تعیین نوع آنتیبادی، 1 تا 2 واحد گلبول قرمز آنتیژن منفی فراهم نموده و انجام کراسمچ آنتیگلوبین ضروری است و چنانچه آنتیبادی علیه گلبول قرمز دیده نشد هیچ خونی ذخیره نمیشود(4). غربالگری آنتیبادی میتواند تا 99% جلوی تزریق خون ناسازگار را بگیرد؛ تعیین گروه و غربالگری توأم با کراسمچ فوری میتواند جایگزین مناسبی برای روشهای قدیمیتر باشد. از فواید روشغربالگری نسبتبهکراسمچ، کاهشرزرو بیش از حدخون،کاهشمواردهدررفتنخونبهعلت اتمامکورد کیسه، کاهشنسبتکراسمچبهتزریق خون (C/T)،کاهشهزینهنیرویانسانیوموادآزمایشگاهی،افزایشدقتبهعلتکاهش حجمکار،افزایشبازدهیوسرعتآمادهسازیخوندرموارداورژانس میباشد(9). محدودیتهای ذخایر خونی و اثرات نامطلوب و زیانآور تزریق خون باعث شدند تا برنامهها و سیاستهایی جهت مدیریت خون بیمار تدوین شود. در مطالعهایدربیمارستانرسولاکرمتهران،میزانزیادو نامطلوبحجمخونهایرزروشدهبرایاعمالجراحیرا به طورعمدهبهناآگاهیپرسنل،بیمارستانوعدمهمکاری بینآنهاونبوددستورالعملمنسجمبرایرزرواسیونودرخواستخون نسبتدادهاست(20). در مطالعه احمد قرهباغیان، یکی از مشکلات را عدم آگاهی پزشکان و پرستاران از نحوه درخواست و سفارش مناسب خون و فرآوردههای خونی، واکنشهای نامطلوب تزریق خون، آمادهسازی و اصول ذخیرهسازی و انتقال ترکیبات پلاسمایی و خونی میدانند(21). اتلاف12درصدیخونو فرآوردههایآنونیزتحمیل هزینههایناشیازاتلافدر بیمارستانهایشهرستان اهواز،لزومارائهآموزشهایلازم در زمینهنحوه درخواستخونونیز حفظزنجیرهسرد حینحمل و نقل رامیرساند(22). هموویژیلانس (مراقبت ازخون) یکسیستمنظارتدرکلزنجیرهانتقال خوناز زمانجمعآوری خون از اهداکنندگانتاتزریقآنبهگیرنده خونمیباشدکهاجرایآنسببارتقاء کیفیتخدمات، ارتقاءایمنیوبهبودوضعیتسلامتجامعهمیگردد. با استقرارآنوافزایشسطحآگاهیپزشکانوپرستاران و آشنایی با فرآوردههای خونیو اندیکاسیونهای مهم تزریق فرآوردهها ازلحظه تجویزودرخواستخون،تکمیلفرم،نحوهتزریقوشناختعوارضودرمانآنوهم چنیننحوهصحیحنگهداریفرآوردههایخونیوبرگزاریمنظمکمیتههایبیمارستانبهمنظورارزیابیوانجاماقداماتاصلاحی،گامهایبسیارارزشمندباهدفبهبودکیفیتخدماتوافزایشرضایتمندیونیزمدیریتخطروارتقاءایمنیبیماراستکهامیداستبااجراینظامهموویژیلانسدرتمامبیمارستانهایکشور،قدمهایاساسیجهتارتقاءسلامتجامعهبرداشتهشود. از آن جا که بیشترین میزان مصرف ذخایر خونی در اعمال جراحی است و پرسنل درمانی،نقشمهمیدرکاربردایمنخونوفرآوردههایآن دارند، میتوان به وسیله آموزشهای مدون و کارگاههای آموزشی، همکاری قویتر بین تیمهای جراحی- بیهوشی و بانک خون ونیز تشکیل کمیته انتقال خون بیمارستانی به منظور نظارت بر نحوه درخواست و مصرف فرآوردههای خونی، میزان مصرف خونهای آلوژنیک را کاهش داد(23). اهمیت چنین برنامههایی بهمنظور مقابله با افزایش هزینههای درمان توسط کمیسیون مشترکی در سال 2011 شناخته شد که در نتیجه آن رهنمودهایی جهت مدیریت فرآیندهای درخواست و مصرف خون منتشر گردید(24).
نتیجهگیری درمقایسهمطالعههایمختلفبایکدیگر،میتوانبه تناقضهایموجوددروضعیتدرخواستومصرفخون درکشورپیبرد و به نظر میرسد که الگوی سفارشدهی متفاوت است و با استانداردهای جهانی مطابقت ندارد؛ بنابراین ضروری است که نحوهدرخواستهاومصرف خونو فرآوردههایخونی بررسی شوند و رهنمودهایی وضع شود. پیشنهاد میشود که روشهای مدیریت مصرف خون انجام پذیرد و میزان مصرف خون و فرآوردههای خونی در آینده مورد ارزیابی قرار گیرد تا بتوان نسبت C⁄T را به حد ایدهآل رساند. مدیریت خون بیمار(PBM) متکی بر سه راهبرد اصلی در طول مراقبت از بیمار شامل: مدیریت کمخونی و بهینه کردن خونسازی؛ به حداقل رساندن از دست دادن خون و بهینهسازی پاسخ فیزیولوژیک به کمخونی در پاسخ به درمان مؤثر است(25). حوزه مدیریت خون بیمار گسترده است و مراحل مختلفی را دربر میگیرد که میتوان با به کارگیری آنها خون بیمار را مدیریت کنیم تا از مصرف خون آلوژن جلوگیری شود و بدین ترتیب استفاده بهینه از ذخایر خونی و ارتقا سلامت گیرنده خون را خواهیم داشت(27، 26، 8-6).
تشکروقدردانی بدین وسیلهازهمکاریمعاونتدرماندانشگاهعلوم پزشکیتبریز،مسئولینبانکخونوبخشهایتخصصی مراکزدرمانیشرکتکنندهدراینبررسی در تبریز و آقای مهدیطالبی صمیمانهتشکرمیگردد.
Aqmasheh S, Shamsasenjan K. The evaluation of blood crossmatches and blood utilization at university hospitals in Tabriz. Sci J Iran Blood Transfus Organ 2016; 13 (4) :259-268 URL: http://bloodjournal.ir/article-1-1045-fa.html
اقمشه سارا، شمس اسنجان کریم. درخواست کراسمچ و مصرف خون در بیمارستانهای آموزشی شهر تبریز. فصلنامه پژوهشی خون. 1395; 13 (4) :259-268